Fahrelnissa Zeid Kimdir?

Aynı zamanda Türkiye’nin ilk kadın ressamlarından biridir. Yapmış olduğu resimlerle adından sıkça bahsettirip bolca övgü toplayan Zeid’in hayranları arasında dünya tarihine yön veren isimler de bulunmakta. Öyle ki 1947 yılında Londra’da hazırladığı sergisinin açılışına Kraliçe Elizabeth katılmıştır. Fahrelnissa Zeid’in bu başarısına şaşmamalı çünkü o zaten birçok sanatçı yetiştirmiş olan Kabaağlızade soyundan gelmektedir. Hatta kendisi Halikarnas Balıkçısı olarak tanıdığımız yazar Cevat Şakir Kabaağaçlı’nın ve Gravür Sanatçısı Aliye Berger’in kardeşi, II. Abdülhamit dönemi sadrazamlarından Cevat Paşa’nın yeğenidir.

Şakir Paşa Ailesi (Solda oturan çocuk Fahrelnissa Zeid)

Fahrelnissa Zeid’in Hayatı

    Fahrelnissa, 7 Ocak 1901 tarihinde İstanbul/Büyükada’da doğdu. Babası bir devlet adamı olan Fahrelnissa, Kabaağaçlızade Ailesi’nin vermiş olduğu birçok sanatçıdan yalnızca biriydi. Fahrelnissa’nın resme olan ilgisi o henüz çok küçük yaşlardayken aile büyükleri tarafından keşfedilmiş. Hal böyle olunca Fahrelnissa’nın eğitim süreci başlamış. Kendisi aynı zamanda Sanayi-i Nefise’nin ilk kadın öğrencilerinden birisidir.

   Varlıklı ve soylu bir aileden geliyor olmasıyla birlikte kültürlü ve güzel bir kadın olan Fahrelnissa’nın beğeneni çoktu. Zamanla ailesi de kızlarının evlenmesi fikrine sıcak bakmaya başlayınca, Fahrernissa 1920 yılında Sanay-i Nefise’de tanıştığı İzzet Melih Devrim ile evlendi ve iki çocukları oldu. Oğlu Nejad annesi gibi bir ressam olurken kızı Şirin tiyatro oyunculuğunu tercih etti.

    1934 yılına gelindiğinde ise Melih Bey ile olan evliliğini sonlandıran Fahrelnissa, dönemin Ankara Irak Elçisi ve aynı zamanda Irak Kralı Faysal ve Ürdün Kralı Abdullah’ın küçük kardeşi olan Emir Zeid ile evlendi ve bu evlilik ona prenseslik unvanını getirdi. Bu evlilikten de Raat adını verdikleri bir çocukları oldu.

Fahrelnissa ve eşi Emir Zeid, çocukları Şirin ve Raad

    Prens Emir’in iş hayatından dolayı, başta Londra, Berlin ve Bağdat olmak üzere pek çok farklı şehirde yaşadılar. Daha sonraları ise Irak’ta çıkan isyanda kral ve yakınları öldürülünce Prens Emir, Londra Büyükelçiliği görevinden alındı, hal böyle olunca onlar da Paris’e yerleşme kararı aldı.

    Her ne kadar bir süre resme ara verse de 1942’de D Grubu Ressamları’na katılarak ilk sergisini 1944 yılında İstanbul, Maçka’daki evinde açmış oldu. Ardında ise Brüksel, New York, Paris, Londra gibi pek çok şehirde sergiler açtı.

Three Ways of Living (War) / Fahrelnissa Zeid

    1940’lı yılların sonları onun sanat hayatı için büyük bir önem taşıyordu çünkü bu dönemde daha çok soyut çalışmalara yönelmeye karar verdi ki biz de zaten onu çoğunlukla bu eserleriyle biliyoruz. Bu dönemde yaptığı çalışmalar yoğun bir lirizm içermekteydi. 1950-1960 yılları arasında ise soyut çalışmalar konusunda kendini çok daha fazla geliştirdi. Öyle ki 1962 yılında yaptığı ‘Break of the Atom and Vegetal Life’ adlı tablosu 2013 yılında satıldığında Ortadoğu’nun en yüksek fiyata satılan eseri olmuştur.

   Fahrelnissa, 1970 yılında eşini kaybettikten sonra oğlu Raat’ın yanına yani Amman’a yerleşti. Kocasını kaybettikten sonra sadece portre yapmayı tercih eden Zeid, 5 Eylül 1991’de Amman’da hayatını kaybetti ve Ürdün Kraliyet Mezarlığı’na defnedildi.