Geçmişten geleceğe silinmez bir bellek: İşte Türkiye’nin en güzel kütüphaneleri…

Kitaplar bir nesli geçmiş birikimlerle geleceğe taşıyan eserlerdir. Kitap okuma alışkanlığı olan ve eser üreten toplumlar tarih boyunca gelecek nesillere birikimlerini aktararak geleceği şekillendirmek konusunda yardımcı olmuşlardır.

Kağıt ve mürekkebin icadından bu zamana dek en köklü fikirleri adeta ölümsüzleştiren kitaplar için Türk ve dünya edebiyatından önemli yazarlar, filozoflar, fikir önderleri ortak bir kanaate varmıştır. Kitaplar, okuyanına yeni pencereler açar, fikir dünyasını ve kişiyi geliştirerek ona ciddi bir birikim sağlar.

Günümüzde ise değişen ve dönüşen her şeyden kitaplar da nasibini bir oranda aldı. Artık binlerce kitabı minik cihazlarda taşıyabilmek ve birkaç yüz gram ağırlığındaki cihazlarda devasa kütüphaneleri taşıyabilmek teknik olarak mümkün olabiliyor.

Kitaplar da bu değişimden büyük oranda etkilendi ancak zamana direnen nostaljik kısmını hala çok geniş bir okuyucu kitlesi için sürdürüyor. Kitap kokusu ve kitaba dokunma, onunla etkileşime girmenin mutluluğunu yaşamak isteyen okuyucular basılı kitaplara rağbet göstermeye devam ediyor.

Okuyucuların kitaplarla olan buluşmasını ve bu değişmeyecek geleneksel kültürün parçasını bir arada tutan önemli tanıklar var. Kütüphaneler. Dünyada ve ülkemizde çok sayıda kütüphane var ve bu kütüphanelerin her birinde yer yer yüz binlerce kitaplık arşivler, nadir eserler, yazma eserler ve çok sayıda tarihi belge ile 7’den 70’e herkese çalışma alanı sağlayan yerler bulunuyor.

Bugün bu yazımızda ise Türkiye’nin en güzel kütüphanelerini sizler için derledik:

1- İstanbul Atatürk Kitaplığı - İstanbul

İstanbul Atatürk Kitaplığı özel araştırmacılara ve halka hizmet veren Cumhuriyet döneminin ilk kütüphanelerinden biri.

Güncel olarak 500 bine yakın eseri içerisinde barındıran kütüphane, çok geniş kitlelere hizmet veren ülkemizin en güzel kütüphanelerinden.

Kütüphane içerisinde yaklaşık 50 bin çeşitli, kartpostal, salname, takvim, atlas-harita, albüm, çeşitli yazma eserler ve Atatürk, İstanbul gibi çeşitli konularda koleksiyonlar yer alıyor.

Büyükşehir Belediyesi Kütüphane Müzeler Müdürlüğü’ne bağlı olarak özel araştırmacılara ve halka hizmet veren Atatürk Kitaplığı, Cumhuriyet’in kuruluşunun 50. yılı anısına Vehbi Koç Vakfı’nca inşa ettirildi ve 1976 senesinde İstanbul Belediyesi’ne devredildi. Vatandaşların yoğun talebi üzerine 7 gün 24 saat esasına göre açık olan kitaplık çok kez Türkiye’nin en iyi kütüphanesi seçilmiştir.

Adres: Miralay Şefik Bey Sok. No: 6 Taksim, Beyoğlu – İstanbul

2- Beyazıt Devlet Kütüphanesi - İstanbul

Beyazıt Devlet Kütüphanesi ülkemizin devlet eliyle kurulan ilk kütüphanesi. Araştırmacılara ve okuyuculara 7 gün 24 saat esasına göre, tarihi bir bina içerisinde teknolojik imkanlardan faydalanarak geniş kapsamlı bir hizmet veriliyor.

