İYTE koronavirüse karşı aşı çalışması başlattı!

İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsünde (İYTE) yeni tip koronavirüse (Covid-19) karşı aşı geliştirmek için çalışma yürütüldü. 

İYTE Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sami Doğanlar, tüm dünyada etkisini gösteren yeni tip koronavirüs (Covid-19) hastalığı ile mücadele dâhilinde Bitki Bilimleri ve Teknolojileri Uygulama ve Araştırma Merkezinde bir ekip kurduklarını belirtti. 

Dr. Hatice Şelale, Dr. Nergiz Gürbüz Çolak ve Prof. Dr. Anne Frary'ın katkıları ile yeni tip koronavirüs (Covid-19) için aşı çalışmaları yürüttüklerini kaydeden Prof. Dr. Doğanlar, bu süreci atlatabilmek için çaba harcayacaklarına dikkat çekti. 

Prof. Dr. Doğanlar, virüslerin hücreye tutunmak için dış yüzeylerinde bir protein barındırdığına dikkat çekerek, çalışmalarını bunun üzerinden yürüteceklerini söyledi.

"Amaç vücudun antikor üretmesini sağlamak"

Vücuda söz konusu proteini vererek koronavirüse karşı bağışıklık geliştirilmesini sağlamaya çalışacaklarını kaydeden Prof. Dr. Doğanlar, şunları söyledi:

"Hedefimiz geliştireceğimiz aşıyla, corona virüsün vücuda tutunmasını sağlayan 'S' (spike) proteine karşı vücudun antikor üretmesini sağlamak. Böylece vücut virüse yakalanmadan bağışıklık kazanacak. Kovid-19 virüsünün yüzeyinde bulunan ve insan hücre yüzeyindeki 'ACE2' ile etkileşime girerek insan hücresi içine viral genetik materyalin alınmasını sağlayan, S proteinidir. Dolayısıyla 'Kovid-19 S' proteini bu virüsün hastalık yapabilme yeteneğine sebep olan ve insan bağışıklık sistemi hücreleri tarafından tanınan birincil antijendir."

Prof. Dr. Doğanlar, yeni tip koronavirüsün (Covid-199 genom dizi bilgisinin veritabanlarında olduğunu ifade etti. 

"Kovid-19 S" proteininin de gen dizilerinin bilindiğini aktaran Prof. Dr. Doğanlar, "Bu gen dizisi bilgileri kullanılarak Kovid-19 S proteininin rekombinant olarak üretilmesi mümkün. Kovid-19 S proteinini, rekombinant DNA teknolojileriyle tütün ailesinden 'nicotiana benthamiana' adı verilen otsu bir bitkiden çoğaltacağız. Bitkiden bunu saflaştıracağız. Bunu da aşı formatına getireceğiz." dedi. 

"Aşının yerli olarak üretilmesi ve ticarileşmesi mümkün olabilecek"

Üretilen aşının ilk testlerinin hayvanlarda yapılacağını, ardından bunun klinik çalışmalarının mümkün olabileceğini belirten Prof. Dr. Doğanlar, şu ifadeleri kullandı:

"Uygulanan yöntemin, kullanılan diğer aşı üretim yöntemlerine göre pek çok avantajı var. Öncelikle bitkiler daha düşük maliyetle yüksek miktarlarda büyütülebildiği için aşının temel içeriği olan rekombinant proteinlerin, yüksek miktarda düşük maliyetle üretilmesi mümkün olabilecek. Tüm dünya için tehdit oluşturan bu hastalığın tedavisi için ülkemizde de yüksek teknoloji kullanılıp aşı çalışmaları gerçekleştirilerek, bu aşının yerli olarak üretilmesi ve ticarileşmesi mümkün olabilecek."

Araştırmacılardan Dr. Hatice Şelale ise önceliklerinin "Kovid-19 S" proteinini bitkide üretmek olduğuna dikkat çekti. 

Araştırmanın daha sonra bir üst boyuta taşınacağını kaydeden Dr. Şelale, "Burada S proteinini üreteceğimiz bitkimiz bir fabrika gibi çalışacak. Bitkiden S proteinini elde etme sürecinin yaklaşık 7 ay süreciğini tahmin ediyorum. Ondan sonra da ilgilenenlerle süreç devam edecektir." açıklamasını yaptı.