Rus istihbarat savaşı kızıştı: Oligarklar bir bir ölüyor

Rusya, Ukrayna’ya karşı başlattığı savaşta yaklaşık 3 aydır hem Ukrayna hem de destekçilerine karşı büyük savaş veriyor. Ukrayna’ya ihraç edilen silahlar, mühimmatlar ve yüklü miktarda para sarı-mavili ülkenin ordusunu ve halkını savunmaya teşvik ederken artık kayıp verme sırası Rusya tarafına geçmiş durumda. Cephede asker ve araç kaybı veren Moskova hükümeti, dünyadaki müttefiklerini de büyük bir hızla kaybediyor. Öte yandan Rusya hakkında bazı ilgi çekici ve şüpheli gelişmeler de yaşanıyor. Ekonomik, siyasi ve sosyal anlamda büyük krizlerin yaşandığı Rusya’da oligarklar bir bir ölüyor. Enerji sektörünün Rusya’daki bir numaralı isimleri olan iş insanlarının art arda ölümleri dikkatleri Rusya’ya çevirdi.

Ölümlerin savaşla ne ilgisi var?

Oligarkların bir cinayete mi kurban gittiği yoksa intihar mı ettiği henüz belirlenemezken hemen hemen hepsinin Kremlin’e yakınlığı ile bilinmesi de dikkat çekiyor. Avrupa Psikoterapistler Derneği üyelerinden Rus asıllı Doktor Ekaterina Trofimova, oligarkların ölümleri hakkında bazı değerlendirmelerde bulundu. Trofimova’nın değerlendirmeleri ise oligarkların, Rus enerji şirketlerinde görev yaptığı hakkındaki bilgilerle başladı. Ukrayna’ya karşı başlatılan savaşın iş dünyası ve enerji sektöründe Rus oligarklara karşı büyük baskılar yapılmasına sebep olduğunu kaydeden Trofimova, “Bir insanın yaşadığı en büyük stres, hiçbir şeye olumlu ya da olumsuz etki edemeyeceğini ve hiçbir şeyi değiştiremeyeceğini bildiği andaki strestir. Bu, büyük bir çaresizliktir. Bunu fark edenler, tüm enerjilerini kendilerine yönlendirirler çünkü değiştirebilecekleri tek şey kendileridir.” şeklindeki değerlendirmesini ifade ederken oligarkların intihar ettiğini de üstü kapalı olarak kaydetti.

Savaştan saatler önce intihar etti

Rusya, Ukrayna’ya karşı savaşını 24 Şubat 2022 tarihinde başlattı. Bu operasyonların başlamasından yalnızca birkaç saat önce ise ilk oligark ölümü haberi geldi. Gazprom’un üst düzey yöneticilerinden Leonid Şulman’ın (60), Leninsky bölgesinde yer alan 500 bin dolarlık 3 katlı evindeki bir odada intihar ettiği duyuruldu. Şulman’ın yazdığı iddia edilen notta ise bacağındaki ağrıdan dolayı çok sıkıntı çektiği ve artık dayanamadığı tarzında cümleler yer aldı. Rus yetkililer ise Şulman’ın henüz bir sene önce eşinden boşandığı, ailesinden ve çocuğundan ayrı yaşadığı bu sebeple de depresyonda olduğu aktarıldı. Ancak bu intihar mektubu oldukça şüpheli bulundu.



Oligark, kendisini evinin garajında astı

25 Şubat günü, savaştan yaklaşık 24 saat sonra ise Gazprom’un bir diğer üst düzey yöneticisi olan Alexander Tyulyakov (61) da evinin garajında kendisini asmış halde bulundu. Tyulyakov, 1999 senesinden bu yana şirkette yöneticilik yapıyordu. Oligarkın intihar etmeden hemen önce bir mektup yazdığı ifade edildi ancak mektupta yer alan cümleler kamuoyu ile hiç paylaşılmadı. 

24 Mart günü Rusya’da kanlı geçti

Saldırıların birinci ayında, 24 Mart günü Rusya’da yine kan aktı. Nijniy Novgorod şehrinde faaliyet gösteren MedStom isimli tıbbi malzeme üretici şirketin sahibi Valisiy Melnikov’un (41) önce eşini (4) sonra da 4 ve 10 yaşındaki çocuklarını öldürdüğü; arından intihar ettiği haberi basında yer aldı. MedStom, 2021 senesinde 2 milyon rubleden (208 milyon dolardan) fazla net kâr açıklayarak Rusya’nın en büyük şirketleri arasında girmişti. Şirketin sahibi Melnikov’un hiçbir şekilde uyuşturucu, sigara ve alkol kullanmadığı; ailesiyle birlikte sakin bir hayat sürdüğü ifade edildi. Rus zenginler için inşa edilen bir sokakta ailesiyle yaşayan iş insanının çocukları ve eşini bıçak ve silah yardımıyla öldürdüğü ve kendisini de silahla vurduğu kaydedildi. Ancak bu olay dünya basınında büyük yankı buldu. Olayın ardında Rus istihbaratının bulunduğu iddiaları günlerce gündemi meşgul etti.

Bir diğer oligark, İngiltere’de öldü

Batılı ülkelerin oligarklara ve Rusya’ya karşı yaptırımları devam ederken yurt dışında yaşayan Rus kökenli iş insanları da bu durumdan nasibini aldı. Rus asıllı ve Ukrayna doğumlu olan, 2000’li senelerin başlarından bu yana İngiltere’de yaşayan oligark Mikhail Watford’un evinde kendini astığı belirtildi. Doğal gaz ve petrol zengini olan Watford, Surrey şehrindeki evinde ikamet ediyordu. İngiliz polisi, oligarkın ölümünü şüpheli olarak nitelendirirken serveti dudak uçuklatan iş insanının ölümü hakkında başka hiçbir ayrıntı verilmedi. Putin’in iktidara gelmesiyle birlikte servetine servet katan Watford dosyası, pek çok spekülasyonla birlikte çözülmeden kapatıldı.



