Vatandaşa uyarı: "Deprem üfürükçüleri"ne inanmayın!

24 Ocak'ta Elazığ Sivrice'de meydana gelen 6,8 büyüklüğündeki depremin ardından özellikle sosyal medyada türeyen ve deprem uzmanlığı olmadan konu hakkında açıklamalarda bulunan kişiler vatandaşta herhangi bir bilimsel temeli olmadan endişe yaratıyor. Bu kişiler arasındaki yabancılar da dikkat çekiyor.

Tayvanlı Lin, Elazığ depreminden sonra popüler oldu

Sosyal medya platformu Twitter üzerinden açıklamalarda bulunan ve kendisini "Tayvan Deprem Tahmin Enstitüsü Kurucusu" olarak tanıtan Dyson Lin isimli bir kişi, Elazığ depreminden sonra ortaya çıkan "deprem tellalları"nın başında geliyor. Tayvan'da halkı kandırdığı ve yanlış bilgi verdiği için 6 bin dolar para cezasına da çarptırıldığı öğrenilen Lin, kendi ofisinde havadan elektrik ölçtüğünü ve elektrik yoğunluğuna göre deprem tahmini yaptığını söylüyor.

Lin, kendi icadı olduğunu öne sürdüğü Air-2 isimli bir kodlama sistemi sayesinde tahmin yürüttüğünü söylüyor. Fay hatlarının şekilleri ve yer kabuğunun altındaki hareketlilik hakkında veri toplamadığı ortaya çıkan Lin, "kendi icadını" 2 bin Tayvan dolarına (400 lira) satışa çıkararak para kazanmaya çalışıyor. Uzmanlar ise böylesi bir cihazın ve deprem tahmin yönteminin herhangi bir doğruluğu olmadığını belirtiyor. Geçtiğimiz 6 ay içinde internet sayfasında 7 ve üzeri büyüklükte 27 depremin yaşanacağını öne süren Lin'in tahminlerinin doğru çıkmadığı da oldukça net gözüküyor.

"Basit bir devreyle havadaki elektriği ölçüyor ve deprem olacak diyor!"

Bilgisayar Yüksek Mühendisi Samet Atdağ, Lin'in "deprem tahmin kodlaması" üzerine bağımsız bir çalışma yürüttüğünü söyledi ve Tayvanlı "deprem tellalı" hakkında "Bu şahıs, radyoda hışırtılar yükselirse deprem olacağını öne süren bir simsar. Sözde deprem araştırmaları yapan bu kişinin 30-40 liralık cihazı, 400-500 liraya satmaya çalıştığını tespit ettik. Lin, internet sayfasında hava, su ve bitkilerden gelen elektrik sinyalleriyle deprem tahmini yaptığını söylüyor. Lin, liseye giden çocukların yapabilecekleri basit bir devreyle, bildiğimiz sıradan bir ofiste, havadaki elektriği ölçüyor ve deprem olacak diyor! Lin, geniş bir coğrafya içinde tahmin yapıyor, tahmini tutmazsa süreyi değiştiriyor, yine tutmazsa yeni süre veriyor. Halkımızı uyarıyoruz" diye konuştu.

Ronald Karel de "üfürükçüler" arasnda

İyonize bulutları inceleyerek deprem taminleri yürüten Ronald Karel de uzmanlar tarafından büyük tepki çeken birisi. GeoCosmo Bilim ve Araştırma Merkezi'ni kuran ekipte bulunan Karel, depremden önce radon gazlarının çıkış yaptığını ve bu gazın gökyüzünde iyonize bulutlar oluşturduğunu iddia ediyor. GeoCosmos'un internet sayfasındaki makalesinde Sivrice depreminden 2-3 hafta önce bölgede bir deprem olacağını öne süren Karel, makalesinde “Uzun bir bulutlanmanın eğer her iki ucu aşağı ve yukarı doğru çekiliyor gibi oluyorsa, yani düz bir ince elastik ipi düşünün ve biz bu ince ipi sağ elimizle sağa, sol elimizle sola doğru çekiyorsak, ne oluyor? Elastik ip geriliyor. Bu artık stres iyice arttı demek oluyor. Sonra P dalgaları çıkıyor, fay kırıldığı zaman. Ben bunu birkaç sene önce Isparta depreminde gördüm. Deprem olduğunda çok heyecanlandım. İşte sağ üst köşedeki uydu resminde o düz çizgi daha sonra Gaziantep ile Erzurum arasına indi ve durmuştu ve ben tivitimi attım" ifadeleriyle kendisini haklı çıkarmaya çalıştı.

