Uzmanlar açıkladı: Boy uzunluğunuz sağlığınızı nasıl etkiliyor?

Boyumuz fiziksel özelliklerimizi belirleyen faktörlerin başında yer alıyor. Dış görünüşümüzü tamamen belirleyen bu özelliğimiz kişiliğimizi ve dış dünyaya nasıl bir karakter yansıttığımızı da belirliyor. Örneğin yaklaşık 2 metre boyundaki bir basketbolcu sokakta yürüdüğünde diğer insanlardan oldukça uzun olduğu için heybetli ve güçlü görünebilir. Yine yolda karşılaştığımız ve boyu görece kısa olan biri bize daha sevecen ve tatlı gelebilir. Son zamanlarda gerçekleştirilen bir araştırma boyumuzun sadece dış görünüşümüzü ve karakterimizi değil aynı zamanda sağlık durumumuzu da etkilediğini gösteriyor.

Fenerbahçe Beko'nun başarılı oyuncusu Jan Vesely 2,13 metrelik boyu ile dikkat çekiyor. 

Türkiye’de ortalama boy erkeklerde 176, kadınlarda 163 santimetre

Elde edilen verilere göre, Amerika Birleşik Devletleri'nde ortalama boy kadınlar için 163 santimetre iken bu değer erkeklerde ise 175 santimetre olarak belirlenmiştir. Türkiye’de ise bu değerler kadınlar için 163 santimetre iken erkeklerde 176 santimetredir. Ortalama boyların en yüksek olduğu yerler Bosna Hersek, Hollanda, Norveç ve İzlanda olurken en kısa olduğu yerler ise Endonezya, Bolivya, Nepal ve Vietnam olarak dikkat çekiyor. Bu değerler ortalama değerler olsa da insanların boy skalaları oldukça geniştir ve birçok insan ortalamadan biraz daha uzun veya biraz daha kısadır. İnsanların boyları arasındaki en uç örnekler oldukça şaşırtıcı. 'Dünyanın yaşayan en uzun boylu adamı' unvanını 2 metre 51 santimetrelik boyuyla Mardinli Sultan Kösen elinde bulunduruyor. Sultan Köse devasa boyu ile oldukça dikkat çekse de bazı durumlarda günlük hayatını devam ettirmekte sorunlar yaşayabiliyor. Öte yandan dünyanın en kısa insanı ise 54,6 santimetrelik boyuyla Nepalli Çandra Bahadur Dangi. Bu ikili arasındaki yaklaşık 2 metrelik fark insan doğasının sınırlarının ne kadar geniş olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor. İkili Guinness Rekorlar Kitabı'nın 60'ıncı yılı kutlamaları çerçevesinde Londra'da bir araya gelmişti.

Dünyanın yaşayan en uzun insanı Sultan Kösen ve yaşayan en kısa insanı Çandra Bahadur Dangi yan yana.

Boy uzunluğunuz sağlığınızı etkiliyor olabilir

Ortalamadan daha kısa veya daha uzun olmanın avantajları olduğu kadar dezavantajları da vardır. Örneğin, kısa boylu bir kişi üst raflara ulaşmada sorun yaşayabilir ancak bu kişi aynı zamanda örneğin toplu taşımada seyahat ederken dar aralıklardan oluşan koltuk aralarında rahat edebilir. İnsanların boyları arasındaki fark genel olarak ufak farklardan oluşsa da bazı durumlarda bu farklar sıradan olanın ötesine geçebilir ve çok sayıda yaygın sağlık sorunu için risk faktörlerini etkileyebilir. Genlerin, yaşam tarzını ve hastalıkları nasıl etkilediğini öğrenmek için ulusal bir araştırma programı olan VA Million Veteran Programı (MVP) tarafından gerçekleştirilen büyük bir genetik çalışma, bir kişinin boyunun, bazı yaygın hastalıkları yaşama risklerini etkileyebileceğini gösteriyor. Yapılan araştırmalar boy uzunluğu ile düşük koroner kalp hastalığı ve dolaşım bozuklukları riski arasında bir bağlantı olduğunu gözler önüne seriyor.

