Araştırmacılardan yeni tespit: Aşıda 'nosebo' etkisi
Gerçekleştirilen bir araştırmada, COVID-19 aşısının ardından ortaya çıkan yan etkilerin yüzde 75'e yakınının aşıdan değil, plasebo etkisinin negatif versiyonu olan 'nosebo'dan kaynaklandığı belirlendi.
Araştırmacılar, COVID-19 aşısının ardından kısa süren yorgunluk, kol ve baş ağrısı gibi daha hafif olan yan etkilerin önemli bölümünün, farmakolojik olarak etkisi olmayan bir ilacın hastada telkine dayalı negatif etki etmesi durumu 'nosebo' sebebiyle kaynaklandığını belirtti.
Plaseboda pozitif beklentilerle etkisiz bir ilaç kullanımının ardından dahi olumlu neticeler elde edilirken, nosebo etkisi, bireylerin bir olaya olumsuz yaklaşımıyla negatif netice alması manasına geliyor.
Çalışmada, koronavirüs aşısı denemelerinde bildirilen; yorgunluk ve başta baş ağrıları başta olmak kaydıyla, yaygın yan etkilerin yüzde 75'i kadarının, nosebo sebebiyle kaynaklandığı kaydedildi.
İkinci dozdan sonra azalıyor
Araştırma çerçevesinde, 45 bini aşkın kişiyi kapsayan, çeşitli koronavirüs aşı denemelerinden edinilen veriler detaylı olarak incelendi.
Plasebo alan bireylerin yüzde 35'inden fazlası ilk dozun ardından baş ağrısı, yorgunluk ve ateş gibi sistemik yan etkiler gördüğünü bildirdi.
Nosebo tepkilerinin ise aşının ikinci dozunun ardından düştüğü görülürken, plasebo alanların yalnızca yüzde 32'si sistemik yan etkiler olduğunu dile getirdi.
Bunlara ek olarak araştırmacılar, ikinci dozdan sonra yan etkilerin yaklaşık olarak yarısını nosebo etkisine dayandırıyor.
"Yan etkiler sebebiyle ikilemde kalıyorlar"
Söz konusu çalışmanın baş yazarı Julia Haas, aşı denemelerinde nosebo cevapları ile ilgili sistematik kanıt toplamanın, dünya çapında COVID-19 aşılaması yönünden önemli olduğunun altını çizerek, "Özellikle yan etkiler ile ilgili endişelerin aşı yaptırma hususunda ikilemde kalmanın bir sebebi olduğu bildiriliyor." sözlerini sarf etti.
Aşılamadan evvel insanlara olası yan etkilere ilişkin bilgi vermenin nosebo tepkilerinde artış gösterebileceğini kaydeden yazar Ted Kaptchuk, edindikleri bulguların, bireyleri nosebo hususunda bilgilendirmenin, COVID-19 aşılamasının ardından görülen negatif etkileri azaltmaya yardım edeceğini gösterdiğini kaydetti.