II. Abdülhamit döneminde kurulan kütüphane aynı zamanda pek çok ilki de bünyesinde barındırıyor. 1884 yılında kurulmuş olan kütüphane ilk milli kütüphane olmasının yanında tam donanımlı ilk çocuk kütüphanesi olma özelliğini de taşıyor.

Kütüphanede görme engelliler için sesli kitap üretimine de başlanırken kütüphanede binin üzerinde gönüllü okuyucu yer alıyor.

1934 senesinden bu zamana dek Derleme Kanunu gereğince ülkemizde basılmış olan bütün dergi, kitap, gazete ve kitap dışı materyaller burada toplanıyor ve Beyazıt Devlet Kütüphanesi böylece derleme kütüphane özelliğine de sahip.

Kütüphanede yaklaşık olarak 900 bine yakın sayıda kitap, harita, kartpostal, sinema afişi, harita gibi materyalleri kapsayan 65 bin kitap dışında materyal, 5 binin üzerinde sesli kitap, 135 bin ciltlik 33 bin çeşit dergi ile toplamda 1 buçuk milyon materyal yer alıyor.

Adres: Beyazıt, Çadırcılar Cd. No:4, 34126 Fatih/İstanbul

3- Milli Kütüphane – Ankara

Milli Kütüphane’de tarihi dokusu ve vatandaşları kendisine hayran bırakacak kadar geniş kaynak sayısıyla 1946 senesinde Ankara’da kurulan ülkemizin ilk ulusal kütüphanesi.

Kütüphane günümüzde Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı olarak faaliyetlerini sürdürmekle birlikte 2020 yılı verilerine göre yaklaşık 1,5 milyon kitap ile okuyucularına hizmet veriyor.

Adres: Emek Mah. Wilhelm Thomsen Cad. No:4 06490 Çankaya / Ankara

4- Milli Kütüphane – İzmir

Ülkemizin en eski kütüphanelerinden söz edecek olduğumuzda akla ilk gelen yerlerden birisi de şüphesiz ki İzmir Milli Kütüphanesi. 1912 senesinden bugüne dek ülkemizin bilim hayatına yön veren kütüphanede Türkiye’de özel girişimle kurulan ilk büyük kütüphane olma özelliğinde.

İzmir Valisi Rahmi Bey tarafından yaptırılan ve Cumhuriyetin 10. yılında açılan kütüphane Derleme Eserler Kanunu ile Türkiye’nin yaşayan en büyük tarihi hafızası oldu. Günümüzde yaklaşık olarak 1 milyon adet koleksiyonla burası İzmirlilere ve şehir dışından gelen misafirlere hizmet ediyor.

Pazar günü hariç haftanın her günü 09:00 – 17.00 saatleri arasında hizmet veren kütüphane Milli Kütüphane Caddesi No:39 Konak – İzmir adresinde yer alıyor.

5- İnebey Yazma Eserler Kütüphanesi – Bursa

Bursa’da Yıldırım Beyazıt döneminde yaptırılan İnebey Medresesi’nde hizmet veren İnebey Yazma Eserler kütüphanesi, Osmanlı İmparatorluğu’nun bilinen ilk büyük kütüphanesi olma özelliği taşıyor.

Bina 14. yy Osmanlı mimarisinin özgün örneklerinden biri olurken, 1969 yılında yeniden kütüphane olarak hizmet vermeye başladı. Kütüphanenin koleksiyonunda ise çoğunlukla Farsça ve Osmanlıca eserler yer alıyor. Bu eserlerin tamamı ise dijital ortama aktarılmış vaziyette. Üyelik gerçekleştirmeye gerek olmadan buradan dilediğiniz tüm eserlerin dijital kopyalarına erişebiliyorsunuz.

6- Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesi – Ankara

Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesi 125.000 metrekare alanda 5 bin 500 kişilik oturma kapasitesiyle okuyucularına hizmet veriyor.