Boy genetiğin yanı sıra çevresel faktörlere göre de şekilleniyor

Boy tipik olarak hastalıklar için bir risk faktörü olarak kabul edilmez. Ancak daha önce gerçekleştirilen araştırmalar, birinin ne kadar uzun olduğu ile bir dizi sağlık durumu yaşama olasılığı arasında bir korelasyon yani bağlantıların olabileceğini göstermiştir. Ancak daha önce yapılan araştırmalarda netliğe kavuşmayan şey, bu ilişkinin biyolojik bir temeli olup olmadığı veya başka faktörlerden kaynaklanıp kaynaklanmadığıdır. Zira boy uzunluğu birçok faktöre göre şekillenebilir. Birinin yetişkin olarak ne kadar uzun boylu olduğu, kısmen ebeveynlerinden miras kalan genlerden kaynaklanmaktadır. Ancak genler boyu belirleyen tek faktör değildir. Genlerin yanı sıra beslenme, sosyoekonomik durum ve demografi (örneğin yaş veya cinsiyet) gibi çevresel faktörler de nihai boyun belirlenmesinde rol oynar. Bu nedenle boy ve hastalık riski arasında doğrudan bir bağlantı belirlemek zor olabilir.

280 binin üzerinde katılımcı incelendi

Araştırmacılar bu bağlantıyı keşfetmek adına 280 binin üzerinde katılımcının genetik ve tıbbi verilerini inceledi. Araştırmacılar ayrıca bu verileri, yakın zamanda yapılan bir genom analizinden elde edilen boy ile ilişkili 3,290 genetik varyantın bir listesiyle karşılaştırdılar. Elde edilen bulgulara göre 127 farklı tıbbi durumun risk düzeylerinin genetik olarak tahmin edilen boy ile bağlantılı olabileceği keşfedildi. Bir başka ifadeyle 127 farklı hastalığın insanların boyu ile doğrudan ya da dolaylı olarak ilişkili olabileceği keşfedildi. Genel olarak genetik olarak tahmin edilen boylar duruma bağlı olarak hem daha düşük hem de daha yüksek hastalık riskiyle bağlantılıydı.

Uzun boylu olmak kardiyovasküler hastalıklardan koruyor

Örneğin uzun boylu olmak, insanları kardiyovasküler problemlerden koruyor gibi görünüyor. Öte yandan çalışma uzun boyluların, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol ve koroner kalp hastalığı riskini yakalanma riskinin daha az olduğunu da gösteriyor. Ancak bununla birlikte daha uzun boylu katılımcılarda kalp ritmi bozukluğu riski daha yüksek çıktı. Bu bulgular daha önceki araştırmalarla da örtüşüyor. Öte yandan, uzun boylu olmak, çalışmada ele alınan kardiyovasküler olmayan durumların çoğunun yaşanma riskini de artırabilir. Bu özellikle el ve ayaklarda uyuşukluğa sebep olan hastalıklar ve damarları içeren dolaşım bozuklukları için geçerli olabilir. Periferik nöropati olarak da bilinen ve özellikle uzuvlarda, beyin ve omurilik dışındaki sinirlere verilen hasarlar uzun boylu kişilerde daha fazla görülüyor. Daha önce gerçekleştirilen çalışmalar, boyu daha yavaş sinir iletimi ve sinir problemleri ile ilişkilendiriyordu. Araştırmacılar ayrıca her ikisi de nöropati ile ilişkili olan erektil disfonksiyon ve idrar retansiyonu gibi durumlarla genetik olarak tahmin edilen boy uzunluğu arasında da bir bağlantı buldu.

Kadınlar ve erkekler arasında farklar mevcut

Selülit, cilt apseleri, kronik bacak ülserleri ve osteomiyelit gibi durumların da boy ile bağlantılı olduğu ortaya çıkdı. Uzun boylu olmanın ayrıca varisli damarlar ve kan pıhtısı gibi dolaşım yoları riskini artırdığı görülüyor. Çalışma ayrıca, boy uzunluğunun kadınlarda astım ve spesifik olmayan sinir bozuklukları riskini artırdığını, ancak bu durumun erkeklerde olmadığını gösteriyor. Araştırmadan elde edilen bilgilere göre çeşitli yaygın durumlar için boyun daha önceki değerlendirmelerde ele alınmamasına karşın biyolojik olarak önemli ve değiştirilemez bir risk faktörü olabileceği keşfedildi. Daha önceki değerlendirmelerde bir kişinin spesifik bir hastalığı yaşama riski hesaplanırken genel olarak boyu göz ardı ediliyordu. Ancak geçtiğimiz günlerde gerçekleştirilen bu araştırmayla birlikte araştırmacılar hastalık riskini değerlendirirken kişinin boyunun da dikkate alınması gerektiği konusunda uyarılarda bulundu.

HABERNEDİYOR.COM | TAYFUR BAL - ÖZEL HABER