Rusya ambargoları, ülkelerin ekonomi tarihlerini baştan yazıyor
ABD, Rusya’dan ithal edilecek petrolü tamamen yasaklamaya yönelik adımlar atarken küresel piyasalardaki Brent petrolün varil fiyatı da 140 dolara yaklaştı. 2008 senesinden bu yana en yüksek petrol fiyatını gören piyasada yatırımcıların yüzü gülerken küreselde ise büyük bir kitle, ekonomik buhrana düşmüş halde. Yüzde 7’lik oranı ile en büyük petrol ihracatçısı olan Rusya’ya uygulanacak ambargolar sonrasında bu fiyatın daha da artması beklenirken J.P. Morgan, Brent petrolün varil ücretinin 185 dolara kadar yükseleceğini öngörüyor. Öte yandan Rusya’ya uygulanan bu ambargoların dünyaya etkilerinin daha ne kadar pahalıya mal olacağı da merak ediliyor.
ABD Temsilciler Meclisi, yaklaşık 2 hafta önce başlayan Rus işgaline karşı açıkça Ukrayna’nın yanında olarak Moskova hükümetine ambargo uygulamaya karar verdi. Günde yaklaşık 7 milyon varillik ham petrol ihracatı ile dünyadaki ihracatın yüzde 7’lik kısmını üstlenen ve bu haliyle dünyanın en büyük petrol ihracatçısı konumunda olan Rusya’dan bundan sonra “petrol almamak” için planlamalar yapan ABD, bir süredir ambargo yasa tasarısı üzerinde çalışıyor. Bu yasa tasarısının açıklanmasıyla birlikte petrol fiyatlarında ise 2008’den sonraki zirve rakamlar gözlemleniyor. Brent petrolün varil fiyatı 140 dolara yaklaşırken uzmanlar da Rusya’ya bundan sonra uygulanacak olan ambargoların “benzersiz” olacağını dile getiriyor.
Rusya ambargoları küresel enflasyonu yükseltiyor
Rusya’ya karşı büyük oranda ekonomik yaptırımlar uygulayan Batılı ülkeler, enerji üzerinden doğrudan yaptırım uygulamayarak küresel anlamda oluşacak olası risklerden şimdiye kadar kaçınmak istedi. Öte yandan uygulanan ve uygulanmayan tüm yaptırımlar ise küresel ekonomiye “enflasyon” olarak geri dönmeye başlıyor. Petrol, doğal gaz ve enerji fiyatlarında görülen rekor artışla birlikte Atlantik’in her iki tarafındaki ülkelerde de enflasyon yüzde 7’nin üzerine çıktı. Bu durum ise hane halklarının satın alma gücünü büyük oranda sarsıyor. Euro bölgesinde enflasyon artırımı için uygulanan bir sistem bulunuyor. Bu sisteme göre petrol fiyatlarının Euro cinsinden yüzde 10 artması, bu bölgedeki enflasyonun da 0,2 puan artması anlamına geliyor. Brent petrolün varil fiyatı 1 Ocak 2022’den bu yana Euro cinsinden yüzde 80 oranında artarken ABD’deki enflasyonun da her 10 dolarlık artış karşısında 0,2 puan yükseldiği kaydediliyor.
Petrolün fiyatı en son 2014’te 100 doları geçmişti
Brent petrolün fiyatı 7 Mart 2022 pazartesi itibarıyla Temmuz 2008’deki 147 dolarlık zirvesine yaklaştı. Öte yandan petrol, en son 2014 senesinde 100 doların üzerine çıkmıştı. Emtia Analisti Giovanni Staunova, bu savaşın uzun sürmesi halinde emtia arzında yaygın kesintilerin meydana geleceğini ve Brent petrolün varil fiyatının kısa sürede 150 dolar üzerine çıkacağını kaydetti. Rusya’nın doğal gaz ve petrol konusunda önemli tedarikçilerden olduğunu kaydeden analistler tahıl, gübre, nikel, paladyum, çelik ve kömür konusunda da bir numaralı ülke olduğunu ifade ediyor. Hal böyle iken uzmanlar, Rusya’ya uygulanacağı öngörülen ambargoların yalnız Rusya’yı değil çok çeşitli endüstrileri de etkileyeceğini belirtiyor.
Ambargoların büyümeye etkisi ne olacak?
Rusya’nın petrol ihracatını Batı’ya yasaklamasıyla birlikte pandemide küçülen ekonomilerin küresel toparlanma durumundan hızla ayrılacağı ve toparlanmanın yavaşlayacağı belirtiliyor. Avrupa Merkez Bankası’nın hesaplarına göre savaşın bu yılki temel senaryosunda Euro bölgesinin büyümesinin şok durumunda 1 puan azaltabileceğini gösteriyor. Konunun uzmanları ise gelecek aylarda stagflasyon (durgunluk veya daralma) riskinin yüksek olacağını veya yüksek enflasyonla birlikte minimum büyümenin gerçekleşeceğini öngörüyor. Ancak bu süreçte düşüş eğilimine geçmesi muhtemel olan emtia fiyatlarıyla birlikte Euro bölgesindeki büyümenin de güçlü kalmasının muhtemel olduğu kaydediliyor.
