Bir yılan, kendini ısırdığında zehirlenip ölebilir mi?

Soğuk duruşu ve sert bakışları ile birçok insanın korku duyduğu yılanlar oldukça tehlikeli canlılar arasında yer almaktadır. “Yılan” denildiği an birçok kişinin aklına “zehir” gelir. Öldürücü bir etkisi olan bu zehir insan yaşamı açısından oldukça risklidir. Peki, bir yılan kendini ısırırsa zehirlenip ölebilir mi? Yılan, ağzında bulunan zehri yanlışlıkla yutarsa ne olur? Bu gibi akıl karıştıran soruların yanıtlarını sizler için derledik. Öncelikle bu soruların cevaplarına ulaşmak adına yılanların neden ve nasıl zehir ürettiğine bir göz gezdirmemiz gerekiyor. İşte detaylar…

Yılan için zehrin önemi nedir?

Zehirli yılan kategorisinde bulunan bu hayvanların tükürük bezlerinde özel olarak üretilen bir sıvı salgıdır. Zehrin öncelikli amacı, avını hareketsiz bir konuma getirmektir. Daha sonrasında ise bu zehir oluşacak sindirim sürecinde rahatlık sağlamaya yardımcı olmaktır.

Yılan zehrinin asıl merkez kaynağı proteindir. Yılan tarafından oluşturulan toksik proteinler, avın etine enjekte edilmesinden sonra meydana gelen zararlı etkilerin ana sebebidir.

Bunun yanı sıra zehir, yılanın sindirimine ve büyük molekülleri normalden hızlı bir şekilde parçalamaya destek sağlamayı amaçlayan özel enzimleri içerisinde bulundurur.

Bu enzim, yılanın avladığı hayvanda bulunan nükleotitlerin, fosfolipidlerin, proteinlerin ve karbonhidratların parçalanmasına ve sindirilmesine yardımcı olur.

Yılan zehrinde yer alan ek bileşen polipeptit toksinler ise canlının zehrinin öldürücü bir etkiye neden olmasını sağlayan elementlerdendir.

Polipeptit toksinleri dokunun çalışma şeklini bozar ve bu şekilde doku ölümüne neden olur. Yılan zehrinin içerisinde bulunan toksik bileşenleri, bütün zehirli yılanlarda görülmektedir. Fakat belirli bazı toksinler sadece belirli yılan çeşitlerine özgüdür.

Yılan, zehri nasıl kullanır?

Zehrin av konumunda olan hayvana kullanılması için en yaygın enjeksiyon şekli dişlerdir. Dişler, cildi rahatlıkla delebilir. Bu yüzden yılanlar zehrin ısırık sayesinde yaranın içine akmasına izin verirler. Gerçekleştirdikleri bu durum ise dağıtım mekanizmalarının güçlü olduğunu gözler önüne sermektedir.

Bunun yanı sıra, zehir atma veya tükürme fonksiyonları sayesinde avına zehir veren farklı yılan türleri de bulunmaktadır.

Zehir fırlatmak veya tükürmek, avına karşı bir saldırı şeklinden daha çok bir savunma mekanizması düşüncesine hizmet etmektedir.

Yılanların zehri kullanma mekanizması nasıldır?

Bütün yılanlarda bulunan zehir enjeksiyon işleyişi çoğunlukla benzerdir ve dört temel bileşeni içerisinde bulundurur. Bunlardan ilki zehirli bezlerdir.

Yılanda bulunan bu özel bezler başta ve boğazın arka kısmında yer alır, öncelikli amaçları ise zehir depolanması ve üretimidir.

İkinci olan bileşen ise ikili ve güçlü bir düşünceye hizmet etmektedir. Bu bileşen yılanın kafasında yer alan kaslardır. Bu kaslar sayesinde yılan avını sıkıştırır ve yarayı daha rahat bir şekilde açabilir. Bunun yanı sıra enjekte edilen zehir oranı da bu kaslar sayesinde düzenli şekilde ava enjekte edilir.

Son iki öldürücü bölüm ise dişler ve kanallardır. Kanallar, bezler vasıtasıyla dişlere zehrin rahatlıkla geçmesi için bir yol sağlamaktadır. Dişler, zehrin dolaştığı içi boş kanalları içerisinde bulunmaktadır.

Bir yılan, kendi kendini zehirleyebilir mi?

Peki, zehir tükürük bezi içerisinde olduğuna göre, yılan bunu istemeden yutar ve sindirirse nasıl bir durum ile karşı karşıya kalır? Zehirli yılanlar, zehirlerini sindirdiklerinde ve yuttuklarında aslında herhangi bir zarar almayacaktır.

Çünkü zehirde bulunan birincil özellik proteindir. Proteinde bulunan toksinlerin bir canlıya zarar vermesi için ya kan dolaşımına ya da vücut dokusuna enjekte edilmeleri gerekmektedir.

Yılan kendi zehrini yutabilir bunda herhangi bir sorun olmayacaktır. Çünkü bu zehirli toksinler sindirim enzimleri ve mide asidi tarafından zararsız bir şekle gelecek formlara ayrılır.

Fakat zehir, bir yılanın farklı bir yılanı ısırmasıyla veya yılanın kendi kendisini ısırması şeklinde kan dolaşımına ulaşırsa, zehir etkisini gösterecektir.

Netliğe kavuşturmak gerekirse, bir yılan kendi zehrini dolaysız bir şekilde kan dolaşımına sokacak şekilde kendini ısırırsa zehirlenecektir. Yani bu bir intihar olacaktır.

Fakat yılanlar, zehirli sıvılarını yuttuklarında herhangi bir şekilde zarara uğramayacaklardır.