Kasım Süleymani kimdir?

Pentagon'dan yapılan yazılı açıklamada, geçtiğimiz günlerde Bağdat'taki ABD Büyükelçiliğindeki olaylar ve yüzlerce ABD'linin ölümünden sorumlu olduğu iddia edilen İran'ın önde gelen komutanlarından Kasım Süleymani'nin öldürüldüğü aktarıldı. Pentagon, saldırının doğrudan Trump'ın talimatıyla olduğunu da belirtti.

Pentagon'daki açıklamada "Süleymani Irak ve Amerikan vatandaşlarının ölmesine ve yaralanmasına yol açan 27 Aralık'taki saldırı dahil son birkaç ay boyunca Irak'ta düzenlenen saldırıları azmettirmişti. General Süleymani, bu hafta ABD'nin Bağdat'taki Büyükelçiliğine yönelik saldırıları da onaylayan isimdi. Bu saldırı İran'ın gelecekteki saldırılarını caydırma amacıyla düzenlendi" ifadeleri kullanıldı.

Iraklı üst düzey yetkililer ise ABD saldırısında Kasım Süleymani'nin yanı sıra Şii milis grubu Haşdi Şabi'nin Komutan Yardımcısı Ebu Mehdi el-Mühendis ve örgütün havalimanı protokol görevlisi Muhammed Rıza da dahil olmak üzere 7 kişinin daha hayatını kaybettiğini açıkladı.

Kasım Süleymani kimdir?

Efsane komutan olarak adlandırılan İran Devrim Muhafızları Ordusu'na bağlı Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani ABD'nin düzenlediği füze saldırısında yaşamını yitirdi.

Kasım Süleymani, 11 Mart 1957’de İran’ın güneydoğu eyaleti Kirman’da doğdu. Askerî kariyerine 1979 İran Devrimi sonrasında başlayan İran Devrim Muhafızları Ordusu'na bağlı Kasım Süleymani, İran’da "ulusal kahraman" olarak da görülen bir isimdi.

Süleymani, 1979 yılındaki İran İslam Devrimi’nden sonra kurulan İran Devrim Muhafızları Ordusu’na katıldıktan sonra askerî derinlemesine bilgi sahibi olmamasına rağmen ordu içinde kısa zamanda büyük yükseliş yaşadı. Muhafızlığının ilk zamanlarında, İran’ın kuzeybatısında ve Batı Azerbaycan Eyaleti’nde ayrılıkçı bir Kürt ayaklanmasının bastırılmasında görev aldı.

İran-Irak Savaşı'nda da Kirman'daki erkekleri toplayıp askerî eğitim verdiği biliniyor. 

Süleymani, ABD’nin 11 Eylül 2001 terör saldırılarının ardından Afganistan ve Irak işgallerine girişerek Orta Doğu’ya "demokrasi" getirmesinin ardından İran’da adını en sık duyuran kişilerden biri oldu.

Muhafazakâr kanatta zaman zaman, 2021 yılında yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimleri için efsane komutan Süleymani'nin adının geçtiği öne sürülüyordu. Dahası Süleymani’nin destekçileri, onu ülkenin önemli muhafızlarından ve sınır dışı direniş hattının bekçilerinden biri olarak görüyorlardı.

Dolayısıyla onun öldürülmesi İran için büyük bir kayıp olarak dikkat çekiyor. Zira, İran dini lideri Ali Hamaney de Süleymani'nin öldürülmesinin ardından yaptığı sert açıklamada, "Onun gidişiyle onun yaptığı iş durdurulmayacak ve yolu kapanmayacak. Suçluları acı bir intikam bekliyor!" şeklinde konuştu.

Hamaney ülkede üç günlük yas ilan ettti.

İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif de Twitter hesabından "ABD, haydutça maceracılığının tüm sonuçlarından sorumlu olacaktır." derken İran Devrim Muhafızları Ordusu Eski Genel Komutanı Muhsin Rızai ise "Kasım Süleymani, şehit kardeşlerine katıldı ancak ABD'den acı bir intikam alacağız." ifadelerini kullanmıştı.

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ise yaptığı açıklamada "Süleymani'ye düzenlenen suikast Tahran'ı ABD'ye karşı direnişte daha kararlı kılacaktır" şeklinde konuştu.

Trump'tan manidar paylaşım

ABD Başkanı Donald Trump, saldırının hemen ardından kişisel Twitter hesabından ABD bayrağı paylaştı. Herhangi bir şey yazmadığı gözlemlenen Trump hâlâ sessizliğini korurken Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ilk tepkisinde Iraklıların sevinç gösterilerini paylaştı.

Bakan Pompeo, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, Süleymani'nin öldürülmesini sokakta dans ederek kutlayan Iraklıların görüntüsüne yer verdi. Pompeo, "Iraklılar özgürlük için sokaklarda dans ediyor ve General Süleymani'nin artık olmadığına şükrediyorlar." ifadesini kullandı.

Iraqis — Iraqis — dancing in the street for freedom; thankful that General Soleimani is no more. pic.twitter.com/huFcae3ap4

— Secretary Pompeo (@SecPompeo) January 3, 2020

Ayrıca, birçok senatör saldırıya yönelik eleştiri getirdi. Demokrat Senatör Chris Murphy, "Bizim genelde yabancı siyasi figürleri öldürmememizin sebebi, böyle bir adımın daha fazla Amerikalının ölmesine sebebiyet vereceği inancıdır" derken diğer senatörlerin ifadeleri şu şekilde:

• Demokrat Senatör Richard Blumenthal: "Askeri güç kullanımına ilişkin mevcut yetkiler hiçbir şekilde olası yeni bir savaşın başlamasını kapsamamaktadır. Bu hamle, onlarca yılın en büyük çatışmasına sebebiyet verebilir"
• Demokrat Senatör Tom Udall: "İran ile yasa dışı bir savaşın engellenmesi için acilen yasa geçirilmeli. Kongrenin hemen devreye girmesi gerekiyor"
• Demokrat Senatör Tom Carper: "Bu yönetim, İran söz konusu olduğunda her zaman tutarlı bir strateji yerine ihtiyatsız provokasyonu seçti. Benim korkum, bu gece yaşananların da bunlardan biri olması"

Savaş çıkar mı?

ABD'nin tüm dünyayı şaşırtan ve büyük yankı uyandıran bu hamlesinden sonra ABD ve İran arasındaki ilişkiler bir kez daha gerildi. Hâlihazırda savaşın eşiğinde gibi hissettiren bu iki ülkenin de yapacağı bir sonraki hamle aşırı derecede önem taşıyor. Tahran'ın canı ciddi şekilde yanmış olsa da Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin yaptığı açıklamada yine bir ılımlılık seziliyor. Ancak İran Devrim Muhafızları Ordusu'nun Başkomutanı'nın Ali Hamaney olduğu ve dini liderin "Suçluları acı bir intikam bekliyor!" ifadesi düşünülünce İran'ın da bu saldırıya bir misilleme ile cevap vermesi bekleniyor. Bu konuda ABD'nin Orta Doğu'daki üslerinden birisi bittabi hedef alınabilir.

Habernediyor.com / Turgut Başer