Gözler merkez bankalarına çevrildi!

Temmuz ayı başında, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Murat Çetinkaya sürpriz bir kararla Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından görevden alınmış ve yerine TCMB başkan yardımcılığı görevini yürüten Murat Uysal başkan olarak atanmıştı. Uysal'ın başkanlığında, Para Politikası Kurulu, temmuz ayında yaptığı toplantısında politika faizi olan bir haftalık repo faizini 425 baz puan aşağı çekerek yüzde 24'ten yüzde 19,75'e indirmişti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, faizlerin daha fazla düşeceğini söylemişti. Erdoğan, konuya dair 'Perşembe günü Para Piyasası Kurulu toplanıyor. İnanıyorum ki faiz daha da düşecek. Faiz düştükçe enflasyon da düşecektir, bunu göreceksiniz.' diye konuşmuştu.

Uzmanlar 275 baz puan indirim bekliyor

Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) Ağustos ayında açıkladığı verilere göre, yıllık enflasyon yüzde 15,01 olarak gerçekleşti. Açıklanan enflasyon oranının beklentilerin altında olması sonucu Türk Lirası değer kazandı ve piyasada faiz indirimi yönünde bir beklenti oluştu. Çeşitli anketlere göre uzmanlar, politika faizinde 275 baz puan indirim olmasını bekliyor. Faiz indirimi bekleyen uzmanlar, bu beklentiye rağmen bankaların faiz indirimi konusunda temkinli olması gerektiğini savunuyor.

Avrupa Merkez Bankasında durum

Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Mario Draghi'nin açıklamasına göre, jeopolitik faktörler kaynaklı belirsizlikler uzun süredir devam ediyor ve gelişmekte olan pazarlardaki korumacılık ve savunmasızlık tehdidi artıyor; bunlar da ekonomik duyarlılığa işaret ediyor. Açıklama, ECB'nin faiz oranlarını düşük tutacağı ihtimallerini artırıyor. Hâlihazırda ECB'nin faiz oranlarındaki artış tarihini geri çekmesiyle Euro yükselmişti. Enflasyon tahminlerindeki artış, bu gelişmenin ardından da devam ediyor. İddiaya göre, ECB, faiz oranlarını daha düşük tutmaya yönelik bir teşvik vaadi ve negatif oranların yan etkileri üzerine bankalar için tazminat içeren bir teşvik paketi hazırlıyor.

Alman ekonomist Daniel Gros, Project Syndicate için yazdığı yazıda, ECB'nin, yakın bir deflasyon riski konusundaki söylemini azaltması ve rotasını sabit tutması gerektiğini belirtiyor. Düşen fiyatlar konusundaki aşırı duyarlılığı yanlış yönlendirildiğini düşünen Gros, enflasyon oranını artırma kabiliyetini şüpheli buluyor.

Fed ne yapacak?

Amerikan Merkez Bankası Fed'in, faiz oranlarını yalnızca çeyrek puan düşürmesi bekleniyor ve bu durumun piyasaları tatmin etmeyeceği konuşuluyor. 

Natixis’in Baş Amerika Kıtası Ekonomisti Joseph LaVorgna, Fed'in faizleri 25 baz puan kadar düşürmesinin hisse senetleri için riskli olacağını belirtiyor ve yavaş yavaş ilerlemeye devam ederse, piyasaların önüne geçemeyeceğini düşünüyor. Fed'in düşüncesini stratejik bulmayan LaVorgna, Fed'in küresel olarak neler olup bittiğine daha fazla odaklanması gerektiğini savunuyor.

Öte yandan, Harvard'lı ekonomist Lawrence Summers, kendi Twitter hesabında paylaştığı yazısında, gelişmiş ülkelerin merkez bankalarının, uzun vadeli negatif faiz kararlarının ileride büyük sorunlara yol açabileceğini belirtiyor. Summers, bu faizlerin merkez bankalarını ekonomik zayıflıklarla başa çıkmanın önünde bir zorluk yaratacağına ve ekonomik büyüme enflasyonunun oldukça düşük olduğu bir 'kara girdap' oluşturacağına inanıyor. 

The negative real long-term interest rates that prevail throughout major industrialized nations will leave central banks with little weaponry to fight economic weakness and could create a “black hole” where both economic growth and inflation stay very low.

— Lawrence H. Summers (@LHSummers) September 9, 2019

Uzmanlar ne söylüyor?

Ekonomist Mahfi Eğilmez, 1 Eylül 2019 tarihli yazısında, çeşitli göstergeleri karşılaştırarak Merkez Bankası'nın politika faizinin diğer göstergelerle uyumlu olduğunu ve faiz indiriminin doğru bir karar olmadığını vurguluyor. 

Uzman Atilla Yeşilada'ya göre, kendi YouTube kanalında paylaştığı 'Politik türbülans ekonomiye zarar verecek' adlı videoda, Türkiye ekonomisinin genel anlamda siyasi dalgalanmalardan olumsuz yönde etkilendiğini belirterek, Amerikan Merkez Bankası Fed'in faizleri düşürse dahi, bu genel olumsuzluktan kurtulamayacağını düşünüyor. 

Yeditepe Üniversitesi'nde görevli Prof. Dr. Veysel Ulusoy ise, kendi Twitter hesabından paylaştığı tweette, TCMB Para Politikası Kurulu'nun faizleri düşüreceğine işaret ediyor. 

Gerçek enflasyonu düşürmeden faizi indiremezsiniz. Ekonomiyi küçültürseniz olur. PPK'nın kararı da küçülmeyle gelen faiz indirimi olacaktır.

— Prof. Veysel Ulusoy (@ekonomikanaliz) September 8, 2019