Koleksiyonunda toplamda 2 milyon 39 bin basılı kaynak, 13 bin 294 adet basılı dergi, bununla beraber veritabanında ise 77 bin e-dergi, 7 milyon elektronik tez, 665 bin e-kitap ve 209 milyona yakın rapor ve makale yer almaktadır. Modern kütüphanecilik anlayışıyla hizmet veren kütüphane bir Derleme Kütüphanesi’dir ve dünyanın sayılı kütüphaneleri arasına girmeyi hedeflemektedir.

Kütüphanede her yaştan kullanıcı için çok amaçlı eğitim ve özel amaçlı sınıflar da yer almaktadır. Yüksek hızlı internet bağlantısı ve teknolojik altyapısıyla kütüphanenin kimi bölümleri 7 gün 24 saat kimi bölümleri 09:00 – 18:00 ve 09:00 – 24.00 esasına göre kullanıcılara hizmet vermektedir.

Adres: Cumhurbaşkanlığı Külliyesi, 06560, Beştepe, Yenimahalle/Ankara – Türkiye

7- Salt Galata – İstanbul

İstanbul’da Neo-Klasik ve oryantalist bir mimariyle 1892 senesinde inşa edilen Salt Galata Kütüphanesi eşsiz bir binada araştırmacılara hizmet veriyor. Müzede aynı zamanda çeşitli sergiler de gerçekleştiriliyor. Randevu ile çalışma alanlarına da erişim sağlanabiliyor.

Adres: Azapkapı, Bankalar Cd. No:11, 34420 Beyoğlu/İstanbul

8- Kadın Eserleri Kütüphanesi – İstanbul

Kadın Eserleri Kütpühanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı, 8 Mart 1990 tarihinde tüzel kişiliğini kazanmasının ardından 14 Nisan 1990 tarihinde İstanbul Haliç-Fener semtinde tarihi bir binada hizmete açıldı.

Kütüphanede kadınların özen ile korunmazsa yok olmaya veya görünmezliğe mahkum olabilme tehlikesi içinde olan ortak belleklerini yani tarihlerini koruma amacı gütmektedir.

1987 senesinde yalnızca 100 kitaptan oluşan koleksiyonuyla kurulmuş olan kütüphanede bugün 1 milyonun üzerinde eser yer alıyor. Üstelik bu kitapların tümü Türkiye’deki kadın örgütlerine ait belgeler, özel arşivler ve kadın sanatçıların koleksiyonundan oluşuyor.

Adres: Fener Mahallesi, Mürsel Paşa Caddesi, No: 8, Fener Vapur İskelesi Karşısı (Tarihi Bina), Haliç-Fener, 34220.

9- İslam Araştırmaları Merkezi – İstanbul

İslam Araştırmaları Merkezi 1984 senesinde açıldı ve burası yalnızca İslam araştırmalarına ilişkin eserler sunmuyor. Bu kütüphanede Türk tarihi, kültürü, edebiyatı ve sosyal bilimlerine ilişkin geniş kapsamlı literatüre erişilebiliyor.

Kütüphanede bunun yanında Orhan Şaik Gökyay, Ziyad Ebüzziya, Kemal Beydilli, İlber Ortaylı gibi önemli isimlere ait özel koleksiyonlar da bulunuyor.

Adres: İcadiye Bağlarbaşı Caddesi No:38 – 34662 Üsküdar – İstanbul

10- Mustafa İnan Kütüphanesi - İstanbul

Mustafa İnan Kütüphanesi İTÜ Ayazağa kampüsünde bulunan ve 7 gün 24 saat hizmet veren bir kütüphane. 1977 senesinde Mühendishane-i Bahri Hümayun’da açılmış olan matbaada basılmış olan kitaplar ise bu kütüphanenin temelini oluşturmuş. 500 bine yakın kitap ile tez içeriği olan kütüphane ülkemizin teknik anlamdaki en geniş kütüphaneleri arasında yer alıyor.

Adres: Adres: İTÜ Ayazağa Kampüsü, Reşitpaşa Mh., 34467 Sarıyer/İstanbul