Tarım ve Orman Bakanlığı, toprakların korunması ve genişletilmesi için çalışıyor

5 Aralık Dünya Toprak Günü dolayısıyla Tarım ve Orman Bakanlığı verilerinden alınan bilgilere göre, 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu ile Türkiye'de tarım arazilerinde plansız ya da izinsiz yapılaşmaya izin verilmiyor.

Toprak Koruma Projesi hazırlandı

Söz konusu kanunda, çevre tarım arazilerinin zarar görmesini engellemek için Toprak Koruma Projesi hazırlatıldı. Tarım arazilerinin izinsiz olarak ve amacı haricinde kullanıldığının tespit edilmesi halinde idari yaptırımlar uygulanıyor.

Bugüne kadar tarım arazileri koruma altına alındı, 440 büyük ova koruma alanı ilan edildi. Toplumda toprağı koruma bilinci ile toprağın önemi ile ilgili farkındalığın artırılması ve izinsiz kullanımların önlenmesi için kamu spotu hazırlandı.

"Tarım Reformu Uygulama Bölgesi" olarak ilan edilen alanlarda "arazi dağıtım projeleri" uygulanıyor. Böylece az topraklı ve topraksız çiftçilerin, hazine arazileriyle topraklandırılarak, geliri yeterli arazi büyüklüğüne kavuşturulması, toprağın verimli işletilmesi, işletilmesinin korunması ve tarım arazisinin parçalanmasının engellenmesi hedefleniyor.

İstihdam imkanlarının geliştirilmesi ve tarımsal üretimin artırılması hedefleri doğrultusunda 1987-2022 sürecinde 15 ilde 203 köy/mahalle/kasabada 16 bin 583 çiftçi ailesine 1 milyon 66 bin 527 dekar hazine arazisi verildi, 7 ilde 25 köyde 179 bin 33 dekar alanda arazi dağıtım çalışmaları sürüyor.

Bakanlığın tasarrufuna geçen hazine arazileri, hazinenin herhangi bir hak kaybına uğramaması ve boş kalmaması için yıllık kiralanmak üzere değerlendiriliyor.

Geçen yılki kiralama sürecinde Mardin, Şanlıurfa, Konya ve Çankırı’da 9 bin 931 çiftçi ailesine 550 bin 554 dekar alanda kiraya verilerek hem hazineye gelir kaydedildi hem de tarım toprağı korunarak üretim yapıldı.

Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu'ndaki değişiklikle birlikte tarım arazilerinin Türkiye genelinde ilçe bazında tespit edilen "yeter gelirli arazi büyüklüğü" altında bölünmesinin önüne geçildi. Bunun değişen şartlara göre yeniden düzenlenmesi ve miras işlemlerinde kendi öz varlıkları ile mirasçıların payını ödeyemeyen çiftçilere kredi fırsatı üzerinde çalışmalar yapılması planlandı.

Mirasa konu tarım arazilerinde mülkiyet devri zorunlu duruma getirildi. Kanun'un yürürlüğe girdiği 2014'ten bu yana 1,8 milyon hektar alanın satış ve miras yoluyla hisselendirilmesi ve bölünmesi önlendi.

"Bu yıl ek 2,4 milyon dekar alanda ekiliş planlandı"

Tarım arazilerinin satış ve miras intikal çalışmalarının Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi (TAKBİS) ile entegre edilerek online bir şekilde hızlı ve doğru yapılmasını sağlamak üzere "Tarım Arazileri Devir Takip Sistemi" yazılımı tamamlanarak bütün il ve ilçe müdürlüklerinde kullanılmaya başlandı.

Söz konusu arazilerin kullanımının etkinleştirilmesine ilişkin ekim programında olmayan ve nadasa ayrılan bölgeler ile işlemeli tarıma uygun olmayan bölgelerde uygun üretim teknikleriyle bitkisel üretimin artırılması için bu yıl ülke genelinde projeler başlatıldı. Bu projelerle ek olarak 2,4 milyon dekar alanda ekiliş planlandı.

Türkiye İstatistik Kurumu verilerine bakıldığında 2020-2021 döneminde nadas alanlarının 31,7 milyon dekardan 30,6 milyon dekara gerilediği, tarla bitkileri ekim alanlarının 156 milyon dekardan 160 milyon dekara ve işlenen toplam alanın 231 milyon dekardan 234 milyon dekara çıktığı belirtildi.

Topraksız tarım faaliyetleri

Tarıma elverişli olmayan arazilerin topraksız tarımla üretime dahil edilmesine ilişkin çalışmalar da devam ediyor.

Türkiye, örtüaltı varlığı açısından dünyada ilk 4 ülke arasında bulunurken Avrupa'da da İspanya'dan sonra ikinci sırada bulunuyor. Örtüaltı üretim alanları, 2002 yılında 540 bin dekar iken 2021'de yüzde 58'lik artışla birlikte 855 bin dekar alana ulaştı.

Modern sera varlığı 21 bin dekar olan Türkiye'de ortalama işletme büyüklüğü 27 dekarken, bu seralarda topraksız tarım sistemiyle üretim yapılıyor.

Topraksız tarım yetiştiriciliği konusunda Antalya ilk sırada bulunurken, İzmir, Denizli, Manisa, Aydın, Yalova, Afyonkarahisar ve Mersin, topraksız kültür seralarının yoğunlaştığı kentler arasında bulunuyor.

Topraksız tarım çerçevesinde yüzde 92 düzeyinde sebze yetiştiriciliği, yüzde 8 de süs bitkisi yetiştiriciliği gerçekleştiriliyor. Sebze yetiştiriciliğinde biber ve domates öne çıkıyor. Son günlerde de çilek ve marul da yetiştirilen ürünler arasında bulunuyor. Süs bitkileri bakımından da antoryum, orkide ve gül gibi kesme çiçek türleri topraksız tarım üretiminde öne çıkıyor.

Topraksız tarım işletmelerinde üretim, yıl boyu modern seralarda yapılabildiği için yüksek verim ve kaliteli ürün sağlanıyor. İklim kontrollü seralarda hastalık ve zararlılarla entegre mücadele yöntemleri genellikle kullanılıyor. Özellikle modern ve büyük işletmeler, yetiştirdikleri ürünlerin yüzde 85'ini ihraç ediyor.

Türkiye'de üreticilere teknolojik sera yatırımlarını cazip duruma getirecek teşvik ve kredi uygulamaları yer alıyor. Organize sera bölgelerinin kurulması amacıyla seracılık altyapısının geliştirilmesine ilişkin ön etüt ve fizibilite çalışmaları yürütülüyor.