ABD’den Erdoğan’a çağrı: S-400 alımını iptal et

Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi’nin hazırladığı önergede, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Rusya ile askeri ilişkiye girmemesi gerektiği, bunun ABD-Türkiye ortaklığını ve Türkiye’nin NATO’daki rolünü tehlikeye atabileceği belirtildi. Komitenin Demokrat Partili Başkanı Eliot Angel, Rusya lideri Vladimir Putin le yakınlaşmanın kabul edilemeyeceğini söyledi.

Ankara’ya daha önce ABD’li yetkililer tarafından S-400 sistemi alımını iptal etmesi çağrısı yapılmıştı. Alımı iptal etmedikleri takdirde F-35 savaş uçaklarındaki üretim ortağı ve alıcı rolünün riske girebileceği konusunda uyarıda bulunmuşlardı. ABD’li yetkililer, Türkiye’nin S-400 alımını F-35’lerin güvenliği için bir tehlike olarak görüyor ve S-400 yerine Amerikan füze savunma sistemi satın almasını istiyorlar.

S-400 sistemi

S-400, günümüzde dünyada kullanılan en iyi hava savunma sistemlerinden biri olarak gösteriliyor. Soğuk Savaş döneminde Rusya tarafından geliştirilmeye başlanan füze savunma sisteminin dördünü neslini temsil eden S-400, insanlı ve insansız hava araçlarının yanı sıra hem balistik hem de seyir füzelerini imha edebiliyor. Bunun yanında her hedefe iki füze kilitleyebiliyor, böylece 80 hedefi eş zamanlı olarak vurabiliyor.

Türkiye’nin S-400 alımına ABD neden karşı çıkıyor?

Türkiye, NATO’nun en stratejik üyelerinden birisi. Bu nedenle Türkiye’nin, ittifakın en önemli düşmanı konumundaki Rusya ile bu yönde geliştirdiği bir ilişkinin ortak güvenlik mimarisini zayıflatacağı düşünülüyor.

Türkiye, ABD savunma sanayinin en önemli müşterilerinden olduğu için başka üreticilere kaptırılması riski endişe yaratıyor. Türkiye’nin S-400 alımının, ABD Kongresi tarafından 2017’de çıkarılan ‘ABD’nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası’ kapsamına girmesi nedeniyle Türk-Amerikan ilişkilerine zarar gelmesi de ihtimaller arasında görülüyor.

S-400 radar sisteminin, Türkiye’nin de üretim programında yer aldığı ve konuşlandıracağı F-35’lerin tüm faaliyetlerini ele geçirebilecek olması da mevcut kaygılar arasında yer alıyor.

ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence, nisan ayının başlarında Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, Türkiye’nin Rusya’dan S-400 sistemlerini almaması gerektiğini, bu durumun müttefiklik ilişkisini olumsuz yönde etkileyebileceğini belirtti.

İşte o paylaşım:

“Türkiye bir seçim yapmalıdır. Dünya tarihindeki en güçlü askeri ittifakın önemli bir ortağı olarak mı kalmak istiyor yoksa ittifakımızın temelini çürüten düşüncesiz kararlar alarak bu ortaklığın güvenliğini riske mi atmak istiyor?”

NATO'nun tepkisi 

NATO açısından da öne çıkan iki unsur var. Bunlardan birincisi, NATO’nun mevcut savunma ve radar sistemlerine Türkiye’nin S-400 hava savunma sistemlerinin entegre edilemeyecek olmasıdır. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, tüm müttefik ülkelerin NATO sistemlerine uygun bir askeri donanım edinmelerini tavsiye etti.

İkincisi de NATO ve Rusya arasındaki ilişkilerdir. Son dönemde Türkiye’nin Rusya ile kurduğu yakın işbirliği, başta ABD olmak üzere Batılı müttefikleri ile Suriye ve diğer konularda gergin bir ilişkiye sahip olması ve Suriye iç savaşının sona erdirilmesi konusunda Astana Süreci’ni geliştirmesi, NATO tarafından yakından takip ediliyor.

NATO’nun günümüzde hala en büyük düşmanının Rusya olması ve hem Karadeniz hem de Doğu Avrupa’da yeni askeri yapılanmalara gitmesi, Türkiye’nin S-400 savunma sistemleri alımını daha da karmaşıklaştırıyor. NATO yetkilileri, ittifak içinde bu sürecin bir çatlak yaratacağını ve ortak savunma yapısına zarar gelebileceğini düşünüyorlar.