Gazprom yöneticisi ailesini katletti

Watford’un intiharından kısa bir süre sonra ise Gazprom’un eski yöneticilerinden ve Putin’in yakın arkadaşlarından olan Vladislav Avayev’den de kötü haber geldi. Avayev’in, Moskova’da ailesiyle yaşadığı evinde dehşet saçtığı öğrenildi. 19 Nisan’da yaşanan olayda Rus oligark önce eşi Yelena Avayev’i (47) daha sonra da kızı Mariya’yı (13) silahla vurarak öldürdü. Ardından aynı silahla intihar etti. Bir süre Gazprom’da yöneticilik yaptıktan sonra kendisine RT-Carbon isimli şirket açan Avayev’in işlediği cinayetler ve intiharı hakkında hiçbir açıklama yapılmadı. Ancak Yelena Avayev’in şoförüyle birlikte olduğu, çiftin 13 yaşındaki kızlarının geleceği için sık sık kavga ettiği; Vladislav Avayev’in de tüm bunların üst üste gelmesiyle sinir krizi geçirdiği iddia edildi. Ancak bir diğer iddiaya göre ise Ukrayna’ya karşı başlatılan savaşı eleştiren Avayev Ailesi, Rus istihbaratı tarafından öldürüldü.

Zengin Rus aile, İspanya’da ölü bulundu

Rus oligarklar hakkında şüpheli bulunan bir diğer ölüm ise İspanya’da yaşandı. Katalonya bölgesindeki Girona şehrine bağı Lloret De Mar’da ikamet eden Rus oligark Sergey Protosenya (55) ve ailesi, lüks evlerinde ölü bulundu. Protosenya, 1997-2015 seneleri arasında Rus Novatek enerji şirketinde yönetici olarak görev yapmış daha sonra emekli olarak Fransa’nın güneyinde bulunan malikanesinde ailesiyle yaşamaya başlamıştı. Protosenya Ailesi, Paskalya tatili için İspanya’da bulunan evlerine gitmişti. 22 yaşındaki Fedor Protosenya’nın ailesine ulaşamaması üzerine İspanya polisiyle irtibata geçmesi, yaşanan dehşeti ortaya çıkardı. Lüks villaya giden polis, Protosenya ailesinden 3 kişinin öldüğünü gördü. İddialara göre Sergey Protosenya önce kızını ve eşini baltayla öldürdü ardından kendisini verandaya asarak intihar etti. 400 milyon değerinde serveti olan Sergey Protosenya ve ailesinin ölümü, şüpheli olarak kayıtlara geçti. Olayın Rus ve İspanyol istihbaratı ile bağlantılı olduğu yönünde ifadeler medyada yer alırken Fedor Protosenya ise Rus istihbaratının ailesinin katili olduğunu kaydetti. 

Yüksek bir binasının çatısında ölü bulundu

Rusya’nın en ünlü restoran zincirlerinden Kravaev Kardeşler’in kurucusu olan Vladimir Lyakishev (45), yüksek bir binanın çatısında ölü olarak bulundu. İş insanının eşi, Vladimir ile içki içtiklerini ve sonra bir anda evden çıktığını; 2 saat sonra kendisini arayan polislerin Vladimir’in ölü bulunduğunu söylediklerini dile getirdi. Vladimir Lyakishev’in eşi, kendisinin daha önce de alkol aldıktan sonra çatıya çıktığını; bir arkadaşını görüntülü arayarak kendisini vurarak intihar edeceğini söylediğini aktardı. O dönemde arkadaşı, Vladimir’i, intihar etmemesi için ikna etmeye çalıştığı ancak tüm o konuşmalara karşın Vladimir’in telefonu kapattıktan sonra intihar ettiği öğrenildi. Eşi, son dönemlerde alkol sorunlarıyla baş ettiklerini, çatıda bulunan silahta da Vladimir’den başkasının parmak izinin bulunmadığını dile getirdi. Zengin iş insanının ölümü intihar olarak kayıtlara geçti.

Oligark, kurbağa zehri içerek intihar etti

Rusya’nın ikinci büyük petrol şirketi olan Lukoil’in eski yöneticisi Aleksandr Subbotin (43), 10 Mayıs 2022’de ölü bulundu. Subbotin’in kalp krizi sebebiyle öldüğü ifade edilirken kendisinin alkol sorunu yaşadığı, alkol detoksu için şamanlardan yardım aldığı ifade edildi. Şamanların detoks uygulaması sırasında Subbotin’e kurbağa zehri içirdiği, bu sebeple de Rus iş insanının kalp krizi geçirdiği kaydedildi. Oligarkın kalp krizi geçirirken şamanlar tarafından kediotu bitkisi verildiği, ancak kendisinin tüm şaman tıp tedavisine karşın sabah saatlerinde ölü bulunduğu duyuruldu. Ancak bu ifadeler Rus halkı tarafından gerçekçi bulunmadı. Rus medyası, oligarkın şamanlar tarafından profesyonel şekilde öldürüldüğünü aktardı. İfadesine başvurulan iki şaman ise Subbotin’den hiçbir şekilde para almadıklarını çünkü kendilerinin dost olduğunu savundu.