Uzungöl, 21 senedir çözüm bekliyor 

1600’lü senelerin başında Haldizen Vadisi’nin bir heyelan ile kapanması ve Haldizen deresi sularının vadi ortasında birikmesi ile oluşan Uzungöl ve çevresi, Trabzon Çaykara sınırları içerisinde bulunan ve turizmin başkentlerinden biri olan mevkilerden. Yemyeşil ağaç örtüsü ile kaplı, dik yamaçlar arasında adeta bir Cennet gibi duran bölge, özellikle 1980 senesinden sonra turizm açısından büyük ilgi görmeye başladı. 500 metre genişliğinde ve 1 kilometre uzunluğunda olan göl ve çevresinde çok sayıda yabani hayvan ve 150 çeşit kuş barınıyor.  

1989 senesinde milli park ilan edildi 

1989 senesinde milli park ilan edilen Uzungöl, 40 sene öncesinde mısır tarlaları ile çevriliydi. Dönemin idarecileri ve yöre halkı tarafından turizm merkezi haline getirilmek için çok uğraşılan bölge, ülke ve dünya genelinde kısa sürede tanıtıldı. Turistlerin ilgi odağı olan Uzungöl halkı ise şu anda farklı sorunlara çözüm bulmaya çalışıyor. 



Uzungöl kısa sürede pansiyon ve otelle doldu 

Göl çevresinde yapılan yanlış planlamalar ve gerçekleştirilen imarlar sebebiyle yeşil alan her geçen gün hızla betonlaşıyor. Bölge kısa sürede tesis, pansiyon ve otelle kaplanmış durumda. Çarpık yapılaşmanın önüne geçmek amacıyla 2008 senesinde çıkartılan “Koruma Amaçlı İmar Planı” ise vatandaşlar tarafından pek çok itirazla karşılaştı. Planın uygulanmasını istemeyen yöre sakinleri, uzun süren uğraşlar sonucunda planı iptal ettirtti. 

“Koruma Planı”, 2014’te tekrar gündeme geldi 

Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü tarafından tekrar hazırlanan “Koruma Amaçlı İmar Planı”, 2014 senesinde kamuoyuna ve ilgili kişilere sunuldu. Bölge halkının direnişleri sonucunda planın uygulanması mahkeme tarafından yeniden iptal edildi. Buna karşında turizm bölgesindeki kaçak yapılanma hızla artmaya devam etti. 



2018 senesinde “İmar Barışı” yapıldı 

Çaykara halkı kaçak yapılaşma ile mücadele ederken 2018 senesinde “İmar Barışı” adı altında yeni bir uygulamaya geçildi ve böylece bölgedeki kaçak yapılar, yapı belgesi ünsiyeti (yapı kayıt ve kullanma belgesi) kazandı. 

“18 uygulaması” için itiraz sesleri gür şekilde yükseldi 

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 2019 senesinde Uzungöl için yeniden “Koruma Amaçlı İmar Planı” hazırladı. Bu plan içerisinde yer alan “18 uygulaması” ise dikkat çekti. 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 18 maddesi için söylenen “18 uygulaması”, imar planının uygulanması için bölgede düzgün imar parseli oluşturmayı amaçlayan bir uygulama olarak biliniyor. Aynı sene içinde vatandaşlar, plana tekrar itiraz etti. Plan için 800, 18 uygulaması için ise 400’e yakın itiraz dilekçesi oluşturuldu. Trabzon Şehir ve Plancılar Odası Başkanlığı da vatandaşların isteği doğrultusunda imarın iptali amacıyla dava açtı. Bu süreçte 6 imar planının durdurulmasına karar verildi. 



“Biz bu mağduriyeti hak etmedik” 

Uzungöl vatandaşlarından 63 yaşındaki Melahat Karagöz, uzun zamandır gelmeyen çözüm karşısındaki şikayetini şu sözlerle dile getirdi: “Biz bu mağduriyetleri hak etmedik. Barınmak amacıyla ev yaptık. Bize, devletin arazisini işgal ettiğimizi söylüyorlar. Hayır yapmadık. Bizim devletin arazisinde gözümüz yok. Geçmişler yanlışlar oldu ama devlet keşke burada önümüzü açsaydı. O zaman kimse hata yapmazdı. Hem dedelerimizden miras kalanları hem de hazine arazisindeki yerleri yıktılar. Bu yıkımlar 20 sene öncesinde yapılsaydı şimdi problemlerle karşı karşıya olmazdık.” 

50’ye yakın yapının yıkılması bekleniyor 

Türkiye’nin dünyaca ünlü turizm bölgelerinden olan ve kaçak yapıları ile sık sık gündeme gelen Uzungöl’ün eski, yemyeşil görünümüne kavuşması için uygulamalar devam ediyor. Göl kıyısında yapılan evler ve iş yerlerinde “kaçak” olarak nitelenen, hazine arazisi üzerinde konuşlanan yapıların yarattığı kötü görüntünün giderilmesi bekleniyor. Öte yandan bu durum da çoğu iş yeri statüsünde olan 50’ye yakın yapının yıkılması anlamına geliyor. Özel mülkiyetli arazilerin kamulaştırılması ve kaçak yapıların yıkılarak yerlerinde yeşil alan oluşturması beklenen Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, bölgeyi bu proje ile betonarme yapılardan arındırmış olacak. 



2003 senesinde 95 yapı yıkılmıştı 

2003 senesinde bölgedeki 30 bin hektarlık alanda değerlendirmelerde bulunan uzmanlar, bu alanı özel çevre koruma bölgesi ilan etmişti. Bölgede o zamanda hızlanan kaçak yapılaşma, dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’ın dikkatinden kaçmamıştı. Uzungöl’ün de Rize’nin Ayder Yaylası gibi çirkin, çarpık ve betondan ibaret olan yapılaşmasına izin verilmeyeceğini duyuran Erdoğan, Uzungöl için ekiplerin harekete geçtiğini ve gerekenin yapılacağını bildirmişti. 

İncelemelerin ardından kaçak yapıların yıkılmasına karar verilmiş ve bu statüde olan 862 yapı tespit edilmişti. “İmar Barışı” planı uygulamaya konmuş ve bu plana uygun olmayan 112 yapıdan 95’i yıkılmış; 17’si ise tıraşlanmıştı. O dönemde yaşanan gerginlik, 23 Aralık 2019 tarihinde gerçekleşen yıkımlarda da devam etmişti. 

Yeni imar planı yolda 

Uzungöl Turizmciler Derneği Başkanı Mehmet Keleş ise konuyla ilgili şunları aktardı: “Uzungöl’de seneler içinde birkaç kez imar planı uygulanmak istedi fakat bölge halkının açtığı davalar sonucunda bu uygulamalar iptal edildi. Son plan da 2019 senesinde askıya alındı. Bu planlar askıya alındı çünkü hiçbiri, bölge halkının istek ve beklentilerini karşılamıyor. Halkın ihtiyaçlarına cevap vermeyen planlar için itirazlar yaptık. Taleplerimizin karşılanması için çeşitli platformlarda çabalıyoruz. Bakanlık ise son askıya alınma sonrasında yeni bir imar planının hazırlanacağını belirtti. Yeni planda taleplerimizi karşılayacaklarını söylediler.”