Niçin bu reklam ve önerileri görüyorum?

Antitröst davalarıyla en çok Google ve Facebook’un başı belada. Bunun dışında ABD’de başkanlık seçimi, İngiltere’de Brexit referandumu gibi konulara da dijital manipülasyon uyguladığı gibi gerekçelerle Facebook suçlanmış, arama motorları arasında tekel olan Google, küçük şirketleri arama motorunda çıkarmama, kendi satın aldığı şirketleri öne çıkarma gibi suçlamalarla milyar dolarlık antitröst-“rekabet ihlâli” davalarının sanığı durumunda bulunuyor.

Facebook, Brexit referandumunu manipüle ettiği gerekçesiyle ceza ödedi

Geçtiğimiz haftalarda Facebook, Brexit referandumunu manipüle edecek reklamlar çıkarması nedeniyle İngiltere’ye 500 bin sterlin ceza ödemişti. Facebook CEO’su Mark Zuckerberg bu konuda hiçbir açıklamada bulunmamıştı.

Peki Zuckerberg’in Facebook’u bu tür reklamlarla kullanıcıları manipüle etmek için nasıl kullanıyor? Hedef nasıl belirleniyor?

Bu reklamları niçin görüyorum?

Facebook makine öğrenmesi algoritmaları, kullanıcıların takip ettiği sayfalar, hangi sayfada ne kadar vakit geçiriyor, ne kadar yorum yapıyor hepsini ölçen bir sisteme sahip. Facebook kullanıcıları aslında istatistiksel segmentasyon-“bölümleme” yöntemleriyle gruplandırılıyorlar.

Facebook, bünyesinde grup sayfası kurulmasına izin veriyor ve kurulan grupları yönetme, toplulukların eğilimlerini ölçme ve değerlendirme yapmasına imkân sağlayacak veri ve parametreler sağlıyor. Bu sayede gruplar popülerliğini artırmak için takipçilerinin eğilimlerine göre paylaşımda bulunmayı tercih ediyorlar.

Facebook, lokalde bu hizmeti kullanıcılarına veriyor, peki ya globalde neler yapıyor?

Facebook, kullanıcılarının hangi gruba daha eğilimli olduğunu yüzdesel olarak elde ediyor. Bu eğilimler sayesinde kullanıcıya önerilerde bulunuyor.

Karşıma çıkan önerilerin anlamı ne?

Facebook, kullanıcılarına sunduğu önerilerle kullanıcılarını daha iyi bölümlendirebiliyor ve eğilimlerinin ne olduğunu kemikleştirecek kadar çıkarımda bulunabiliyor. Bu şekilde, o kullanıcının psikososyal, sosyoekonomik verilerini elde ediyor. Örneğin; kullanıcısının o güne kadar takip ettiği sayfalarda, kullanıcısının “A” ve “B” türünden sayfaları eşit oranda takip ettiğini farkediyor. Facebook, önerilerini “A” ve “B” türünden sayfalarla yoğunlaştırıyor. Kullanıcının tercihleri hangisine ağır basıyorsa, kullanıcısının o türe daha eğilimli olduğunu bölümlemiş oluyor. Sosyal medya platformu artık kullanıcı hakkında deneme yanılma ve örneklem toplama yoluyla daha iyi tanıyor.

Facebook kullanıcılarını çok iyi tanıyor!

Facebook, sahte bir hesabı dâhil teşhis edip, kapatabiliyor ya da fotoğrafını paylaşmak istemeyen birini fotoğrafını paylaşmaya zorlayabiliyor. Kullanıcıların takip ettiği sayfalardan paylaştığı içeriklere kadar tüm zafiyetleri çözebiliyor.

Facebook'ta fotoğrafınızı paylaşmazsanız karşınızda böyle bir ekran görebilirsiniz. Bu akıllara Facebook niçin secere tutuyor sorusunu getiriyor?

İşte bu aşamada Facebook, Brexit referandumunu ve ABD seçimlerini manipüle ettiği gibi suçlamalarla karşılaşıyor. Seçimlere yön vermesi, kullanıcıların karşısına sürekli ikna edici öneriler ya da seçim/referandum kampanyası reklamları sunması gibi suçlamalarda haksız bulunmasıyla ceza üstüne ceza ödüyor.  Facebook CEO’su Mark Zuckerberg, bu tür suçlamalar hakkında yorumda bulunmuyor, sadece şirket avukatları politik cevaplar veriyor.