Hoogerbeets sürekli "6-7 büyüklüğünde deprem olacak" diyor

Bir diğer "deprem tellalı" ise Hollandalı Frank Hoogerbeets. Hoogerbeets, geçtiğimiz Eylül ayında Silivri'de yaşanan 5,8 büyüklüğündeki depremden sonra 2019'da Marmara Denizi'nde 6-7 büyüklüğünde bir depremin olacağını iddia etmişti. Hoogerbeets ise diğer "meslektaşlarından" farklı olarak ay hareketlerinin takip edilmesi gerektiğini öne sürüyor. Hollandalı "üfürükçü", aktif deprem fay kuşağında bulunan ve her yıl irili ufaklı yüzlerce sarsıntının olduğu Türkiye için devamlı "6-7 büyüklüğünde bir deprem meydana gelecek" uyarısı yapıyor. Hoogerbeets, gezegen geometrisi ve dizilimlerinin depremlerle bir alakası olduğunu iddia ediyor.

Prof. Dr. Naci Görür sert tepki gösterdi

Bilim Akademisi Üyesi Prof. Dr. Naci Görür, depremlerin tahmin edilmesi hakkındaki araştırmaların ABD, Japonya ve Rusya'da yürütüldüğünü söyledi ve "Depremlerin önceden kestirilmesi başarıldığı takdirde özellikle can kaybının önlenebileceği açıktır. Depremlerin önceden kestirimine yönelik çok değişik yöntem ve uygulamalar halen araştırılıyor. Deprem kestirimi önemli bir konudur ancak daha AB standartlarına ulaşmadan deprem kestirimi yaparak, kamuoyuna ilan etmek bilim adamlığının dışında çok hafif bir davranıştır. Bir anlamda falcılıktır, kehanettir" diye konuştu.

"Bu kişilerin yaptığı at yarışı tahmininden farklı bir durum değil"

İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Cenk Yaltırak, herhangi bir akademik yetkinliği olmadan deprem tahminlerinde bulunanlarn dinlenmemesi için vatandaşlara uyarıda bulundu ve "Deprem kahini diye ortaya çıkan kişilerin, bilimsel yayınları, bilimsel atıf almış makaleleri yok. Bu kişilerin yaptığı at yarışı tahmininden farklı bir durum değil. Dünyada her gün yüzlerce deprem oluyor. Bu kişiler yüzlerce tahmin ortaya atıp, bir tanesi için 'bakın depremi bildim' aykırı söyleminde bulunuyorlar. Bu kişilere itibar edilmemeli" diye konuştu.

"Depremi önceden belirleme, kanıtlama gibi bir cihaz veya yöntem yok"

Kocaeli Üniversitesi Jeofizik Mühendisliği Bölümü'nden Prof. Dr. Şerif Barış ise "Deprem tahmincisi diye ortalığa saçılan bu insanları 'serbest alim' olarak tanımlıyorum. Vatandaş bu insanlara kanmasın. Kandilli Rasathanesi, AFAD ve üniversitelerin ilgili bölümleri depreme yönelik yorum ve uyarılarda bulunuyor. Bulut, yıldız, radyo hışırtısı gibi depremle doğrudan ilişkisi olmayan hadiselere itibar edilmemeli. Depremi önceden belirleme, kanıtlama gibi bir cihaz veya yöntem yok. Rastlantısal verilerle vatandaşlarımıza kötülük ediyorlar" dedi.