Türk bilim insanlarından yeni atılım
Türk bilim insanı Dr. Mehmet Turan ince bağırsak, kalın bağırsak ve mide gibi ulaşılması zor organlarda akıllı kapsül robotlar aracılığıyla hastalıkların teşhisini daha erken ve kolay bir biçimde yapabilen, istenen bölgelere ilaç enjekte edip biyopsi yapabilen akıllı robotları geliştirmek için yeni bir projeye başladı.
TÜBİTAK 2232 Uluslararası Lider Araştırmacılar Programı ile Boğaziçi Üniversitesi’nde araştırmalarına devam etme kararı alan ve Boğaziçi Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği Bölümü’ne katılan Dr. Mehmet Turan, Alman Lisesi’ndeki eğitiminin ardından bütünleşmiş lisans-yüksek lisans eğitimini Almanya’nın en prestijli mühendislik okullarından biri olan RWTH Aachen Üniversitesi’nde 2012 yılında bitirdi.
2013-2014 yılları arasında University of California Los Angeles’da (UCLA) araştırmacı olarak görev yapan Turan, 2014-2018 arasında ETH Zurich ve Max Planck Enstitüsü arasında açılan ortak doktora programıyla yapay zekâ ve tıbbi robotlar alanında doktora derecesi aldı.
2018-2019 yılları arasında Max Planck Enstitüsü Akıllı Sistemler Bölümü’nde doktora sonrası çalışmalarına devam etti.
Doktorası esnasında ve sonrasında Max Planck Enstitüsü Akıllı Sistemler Direktörü ve aynı zamanda Boğaziçi Üniversitesi mezunu olan Prof. Metin Sitti ile beraber çalışma olanağı bulan Dr. Mehmet Turan, “Magnetically Actuated Al-Powered Endoscopic Capsule Robot for Targeted Drug Delivery and Multiple Biopsy Operations” başlıklı projesi ile sindirim sistemi organlarında görüntüleme, ilaç enjektesi, biyopsi ve ameliyatlarda kullanılmak için yapay zekâ temelli hassas medikal robotlar geliştirmek üzere çalışmalarına devam ediyor.
Hem hastaya hem doktora yarar sağlayacak
Dr. Mehmet Turan TÜBİTAK 2232 programı kapsamında üç yıl alması beklenen yeni projesinin hedefini "Yapay zekâdaki son yıllarda hızlanan heyecan verici algoritmik gelişmeleri endoskopik kapsül robotların donanımsal düzeneği ve mekatronik tasarımlarında yapmayı hedeflediği yeniliklerle buluşturarak yeni nesil kapsül robotları geliştirmek’’ sözleriyle özetledi.
Mehmet Turan üzerinde çalışmayı sürdürdüğü olduğu endoskopik kapsül robotun hasta ve hekim için sunacağı avantajlardan bahsederek şu bilgileri paylaştı:
"Normal endoskopiden farklı olarak geliştireceğimiz sistemde hassas bir kontrol mekanizması eşliğinde hareket ettirilebilen bir robot olmasını planlıyoruz. Mevcut şartlarda hastanelerde kullanılan kapsül endoskop örneklerinde mide, kalın bağırsak ve ince bağırsak için ayrı ayrı kapsüller kullanılması gerekiyor. Bizim sistemimizde ise mide, kalın bağırsak ve ince bağırsak olmak üzere üç organı aynı anda tek kapsül robotla görüntüleyebiliyorsunuz. Robotik kapsülün standart kapsüle kıyasla başka avantajları da mevcut; biyopsi ve ilaç enjektesi gibi tıbbi müdahaleleri de mümkün kılıyor. Hâlihazırda kullanılan sistemlerde aktif kontrol olmadığı için bu tür karmaşık müdahaleler yapmak imkânsız. Bu da kapsülün sadece bir görüntüleme aracı olarak kalmasına sebep oluyor ve hastanelerde kullanım alanını çok sınırlandırıyor.
Hedefimiz multi-site biyopsi dediğimiz şu an literatürde henüz yapılamamış olan kapsül endoskopi sırasında bir defadan fazla ve farklı yerlerden biyopsi almayı başarmak olacak. Bir kapsül içerisinde 4-5 iğne olacak. Patentini almayı planladığımız bir mekanizma kullanarak birden çok biyopsi aynı operasyon içinde mümkün olacak. Ek olarak, kapsülün beden içindeki hareketi konusunda iki farklı önerimiz var; ilk öneride kapsül tam otonom olarak yapay zekânın devreye girmesiyle ilerleyecek. Diğerinde ise doktor kontrol çubuğu ile kapsülü yönlendirecek. Projedeki bir hedefimiz de submilimetrik hassasiyetlerle ilerleyebilen bir robot elde edebilmek. Bu hem donanımsal hem yazılımsal açıdan hâlihazırdaki sistemlerin çok daha ilerisine gitmenizi gerektiriyor."
"Önemli destekler sağlanıyor"
Turan TÜBİTAK'ın 2232 programını çok önemli bulduğunu ifade ederken, "Kişisel bazda Boğaziçi Üniversitesi gibi Türkiye’nin en saygın yükseköğretim kurumlarından birinde olmak ayrıca mutluluk verici." diye konuştu. Mehmet Turan, TÜBİTAK 2232 programı kapsamında Türkiye’ye dönen bilim insanlarından biri olarak özellikle sağlık alanında sanayiye hızlıca entegre edilebilecek, hızlı geri dönüşü sağlayacak katma değerli teknolojilerin geliştirilmesi için önemli destekler olduğunu sözlerine ekledi.
T.C Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi işbirliğiyle beyin kanseri ve meme kanserinin erken evrede teşhis edilmesi üzerine yeni bir projeye adım atmış olduklarını ifade eden Turan sözlerini şöyle tamamladı:
"Hâlihazırda, Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi ve Sağlık Bakanlığı ile ortak yürüttüğümüz büyük ölçekli bir sağlık projesinde beyin tümörlerinin çok daha erken teşhisini mümkün kılacak algoritmaların geliştirilmesine öncülük edecek çok büyük bir veri kümesi oluşturuyoruz. Hatta kişinin yaşam kalitesi, beslenme alışkanlıkları ve ailesindeki bireylerin hastalık geçmişlerini inceleyip henüz hastalık ortaya çıkmadan uyarılar verip, hastayı bilinçlendirmeyi başarabilecek kritik teknolojiler üzerinde çalışıyoruz. Bir milyon hastadan elde edeceğimiz etiketli beyin MR görüntüleri hem ülkemiz hem de tüm dünyada ilgili alanlarda yapılacak bilimsel çalışmalara büyük ivme kazandıracaktır."
