Gaz alımında ‘ruble’ belirsizliği!

Rusya’nın Ukrayna işgalini başlatması ile birlikte, özellikle Avrupa devletleri tarafından sert yaptırımlara maruz kalan Rusya, ülkeleri dost olan ve dost olmayan ülkeler olarak ikiye ayırmıştı. Bu kapsamda dost olmayan ülke statüsünde yer alan ülkelere doğal gaz satışını yalnızca ruble üzerinden gerçekleştireceğini duyuran Putin yönetimi, Avrupa’yı da ciddi bir belirsizlikle baş başa bıraktı. 

7 Mart’ta yayınlanan liste, büyük ses getirdi

7 Mart tarihinde bir liste yayınlayarak dost olmayan ülkeleri sıralayan Rusya, bu ülkelere doğal gaz satışında ruble başka bir para birimini kabul etmeyeceğini de açıklamıştı. Yaşanan bu durum sonrası gaz alım sözleşmelerinde ciddi bir belirsizlik yaşanıyor. Ödemelerin nasıl ve ne şekilde gerçekleşeceği konusunda net bir karar alınmaması, ciddi bir krizin habercisi olarak değerlendiriliyor. 

Rusya, kendisine yaptırım uygulayan tüm devletleri ‘dost olmayan ülkeler’ olarak listeledi

Rusya tarafından açıklanan listede dost olmayan ülkeler arasında yalnızca ABD ve Avrupa Birliği’ne mensup olan ülkeler yer almıyor. Japonya, İsviçre, Singapur, Ukrayna ve Birleşik Krallık da dikkat çeken ülkeler olarak ön plana çıkıyor. Rusya, kendisine yaptırım uygulayan tüm ülkeleri dost olmayan ülkeler kategorisine ekledi. 

Rus gazını almak için öncelikle Gazprombank’tan hesap açmaları gerekiyor

Rus lider Putin’in 30 Mart’ta yürürlüğe soktuğu ruble kararı, Rus gazının akıbetini bir kez daha belirsizliğe sürükledi. Buna göre dost olmayan ülkeler listesinde yer alan devletlerin, Rus gazı alabilmek için öncelikle Gazprombank aracılığı ile bir hesap açmak zorunda olduğu belirtildi. Gaz karşılığı yapılacak olan ödemeler yine bu bankaya yapılacak. Sonrasında ise bahse konu olan fonlar Moskova Borsası aracılığı ile rubleye dönüştürülecek. 

Mevcut sözleşmeler askıya alınabilir

Yürürlüğe giren kararname ile ilgili çarpıcı açıklamalarda bulunan Vladimir Putin, dost olmayan ülkelerin, yürürlüğe giren bu yeni sistemi onaylamamaları durumunda mevcut sözleşmelerin askıya alınacağını açıklamıştı. 

Gazprombank’tan başka banka kabul edilmeyecek

Hayata geçirilen kararname, Avrupa ülkelerinin gaz ödemelerini döviz cinsinden yapmayı sürdürmesine olanak tanıyor. Ancak ödemelerin Gazprombank’a gerçekleştirilmesi zorunlu hale getirilerek, dövizin rubleye dönüştürülmesi bir anlamda zorunlu kılıyor.

Almanya ve Fransa, bu kararnameyi kabul etmediklerini duyurdular

Rusya tarafından alınan karara Almanya ve Fransa ise tepki gösterdi. İki ülke yetkilileri tarafından yapılan açıklamada, bu ödeme sistemini kabul etmeyecekleri net şekilde vurgulandı. Almanya ve Fransa’nın bu net duruşu, hâlihazırda yürürlükte olan gaz alım sözleşmelerinin durumunda da soru işaretleri doğurdu. 

“Uygulanacak olan bu sistemde avro rubleye çevrilecek”

Rusya tarafından hayata geçirilen kararname ile ilgili açıklamalarda bulunan Oxford Enstitüsü Enerji Çalışmaları Uzmanı Katja Yafimava, “Aslında bu ödeme sisteminde de döviz cinsinden ödemeler sorunsuz olarak yapılabiliyor. Burada tek dikkat çeken nokta, bunların Gazprombank üzerinden yapılmış olması gerektiği. Bu konuda da banka tarafından bazı düzenlemeler yapılaması zaruri olarak ön plana çıkıyor. Uygulanacak olan bu sistemde avro rubleye çevrilecek” şeklinde konuştu. 

“Gazprom’a gaz akışını kesme hakkı verilecek”

Bazı Avrupa devletlerinin bu kararnameyi kabul edebileceğini belirten Yafimava, “Bazı Avrupalı devletler de bu konuda yeni düzenlemeler yapılması hususunda talepte bulunabilir. Sözleşmeler yeniden düzenlenene kadar bu prosedüre uymayı kabul etmeyebilirler. Bir sonraki ödeme tarihine kadar yeni bir düzenleme yapılması gerekiyor. Hayata geçirilen bu kararname ile birlikte Gazprom’a da gaz akışını kesme yönünde önemeli bir hak verilmiş olacak” dedi.

“ABD ve Avrupa’ya yönelik bir misilleme”

Rusya’nın dikkat çeken bu adımı ile ilgili görüşlerini paylaşan bir diğer isim ise ABD eski Bakü Büyükelçisi Richard Kauzlarich oldu. Dünyadaki bu tip çoğu sözleşmelerde herhangi bir para biriminin belirlenmediğini vurgulayan Kauzlarich, “Putin’in hamlesini bir misilleme olarak yorumlayabiliriz. Yeni çözüm yolları da aranabilir. Mesela Rusya dışındaki bir hesaba ödemeler gerçekleştirilebilir. Rusya’nın da bu hesaplara ancak savaş ve çatışmalar son bulunca erişmesi gündeme gelebilir. Putin’in bu hamlesi, ABD ve Avrupa’ya yönelik olarak bir misilleme” şeklinde konuştu.