Ticarî dronlar sürüler halinde gezecek

NASA Yöneticisi Bridenstine; gökleri  dronlarla doldurmak için üç ayrı önemli başlıktan bahsetti:

“Dronlar yaşam kurtaracak”

Bridenstine, dronların ilk yardımda, arama ve kurtarmada, yangınla savaşta ve diğer acil durumlarda kullanılacağını açıkladı.

“Hava trafiği kuralları yenilenecek”

Dron ve uçakları hava kazalarından ve çarpışmalardan korumak üzere hava trafiği kurallarının yeniden düzenleneceğini söyledi.

“Dronlar teslimat yapacak”

Dronlar her türlü taşıma faaliyetlerini üstlenecekler. Bridenstine, dronların bu faaliyetinin çok uzak olmadığını söyledi ve 2020 yılında San Diego’da belirlenen bir pilot bölgede uygulanacak.

“Sürü dronlar casusluk yapabilir mi?”

ABD ticarî dronların haricinde, resmî kurumlarda sürü dronları kullanıyor. ABD İçişleri Bakanlığı 800’den fazla dronun olduğu bir filoya sahip.

Bu dronlar, dünyanın en büyük dron üreticisi olan DJI adlı Çinli firma tarafından üretiliyor. DJI aslında ABD ile Çin arasında geçen ticaret savaşında ABD tarafından kara listeye alınan firmalar arasında gösteriliyor. ABD Ulusal Güvenlik Bakanlığı, 2017 yılında Çinli dron üreticisi DJI için, “ABD’nin hassas verilerini toplama kabiliyetine sahip olan ve bu kabiliyeti her an geliştiren hükümeti hedef alan firma” olduğunu aktarmıştı. ABD İçişleri Bakanlığına kadar girebilen Çinli dronların casus olup olmadıkları tartışmalarda yoğun bir şekilde yer bulmuştu.

Casusluk genel manasıyla iki ayrı başlık altında inceleniyor. Bunlardan biri yaygın casusluk, diğeri derin casusluk.

Yaygın casusluk; genele binaen durumları gözlemleyip rapor çıkarırken, derin casusluk; daha özele ve köken araştırması yapan sistem olarak kullanılıyor.

Yaygın casusluk faaliyeti gösterecek bir dronun genel manasıyla gizlenme gibi ihtiyaçları yüksek seviyede doğmayacakken, derin casusluk faaliyeti sürdürecek olan bir dron, küçük bir sinek boyutuna kadar küçültülebilip casusluk faaliyeti sürdürebilir.

Peki casus dronlar yakalanınca ne olacak? Kim suçlanacak?

Drona non grata “istenmeyen dron” - makinelere kişilik mi yüklenecek?

İnorganik robotlar olan dronların işleyeceği suçlarının faili kim olacağı, henüz net olarak çözüm bulmuş bir konu olarak karşımıza çıkmıyor. Bu “dron teorisi” kapsamı altında tartışılmaya devam ediyor. Casus bir dron uluslararası hukuk kurallarında “persona non grata-(istenmeyen kişi)” gibi bir kavram altında mı kabul görecek.

Teknolojinin insan kavrayışı için olduğu düşüncesi, insanın teknoloji için oluşuna evrilmesiyle mi karşı karşıyayız? “teknoloji insanın metası değil”, “insan teknolojinin metası” olarak mı sorgulamalıyız?

Habernediyor.com / Safa Kaçar