Sultan Abdülmecid yaptırmıştı… Tarihi yapı yok olma aşamasında

Dönemin padişahı Sultan Abdülmecid tarafından 5 yıllık bir süreç sonunda Kars’a kazandırılan Arap Tabya, kentin en hâkim noktasında yer alması sebebiyle, halkın güvenliği için kilit rol oynuyordu. Atatürk Mahallesi’nde yer alan Arap Baba Türbesi’nin karşısında bulunan ve Kars’taki toplam 46 tabyanın en büyüğü olma özelliğini taşıyan bu tarihi yapı, özellikle Rus saldırılarına karşı tedbir amacıyla bölgede inşa ettirildi. 

Osmanlı-Rus savaşında en önemli noktalardan biriydi

Osmanlı-Rus Savaşı’nda da kilit rol oynayan Arap Tabya, günümüzde bakımsız ve tahrip olmuş hali ile görenlerin yüreğini burkuyor. Tabya, çoğu kez defineciler tarafından kazılarak tahrip edilirken, çobanlar da burayı ahır olarak değerlendiriyor. 

Arap Tabya, küçükbaş hayvanların uğrak yeri oldu

Herhangi bir kurumdan koruma ve bakım desteği almadığı için başıboş vaziyette bulunan Arap Tabya, küçükbaş hayvanların adeta uğrak yeri oldu. Tarihi yapının duvarlarından demir kapılarına kadar pek önemli parçası da talan edilmiş durumda bulunuyor. 

“Maalesef bu tabyalarımız bakımsızlık ve korumasızlık sebebiyle talan edilmiş”

Tabyanın günden güne biraz daha zarar gördüğünü ve acil bir önlem alınması gerektiğini vurgulayan Adem Alp, “Kars’ın en önemli yapılarından birisi. Şehrin savunmasında kilit rol oynayan bir nokta burası. Tarihi geçmişine baktığımızda 150 seneyi aşmış. Bu tabyanın hemen kuzey tarafına baktığınızda Borazanlı Tabya’yı görürsünüz. Maalesef bu tabyalarımız bakımsızlık ve korumasızlık sebebiyle talan edilmiş. Demir kapıları, duvarları hepsi sökülmüş vaziyette. İnsan gerçekten çok üzülüyor bu tablo karşısında” şeklinde konuştu. 

“Bunları bir sonraki yüzyıllara taşımak zorundayız”

Arap Tabya’nın definecilerin de uğrak yeri olduğunu vurgulayan Adem Alp, “Defineciler çok meraklı buraya. Özellikle onlar tarafından tahrip edilmiş zaten bu yapının iç ve dış tarafı. Her tarafı kazılmış vaziyette. Define aramışlar. Biz buradan bir kez daha seslenmek istiyoruz, Kars Koruma Kurulu, buradaki tarihi yapılarımıza lütfen artık sahip çıksın. Bunlar bizim değerimiz. Gerçekten yok olma aşamasında bulunuyor. Bunları bir sonraki yüzyıllara taşımak zorundayız. Ama eğer bu şekilde devam edersek sonraki yüzyılı bırakın, 10 yıl dahi dayanacak mecali yok buraların” dedi. 

Önemli zaferin kazanıldığı Arap Tabya’da Şam’dan gelen Arap askerler savaştı

1855 yılında gerçekleşen Osmanlı-Rus savaşında önemli başarılar kazanılan tabyada, Osmanlı’nın Arap askerleri başarılı bir savunma gerçekleştirmişti. ‘Kars Zaferi’ olarak kayıtlara geçen bu önemli savunmada Şam’dan Kars’a gelen askerler yer almıştı. Elde edilen bu zafer sebebiyle de bu tarihi yapıya Arap Tabya adı verildi. Ruslara karşı önemli başarılar elde etmesine rağmen bugün yok olma aşamasına gelen Arap Tabya konusunda bölgedeki vatandaşlar bir an önce koruma ve bakım çalışması gerçekleştirilmesini talep ediyor. 

Kars’ta yer alan 46 tabyadan en büyüğü

Kars’ta yer alan 46 tabya arasında en büyük olma özelliğini taşıyan tarihi yapı, dönemin padişahı Sultan Abdülmecid tarafından 5 yıllık bir çalışma sonucunda 1853 yılında şehre kazandırıldı. Olası Rus saldırılarına karşı tedbir olarak inşa ettirilen Arap Tabya, Karadağ tepesinde ve kente en hâkim noktada yer alarak stratejik bir öneme de sahip. Tarihi yapının etrafı ‘at nalı’ biçiminde geniş ve derin savunma noktalarıyla çevrilerek cephe önleri toprakla kamufle edilmiş ve böylelikle tabya binalarının gizli kalması sağlanmış.