Yemen'deki Türk Anıtına saldıran Husiler kimdir? Türk Anıtına neden saldırdılar?

Birinci Dünya Savaşı’nda hayatını kaybeden Mehmetçiklerin mezarlarının bulunduğu Türk Şehitlik Anıtı, yenileme çalışmalarının ardından 2011 yılında resmi bir ziyaret için Yemen’e gelen dönemin Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından ziyarete açılmıştı. Türk Anıtı sadece şehitlerimizi değil aynı zamanda dört asır boyunca Yemen’i toprakları içerisinde bulunduran Osmanlı İmparatorluğu’nu da sembolize ediyor.

Şehit düşen Mehmetçiğin hatırasını yaşatan Şehitlik Anıtı’na düzenlenen saldırıdan sonra Dışişleri Bakanlığı’ndan açıklama gecikmemiş ve saldırıyı gerçekleştiren Husi militanlar kınanmıştır. Bakanlıktan yapılan açıklamada; "Sana Türk Şehitlik Anıtı’na 12 Mart sabahı Husi unsurlarınca gerçekleştirilen ve şehitliğimizde tahribata yol açan hain saldırıyı şiddetle kınıyoruz. Yemen ile ortak tarihimizin ve köklü ilişkilerimizin nişanesi olan Yemen’deki Türk varlığına saygısızlık yapılması asla kabul edilemez. Şehitliğimizde oluşan hasarın onarılmasını ve faillerin bir an önce cezalandırılmasını bekliyoruz. Bu hain saldırının dost ve kardeş Yemen halkı tarafından da lanetleneceğine şüphe duymuyoruz." denildi.

Saldırı sonrasında birçok aktivist ve yazar sosyal medya paylaşımlarıyla Husi milislerine tepkilerini göstermişlerdir. 



Husiler Türk Anıtı’na neden saldırdı?

Saldırının sebebi bilinmese de aktivistler verdikleri tepkilerde, Husilerin amacının, Yemen kültür ve tarihine olan saygısızlıklarının yanı sıra Yemen’in dost ülkelerle olan bağlarını da koparmak olduğunu ifade etmişlerdir. 

Kimdir Bu Husiler?

Husiler ya da bilinen diğer adıyla Ensarullah, Şii mezhebinin Zeydilik koluna mensupturlar. Batı ülkelerinde kısaca ‘Beşçiler’ olarak da tanınsa da onlar kendilerine ‘Allah’ın yardımcıları’ demektedirler. 1990’lı yıllarda Yemen’in Suudi Arabistan sınırına yakın bölge olan Saada’da dini olarak faaliyet gösteren küçük bir grup olarak kurulmuştur. Adlarını kurucuları olan Hüseyin Bedrettin el Husi’den almışlardır. Yemen’in kuzey bölgelerini kendilerine yer edinen Husiler, Yemen nüfusunun yaklaşık %30’unu kapsamaktadırlar.

Zeydileri Şiilerden ayıran unsur, İslam halifeliği sırasında liderliğin Hz. Ali’nin torunu olan Zeyd’e geçtiğini savunmaktır. Onları On İki İmamcılardan (İran’daki dini yönetim biçiminin temeli) ayıran şey ise imamlığın sadece Hz. Hüseyin’in değil aynı zamanda Hz. Hasan’ın soyundan da gelebileceği görüşüdür. 



Husilerin Yemen siyasetinde ve uluslararası alanda kendilerinden söz ettirmeye başlamaları 2000’li yılların başından itibarendir. Bu tarihlerde Husiler yönetimdeki Ali Abdullah Salih ‘e karşı muhalefet oluşturmuşlardır. Daha sonra ise bu tür muhaliflikler devam etmiş ve Yemen hükümeti ve Husiler arasında 2004-2010 yılları arasında toplamda altı kez çatışma yaşanmıştır. Hatta 2004’teki çatışmada Husi lideri Hüseyin Bedrettin Husi hayatını kaybetmiştir. 2009’daki çatışmalardan sonra ise Yemen’in komşusu olan Suudi Arabistan bu Yemen Hükümetinin yanında yer almıştır. 

2011 sonrasında Ortadoğu’da gerçekleşen Arap Baharı furyasından Yemen de etkilenmiş ve Husiler hükümete karşı ayaklanma başlatmışlardır. Ayaklanmaların ardından 2014 yılında Husiler başkenti kontrol altına almışlardır. Cumhurbaşkanı Abdurrabbu Mansur Hadi’ye karşı ayaklanmalar İran destekli olarak gerçekleşmiştir. 2015 yılında ise Yemen hükümetinden gelen çağrı ile Körfez İş birliği Konseyi olan KİK, Suudi Arabistan öncülüğünde Kararlılık Operasyonu gerçekleştirmiştir.



Yemen içerisinde bir grup olsalar da Husilerin kendilerine ait bir bayrakları vardır. Bayraklarında, aynı zamanda kendi sloganları olan; ‘’ Allah büyüktür, İsrail’e ölüm, ABD’ye ölüm, Siyonizm’e lanet, İslam’a zafer’’ yazmaktadır. Husilerin 7 bin ile 30 bin arasında silahlı militanı ve 500 bine yakın da sivil destekçileri olduğu tahmin edilmektedir. 

Husiler ve İran İlişkisi

Husi hareketinin kurucularının eğitimlerini İran’da görmüş olmaları nedeniyle bu hareketinin temel altyapısını İran siyaseti oluşturmuştur. Hüseyin Bedrettin el Husi’nin konuşmalarında  1979 yılında gerçekleşen İran Devrimi’nden sık sık bahsetmesi de bu duruma örnektir. Ayrıca, 2009 yılında bir İran gemisinin Yemen teknelerine silah aktarırken yakalanması gibi kanıtlar da ortaya çıktıktan sonra İran’ın Yemen’e verdiği maddi destek de uluslararası olarak ortaya çıkmıştır. 

Birleşmiş Milletler ve Husilerin ilişkisi

Husiler, ABD ile yakın olmaları sebebiyle birçok Arap ülkesine, özellikle de Körfez ülkelerine karşı düşmanca tutum içerisindedirler. Bu tutumları onları, İran’ın kendilerine verdiği silahlı destekle açık bir tehdit haline getirmiştir. Birleşmiş Milletler’in yayınladığı rapora göre Husiler’in ellerindeki silahlar, İran üretimli silahlarla aynı yapıya ve teknik özelliklere sahiptir. Hatta bu silahlar Suudi Arabistan’a insansız hava aracı gönderebilecek, petrol tesislerine vs. füze atabilecek teknolojiye sahiptirler. Fakat Husiler bu durumu, girilen çatışmalar sırasında Yemen ordusundan ele geçirdiklerini iddia etmektedirler. 

Ülkede çıkan bu savaşlar, Husilerin devletle olan çatışmaları vs. gibi durumlar zaten ekonomik olarak kötü durumda olan Yemen’i daha da kötü bir hale getirmiştir. Yapılan savaşlarda 110 binden fazla insan ölmüştür ve günden güne insani yardım kuruluşlarının ülkeye girişi zorlaşmaktadır. Yemen halkının yaklaşık olarak %80’i yardıma muhtaçtır ve milyonlarca çocuk da açlık ve hastalıklar nedeniyle ölümle burun burunadır. 

Yukarıdaki sebepler doğrultusunda Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Husilere karşı uygulanmakta olan silah ambargosunun kapsamını genişletmiş ve Husiler terör örgütü olarak tanımlanmıştır.