Spitzer Uzay Teleskobu emekliye ayrılıyor

Yaklaşık 16 yıldır kızılötesi dalgalarla evreni gözlemleyen Spitzer, önümüzdeki hafta Dünya'ya son verilerini gönderecek. NASA, Spitzer teleskobunun yaşam süresinin dolduğunu ve 30 Ocak tarihinden itibaren emekliye ayrılacağını belirtti.

25 Ağustos 2003 tarihinde uzaya fırlatılan Spitzer, tarihin en güçlü uzay teleskoplarından biri olarak görülüyordu. Morötesi ve görülebilir dalga boylarında çalışan Hubble Uzay Teleskobu'nun aksine Spitzer, kızılötesi dalgalar yayarak, evrenin optik teleskoplarla gözlenemeyen bölgelerinin bilim insanları tarafından keşfedilebilmesini sağlıyordu.

16 yıl boyunca nebulalar, galaksiler ve daha birçok gök cisminin fotoğraflarını yakalamış olan Spitzer'ın geçmişinde, beklentileri aşan bir keşif de yer alıyor. TRAPPIST-1 sisteminde, yaşam sürdürebilme potansiyeline sahip 5 farklı Dünya benzeri gezegen tespit eden Spitzer, uzay araştırmaları tarihinde bir ilke imza atarak, bir ötegezegenin atmosferini incelemiş ve gezegen bilimi için önemli adımlar atılmasını sağlamıştı.

Peki önemli başarılarına rağmen Spitzer neden emekli oluyor?

Kızılötesi gözlem Dünya'ya yakın bölgelerde verimli olmadığından, yeryüzüne uzak bir konuma yerleştirilen Spitzer, Dünya'yı takip eden bir yörüngede bulunuyor. Dünya'nın etrafında değil de Dünya'yı takip eden bir yörüngede hareket eden Spitzer, Güneş'in etrafında Dünya'dan daha yavaş hareket ediyor. NASA'ya göre Spitzer, her yıl Dünya'nın 15 kilometre gerisinde kalıyor.

NASA bünyesinde çalışan astronom Luise Rebull Space.com'a verdiği demeçte, "Spitzer'i diğer teleskoplardan ayıran ve tüm bu bilimsel araştırmaları mümkün kılan bir özelliği var: Yörüngesi. Dünya ve Ay'dan sürekli olarak uzaklaşan bir bölgede yer alıyor, dolayısıyla bu iki sistemin ortaya çıkardığı kızılötesi radyasyondan hiçbir şekilde etkilenmiyor." ifadelerini kullandı.

Spitzer'ın farklı bir yörüngede olmasının olumsuz bir tarafı da bulunuyor. Her yıl Dünya'nın 15 kilometre gerisinde kalan Spitzer'ın bir müddet sonra bu hızla Güneş'in diğer tarafında kalacağı, dolayısıyla da uzun bir süre Dünya'yla direkt iletişim kuramayacağı belirtiliyor.

Rebull, “Spitzer Dünya'dan uzaklaştıkça iletişim de bir o kadar zorlaşıyor. Şu anda direkt bir iletişim kurabilmek için Spitzer'in yoğun bir çaba sarf edip Dünya'ya doğru dönmesi gerekiyor. Bu zorlu manevra elbette teleskobun güneş enerjisiyle şarj olan bataryalarını stres altına sokuyor. Tekrar şarj olmaya başladıklarında ise bu sefer bataryaların ısınmaya başladığını gözlemliyoruz. Yüz milyonlarca ışık yılı uzaklıktan bizlere ulaşan küçük ısı izlerini tespit etmeye çalışıyorsanız, bu durum elbette pek iyiye işaret değil. “dedi.

Spitzer'ın zorlu manevralar için yeterli gücü olmadığını belirten Rebull, önümüzdeki hafta içerisinde planlı dahilinde kapatılmasa dahi, teleskobun yakın dönemde Dünya'dan kopacağını belirtti. Bu durumun beklenen bir son olduğunu belirten Rebull, geçtiğimiz 20 yıllık süreç içerisinde Spitzer için çalışan bütün bilim insanlarının bu sona hazır olduğunu belirtiyor.

Spitzer gidiyor, James Webb geliyor!

Önümüzdeki yıl uzaya fırlatılması beklenen James Webb, Spitzer'ın varisi olarak görülüyor. Spitzer'a göre daha gelişmiş teknolojilerle donatılan James Webb, Spitzer'ın keşfettiği galaksiler, ötegezegenler ve diğer gök cisimlerini daha detaylı bir biçimde incelemeye olanak sağlayacak.

Her ne kadar emeklilik süresi gelmiş olsa da Spitzer'ın gönderdiği verilerin analizleri henüz tamamlanmış değil. NASA, önümüzdeki yıllar içerisinde Spitzer'ın verilerinin yüzlerce astronom tarafından incelenmeye devam edileceğini söylüyor.

16 yıl süren görevinin sonunda Spitzer Uzay Teleskobu, son verilerini 29 Ocak 2020'de Dünya'ya gönderecek.