Tüketim azalıyor, şirketler kâr ediyor!

Özellikle son yıllarda İngiltere'de sigara içme oranları hızla düşüyor ama aynı zamanda sigara şirketleri her zamankinden daha çok kâr ediyor. Sigara şirketleri sigaradan uzaklaşarak daha sağlıklı alternatiflere yöneldiklerini duyuruyorlar ama resme yakından bakıldığında gerçekle ilgisi olmadığı görülüyor. O hâlde büyük tütün şirketlerinin kârlarının arkasında ne yatıyor?

Sigara üreticileri gün geçtikçe daha zor duruma düşüyor. Sigaraya karşı olan kamuoyu görüşü ve devlet politikaları sigara şirketlerinin kendi ürünlerinin reklamını yapamamasına sebep oluyor. Şirketler, zedelenen imajlarını düzeltmek için yeni yöntemler geliştiriyorlar. Philip Morris International CEO'su André Calantzopoulos, şirket olarak dumansız bir geleceğe yatırım yapmaya başladıklarını açıklamıştı.

Konu İngiltere özelinde değerlendirilecek olursa, sigaraya karşı olan tutum ve pazarın büyüklüğü şirketleri "daha sağlıklı olduğu" iddiasıyla elektronik sigara gibi alternatiflere yöneltiyor. Fakat finansal raporlara bakıldığında bu yeni ürünlerden elde edilen kâr, geleneksel anlamdaki paketlenmiş sigaranın getirdiği kârın yakınlarından bile geçmiyor. İngiltere'de 29 milyar dolar civarında olan sigara kârının sadece 4 milyar doları elektronik sigara satışlarından elde edilirken, pastanın büyük kısmını adı dünyadaki hemen herkes tarafından bilinen sigara şirketleri elinde tutuyor.

Stanford Üniversitesi'nden Profesör Robert Proctor, sigara üretimi için "Aslında para basmak kadar kolay, kağıdın çeşitli katmanlarına nikotin sarmak ne kadar zor olabilir ki?" diyerek sigara şirketlerinin inanılmaz düşük maliyetlerle üretim yapmalarına rağmen çok yüksek fiyatlardan satış yaptıklarını belirtiyor ve ekliyor: Çünkü insanlar bağımlı...

2015'te 6 büyük tütün şirketinin toplam kârı 62 milyar dolarken dünyaca ünlü Coca-Cola, McDonald's, Walt Disney, Google, FedEx'in toplam kârı 55 milyar dolarda kaldı. Dumansız bir dünyada böyle bir ekonomik denge pek mümkün değil. Sigara şirketleri, can alıcı ürünlerine rağmen kâr etmeye ve yeni engellere karşı yeni taktikler geliştirmeye devam ediyor.
 

Sigara şirketlerinin premium oyunu

Tütün ürünlerindeki vergilerin artması sigara üreticileri için büyük bir problem. Çoğu ülkede verginin artırılması sigara tüketimini azaltmak için en etkili yöntem olarak görülüyor. 2013 ile 2015 yılları arasında, İngiliz hükümeti tüm fiyat aralığındaki sigaralara zam yaptı. Üreticiler ise premium dedikleri yüksek fiyatlı sigaralara biraz daha zam yaparak ucuz modellere gelen zam üzerinden indirim yaptı. Buna "fiyat kayması" deniyor ve bu yöntemle fiyat artışı için mâli gücü olmayan müşteriler de kaybedilmiyor. Ucuz sigaranın varlığını devam ettirmesi de bu insanların sigarayı bırakmasını engelliyor. Sigara şirketlerinin "fakir müşteri" politikası nedeniyle alım gücü düşük tüketiciler sigara kullanmaya devam ediyor. Böylelikle sigarayı bırakmak için büyük fırsat olan vergi zammından fakir tüketici "yararlanamıyor". 

Fakat bu plan uzun vadede kusurlu bir plan. Çünkü sigara kullananların uzun vadede üçte ikisinin sigaraya bağlı hastalıklardan hayatını kaybetmesi sektörün ana problemi. Kalanların bir kısmının da sigarayı bırakma ihtimali düşünülürse şirketler sigara kullanan yeni insanlara muhtaç.

Sigara firmaları influencer'larla çalışıyor!

Yeni müşteriler bulmak içinse şirketler reklama, pazarlamaya ve gösterişe ihtiyaç duyuyor. Günümüzde bu sorunun çözümü aslında oldukça basit: Sosyal medya... Milyonlarca gence ulaşılabilen ve devlet tarafından kontrol altına alınamayan bu pazar yeni müşteriler için oldukça kıymetli. Lucky Strike gibi bazı sigara firmaları, bazı sosyal medya "influencer"ları aracılığıyla belirli periyotlar hâlinde paylaşımlar yapılmasına dair kontratlar imzalamış durumda. Bu paylaşımların hangi ortamlarda olacağı, ne yazılacağı gibi bilgiler de sözleşmelerin detaylarında yer alıyor. İşte şirketin influencerlarla yapmış olduğu anlaşmadan bir örnek

Influencer nedir?

Influencer'lık günümüzde neredeyse fotoğrafçılık, gazetecilik, doktorluk, aşçılık gibi mesleklerden biri hâline gelmiş durumda. Peki Influencer ne demek? Influencer, sahip olduğu sosyal medya kanalı aracılığı ile bir ürün ya da hizmet hakkındaki deneyimlerini ve düşüncelerini takipçileri ile paylaşarak o ürünün tanıtımını yapan kimse.

Şirketlerin yeni hedef kitleleri

Sigara üreticilerinin esas ihtiyacı olan şey ise yepyeni bir başlangıç yapmak. Hem kamuoyu hem de devlet politikası olarak müsait, sigara karşıtlığı oluşmamış yeni pazarlar en büyük hedef konumunda. Geri kalmış ama cazibesi yüksek, Asya, Afrika, Ortadoğu coğrafyaları ve buralardaki milyonlarca insan yeni müşteri kitleleri olarak göze çarpıyor. 

Gelişmiş ülkelerde yasadışı olarak nitelendirilen hemen her şey, gelişmemiş bu bölgelerde rahatlıkla uygulamaya konulabiliyor. Reklam ve pazarlamalar çocukları hedef alıyor, ürünler açıktan açığa satılıp insanların ilgisini çekmeyi amaçlıyor. Öte yandan sigara ve diğer tütün ürünlerinin göz alıcı ve "Batılı" gösterilmeye çalışıldığı da açıkça görülüyor.

Sigara lobisi siyasilere baskı yapıyor!

Bazı sağlık çalışanları ise sigara şirketlerinin bu geri kalmış coğrafyalarda rahatlıkla lobicilik faaliyetleri yürüttüğünü, birçok hükümete ve bakanlığa sigaraya karşı olan düzenlemelerin geçmemesi için baskı yaptıklarını belirtiyor. Bu konuda ülkelerin ekonomilerinin zarar göreceği en büyük iddialar arasında yer alıyor. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ise hükümetlere yasak ve sınırlamalar getirilmesi için baskı yapmaya devam ediyor.

Her yıl 560 milyon kilometre uzunluk oluşturabilecek sigara dumanı atmosfere salınıyor. Bu Dünya'dan Güneş'e gidip gelinebilecek ve hatta Mars etrafında birkaç tur atılabilecek bir mesafe. Sigara, insanlık tarihinin en başarılı ve en ölümcül iş girişimi olarak kalmaya devam edecek.