Konut fiyatları arttı, kiralar ödenmemeye başladı: Yabancı kiracı tehlikesi
Geçtiğimiz sene itibariyle artan konut kiraları sadece kiracıları etkilemedi. Yüksek oranlarda fahiş zam veren ev sahipleri kiralarını alamamaya başladı.
Pandeminin ardından meydana gelen arz problemlerinin etkilemesiyle kiralık ev tutabilmek oldukça zorlaştı. Mevcutta kiralanması sağlanan konutlarında kontrat yenileme zamanlarında ev sahipleriyle kiracılar fiyat anlaşmazlıkları yaşadı. Ev sahiplerinin de kiralara yaptığı zam enflasyonun 12 aylık ortalamasının çok üzerinde oldu.
Yabancı kiracılar ülkesine gidince işlemler uzuyor
Görülen bu son noktada ise kira krizi daha da derinleşmeye başladı. Son dönemlerde özellikle yabancı kişilere kiralanması yapılan konutlarda, kira tahsilatları alınamaz hale geldi.
Sektör temsilcileri tarafından sağlanan bilgilere göre, kira alamayan ev sahipleri son çare olarak yargıya başvurdu. Fakat yargıda yaşanan problemler durumu farklı bir hale getirdi.
Yabancı kişilere kiralama yapılması ve bu kişilerin kirayı ödemeden ülkelerine gitmesi durumunda, Türkiye’de gerçekleştirilen yargı sürecinin sonrasında bir de tenfiz şeklinde isimlendirilen yasal sürecin oluşturulması gerekiyor. Bu tüm süreçler ise en az birkaç seneyi bulabiliyor.
Fiyatlar artınca ödemeler alınamıyor
Konu ile ilgili bilgilendirme sağlayan emlak yetkilisi Mustafa Hakan Özelmacıklı, “Şu anda emlak piyasasında durgunluk hakim. Son zamanlarda inşaat maliyetlerinde meydana gelen yükselişler yeni gayrimenkul inşaatında talep edilen düzeylere erişemiyor. Yaz mevsimine gelinmesiyle birlikte evlenecek çift sayısında artış yaşanıyor. Bu sebepten kiralık daire bulmak daha da zor bir hale geldi. Yaşananlar sonrasında konut fiyatları da artıyor. Kiralık dairelerin fiyatlarında yapılan artışlar, kiraların tahsil edilememesi tehlikesini de yanında getiriyor” şeklinde ifade etti.
Depozito konusunda anlaşmazlıklar yaşanıyor
Kira fiyatlarında yaşanan artırımların yüzde 25 oranında durdurulduğunu ifade eden Özelmacıklı, “Mal sahipleri ve kiracılar arasında depozito sebebiyle problemler yaşanmaya başladı. Bu olay piyasada dengesizlik yaşanmasına sebep oldu. Kirasını daha fazla yükseltmek isteyen ev sahipleri oluyor. Yüzde 25’lik oranla zam isteyen kiracılarda var. Meydana gelen bu durum kiracılar ile ilgili değişik tahlil davalarını yanında taşıdı. Son zamanlarda evden çıkmak isteyen kiracılar ve mal sahipleri depozito sebebiyle anlaşmazlık yaşıyor” dedi.
“Yüksek fiyat almayı değil, ödemeyi almayı düşünmeliler”
Yabancı kiracıların yüksek kira fiyatlarının ortaya çıkış sebebi olduğunu aktaran Özelmacıklı, “İlk olarak dikkat çekmek istediğim konu eşyalı bir duruma getirilen ve kiralanan daireler. O civarın piyasa rayicindeki dengeyi bu daireler değiştiriyor. Örneğin bir kişinin daire kirası 3 bin liraysa evi eşyalı hale getirip 10 bin liraya kadar yabancıya kiralıyor. Bu durumda ister istemez o alandaki piyasayı değiştiriyor.
Daireleri eşyalı bir hale getirip yabancı kişilere kiralıyorlar. Daha sonrasında da yabancılar kiraladıkları evin ücretini ödemiyor. Ev sahiplerinin bu konuda biraz daha temkinli olması gerekiyor. Yüksek fiyat alayım diye düşünmemeleri lazım” şeklinde konuştu.
“5 bin lira kirası olan ev, 10 bin liraya kiralanmamalı”
Yaşanan durumun hukuki boyutunu anlatan Dr. Avukat Umut Metin, “Son dönemlerde hem kiracıların hem de ev sahiplerinin sıkıntılarında artış yaşanıyor. Çoğunlukla ev sahipleri rayiçlerin daha fazla olduğunu öne sürüyor ve yüksek kira bedelleri istiyor. Kiracılar ise ev sahiplerinin belirlediği bu kiraları ödemede zorluk yaşıyor. Ödemelerde aksamalar olabiliyor. Bir yabancının bedeli 5 bin lira denilen bir konut için 10 bin lira kira vermeyi kabul etmesi durumunda ev sahipleri bu parayı alıp alamayacaklarını düşünmelidir” diye konuştu.
Yabancı kiracılarla güvenli işlemler nasıl yapılır?
Metin, “Mesela 5 bin lira kadar kirası olan bir evi yabancıya 10 bin liraya verdiğinizi düşünelim. Bu kişi iki ayın ardından kirayı ödememeye başladı. Normalde hukuki işlemlerin başlatılması gerekmektedir. Bu sürecinde Türkiye’de gerçekleştirilmesi lazım. Fakat yabancı kiracı Türkiye’den gittiyse, bu durumda o kişinin ülkesinde dava açmanız gerekir. Bu da en az kira oranı kadar hukuki ödemeye denk gelir.
Bu hususta kira sözleşmesi yaparken Türk hukukunu ve şehrini iyice belirtmeniz gerekiyor. Türk mahkemelerinin bu hususta yetkili olduğunu kayıt etmeniz gerekiyor. Bunları yapmanıza rağmen ödemenizi alamazsanız, sözleşmeye Türk bir kefil ekletmeniz yerinde ve güvenilir bir karar olur. Bunun yanı sıra arabuluculuk işlemini de kullanabilirsiniz” dedi.
