Türkiye ekonomisinde büyük hedefler!

2020 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'na göre, 2019 yılının sonunda Türkiye ekonomisindeki toparlanmanın daha da ivmeleneceğinin gözlemleneceği belirtilirken, 2020 yılı için ekonomik göstergelerin de iyileşmesi hedefleniyor.

Türkiye ekonomisinde yaşanan toparlanmanın sebepleri ise Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) yaptığı faiz indirimleri, enflasyondaki gözle görülür düşüş, TL'nin dolar ve avro karşısındaki oynaklığın daha az olması, kamu bankalarının gerçekleştirdiği kredi verme konusundaki kolaylaştırmalar, olumlu baz etkisi ve diğer etkenler sıralanıyor.

2019'da büyüme

Bu toparlanmanın gayrisafi yurtiçi hasılaya (GSYİH) ve işsizlik oranlarına yansıyacağı düşünülüyor. 2019'un son çeyreğinde GSYİH büyüme oranı için beklenti yüzde 0,5 iken, işsizlik için bu oranın yüzde 12,9 beklentisi belirtiliyor.

Programda geçen yıla göre özel tasarruf oranlarının 2 puan artması ve kamu tasarruflarının ise 2,1 azalması öngörülüyor. Dolayısıyla, genel tasarrufların değişmeyeceği ve yüzde 27 seviyesinde seyredeceği belirtiliyor.

Enflasyon gerileyecek

2019 sonunda Tüketici Fiyat Endeksi'nin (TÜFE) yüzde 12 düzeyinde olması beklentisi paylaşılan programda, para politikasının enflasyon hedeflemesi kapsamını gözetmesi, para ve maliye politikalarının birlikte hareket etmesi ve gerekli tedbirlerin alınması sonucunda 2020'de TÜFE'nin yıl sonunda yüzde 8,5'e düşmesi hedefleniyor.

YEP ve OVP el ele

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'ın tanıtımını Eylül ayında gerçekleştirdiği Yeni Ekonomi Programı'nın (YEP) hedefleri ile 2020-2022 Orta Vadeli Program'ın (OVP) planlanan tedbir ve politikaların hızlı bir hayata geçişinin sağlanacağı belirtilen 2020 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'nda, sektörel bazdaki toparlanmaların süreceği, hedefler arasında bulunuyor.

2019'da turizm sektöründeki ivmelenmenin süremesi, ihracattaki artışın korunması, sanayideki katma değerin artması ve yeniden ivmelenmesi, tarımda uygulanacak olan tedbirlerle uzun dönem ortalamalarından daha iyi bir konumda bulunması hedeflenen program çerçevesinde, sektörlerin katma değerlerinin sanayi için yüzde 6, hizmetlerin yüzde 5 ve tarımın ise yüzde 4 artması bekleniyor.

Bu büyümeye ise sermaye stoku ile istihdamın katkı vermesiyle, toplam faktör verimliliğinin pozitif değerlerde olması bekleniyor.

İstihdam artacak, işsizlik düşecek

2019'da yaşanan bu ekonomik toparlanmanın 2020'de istihdam ve işsizlik verilerine de yansıyacağı öngörülüyor.

İstihdamın 2020'de 2019'a göre yaklaşık 1,1 milyon kadar artması beklenirken, işsizlik oranının yüzde 11,8'e gerilemesi hedefleniyor. İşgücüne katılım oranının ise 0,6 puan artışla yüzde 53,4 seviyesine yükselmesi bekleniyor.

Ekonomide yüzde 5 büyüme hedefi

2020 için GSYİH büyüme oranı yüzde 5 olarak belirlenen programda, ertelenen tüketim ve yatırım kalemlerinin devreye girmesiyle iç talepte bir artış beklendiği belirtiliyor.

Bu büyüme oranına özel tüketim harcamalarının 3,1 puan, özel kesim sabit sermaye yatırım harcamalarının ise 2,8 puan katkıda bulunacağı öngörülüyor. Bu dönemde, kamu tüketim harcamalarının büyümeye katkısının 0,3 puan olması beklenirken, kamu kesimi sabit sermaye yatırım harcamalarının büyümeye katkısının eksi 0,4 puan olması tahmin ediliyor. Büyüme oranına net mal ve hizmet ihracatının katkısının ise artan iç talebin sonucunda gerçekleşecek olan ithalat artışı kaynaklı olarak eksi 0,6 puan olacağı öngörülüyor.

2020'de, 2019'a göre özel tüketim harcamalarının yüzde 4,9, kamu tüketim harcamalarının ise yüzde 3 büyüyeceği tahmin ediliyor. Özel sabit sermaye yatırımlarında yüzde 12,1'lik bir artış, kamu sabit sermaye yatırımlarında ise yüzde 14'lük bir azalış bekleniyor. Böylelikle toplam sabit sermaye yatırım harcamalarının yüzde 9,3 oranında artması bekleniliyor.

Cari açık hedefleri

2020'de, cari fiyatlarla kamu kesimi sabit sermaye yatırımlarının yüzde 40,3'ünün bütçe kapsamındaki idareler, yüzde 39,7'sinin yerel yönetimler, yüzde 19'unun işletmeci kamu iktisadi teşebbüsler, yüzde 0,1'inin özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar, yüzde 0,9'unun döner sermayeli kuruluşlar ve sosyal güvenlik kuruluşları tarafından gerçekleştirileceği hedefleniyor.

2020'de kamu kesimi sabit sermaye yatırımlarının tarım, ulaştırma, eğitim, enerji ve diğer hizmetler alt sektörlerinde yoğunlaşması öngörülüyor. Gelecek yılda özel kesim sabit sermaye yatırımlarının reel yüzde 12,1 artış gerçekleştireceği bekleniyor. Özel kesim sabit sermaye yatırımlarının imalat sanayisi, ulaştırma ve konut alt sektörlerinde yoğunlaşması tahmin ediliyor. Bunun dışında, turizm sektörünün payının yüzde 3,9 seviyelerine kadar artacağı düşünülüyor.

Türkiye ekonomisindeki toparlanmanın sonucu olarak talepteki değişimle beraber cari işlemler dengesinin dış finansman ihtiyacını makul seviyelerde tutacak bir açık vermesi öngörülüyor. 2020'de beklenen enflasyondaki düşüşle beraber ülke risk primlerindeki düşüşün kaliteli sermaye girişleri için uygun bir ortam yaratarak dış finansmanın temel belirleyicisi olması bekleniyor.

2020 yılında Genel Ticaret Sistemi (GTS) tanımlı ihracatın yüzde 4,7 artış göstererek 190 milyar dolar seviyesine ulaşması, GTS tanımlı ithalatın ise yüzde 11,4 azalış göstererek 231,5 milyar dolar seviyesine düşmesi ve böylelikle GTS tanımlı dış ticaret açığının 41,5 milyar dolar seviyesine gerilemesi öngörülüyor.

Son olarak, 2020'de seyahat gelirlerinin 34,3 milyar dolar düzeyinde olacağı, hizmetler dengesinin de 31,4 milyar dolar fazla vereceği öngörülüyor. Birincil gelir dengesinde 13,4 milyar dolar açık tahmin edilirken, ikincil gelir dengesinde 1,2 milyar dolar fazla tahmin ediliyor.

Mevzubahis varsayımlar altında cari işlemler açığının 2020'de 9,6 milyar dolar düzeyine çıkması, böylelikle cari işlemler açığının GSYİH'ye oranının yüzde 1,2 seviyesinde olması öngörülüyor.