Maduro’ya meydan okuyan muhalefet lideri: Juan Guaido

Juan Guaido, 28 Temmuz 1983’te Venezuela’nın La Guaira şehrinde dünyaya geldi. Ulusal Meclis Başkanı olan Guaido, 23 Ocak 2019’da kendisini Venezuela’nın geçici cumhurbaşkanı ilan etti ve 2018 yılında Nicolas Maduro’nun hileli bir seçimle başa geldiğini iddia etti.

Guaido, Karayip kıyılarının yoğun nüfuslu şeridinde küçük ama önemli bir kent olan La Guaira’da doğdu. Orta sınıf ve Katolik bir ailenin çocuğu olarak büyüdü. Babası ticari pilot, annesi de okul öncesi öğretmeniydi.

Aralık 1999’da Guaido ve ailesi, Vargas eyaletinde ve ülkenin kuzeyindeki diğer bölgelerde 10 binden fazla can alan toprak kaymasının mağduru oldular.

Guaido, evinin yakınındaki bir özel okul olan Los Corales Enstitüsü’ne gitti. Daha sonra Caracas’ta Cizvitler tarafından yönetilen Andres Bello Katolik Üniversitesi’ne gitti ve 2007 yılında endüstri mühendisliği diploması aldı. Burada Öğrenci Temsilcileri Genel Konseyi’ni kurdu ve burada genel sekreterlik görevini yürüttü. Andres Bello Katolik Üniversitesi’nin George Washington Üniversitesi ile ortaklaşa kurduğu ‘Politika Yönetimi ve Yönetilebilirlik’ bölümünde yüksek lisans yapan Guaido, daha sonra kamu yönetimi bölümünde de eğitim aldı.

Basına getirilen sansüre karşı çıktı

Venezuela Cumhurbaşkanı Hugo Chavez, Radio Caracas Television’u yayın yasalarını ihlal etmekle suçladı, lisansını yenilemeyi reddetti ve 2007 yılında yerine devlet tarafından işletilen başka bir televizyon ağını getirdi. Guaido, basının bu sansürüne tepki olarak ortaya çıkan protesto hareketini düzenleyenlerden biri oldu. Ayrıca, Sosyal Demokrasi Gençliği’nin kurucu üyesi ve yönetici sekreteri olarak da görev yaptı.

Guaido, 2009 yılında Halk İradesi Partisi’nin (Voluntad Popular) kurulmasına yardım etti. Bu parti, herkesin tüm haklara sahip olacağı daha güvenli, birleşmiş ve refah bir ülke kurma sözünü veriyordu. Bu süreçte muhalefetin önde gelen liderlerinden biri olan ve hükümete karşı sokak gösterilerine öncelik ettiği için 2015’de 14 yıl hapis cezasına çarptırılan Leopoldo Lopez ile yakınlaştı.

Halk İradesi Partisi, 2011 yılında resmi olarak tanınan bir parti oldu. Guaido, Ulusal Meclis’te Vargas Eyaleti’nin alternatif temsilcisi olarak göreve başladı. 2015 yılında yeni milletvekili seçimleri talebiyle gerçekleştirilen açlık grevinde diğer meclis üyelerinin yanında yer aldı. Ertesi yıl, Ulusal Meclis’te Vargas eyaletinin gerçek temsilcisi oldu.

Muhalefet, 2013’te Chavez’in ölümünden sonra cumhurbaşkanı olan Maduro’nun otokrat yönetimi nedeniyle her geçen gün şiddetleniyordu. Maduro’yu referandumla görevden alma girişimleri, yargıda ve seçim komisyonunda Maduro’ya bağlı olan kişiler tarafından engelleniyordu. Muhalefetin çoğunlukta olduğu Ulusal Meclis’in Maduro’nun iktidarını engelleme çabaları nedeniyle, alternatif bir yasama meclisi olarak Kurucu Meclis oluşturuldu.

Bu arada petrol fiyatlarının büyük ölçüde düşmesinin bir sonucu olarak, Venezuela ekonomisi hızla kötüye gitti, enflasyon yükseldi, gıda ve ilaç sıkıntısı inanılmaz boyutlara ulaştı. Bunlar ülke çapında insani krize neden oldu. 

Maduro’ya karşı sokak protestolarında yer aldı

Guaido, Maduro’ya karşı gerçekleştirilen sokak protestolarında yer aldı. 2017 yılında plastik mermilerden dolayı yaralandı ve polisle yaşanan çatışmalar sonucunda elini kırdı. Temmuz ayında muhalefet, resmi olmayan bir halk oylaması düzenledi ve seçmenlerin yüzde 98’i Kurucu Meclis’i reddetti.

Muhalefet, Venezuela halkını Mayıs 2018’fe gerçekleştirilecek cumhurbaşkanlığı seçimlerini boykot etmeye çağırdı ve seçmenlerin yalnızca yüzde 46’sı sandık başına gitti. Oy verenlerin yüzde 68’i Maduro’yu destekledi ancak ABD, Kanada ve birçok Latin Amerika ülkesi seçimlere hile karıştığını iddia etti.

Ulusal Meclis’in başkanı oldu

Halk İradesi Partisi meclisin 167 koltuğunun yalnızca 14’üne sahip olmasına rağmen, Aralık 2018’de Ulusal Meclis, 35 yaşındaki Juan Guaido’yu başkan olarak ilan etti. 5 Ocak’ta Guaido, meclis başkanı olarak göreve başladı. Hemen bölünmüş durumda olan muhalefete birlik duygusu getirdi ve Maduro yönetimine karşı militan bir direniş fikrini aşıladı. Seçimi kınayan ve Maduro’nun görevinden ikinci döneme başlamasını yasa dışı olarak tanımlayan Guaido, Venezuela ordusuna ve yabancı hükümetlere, kendisini Venezuela’nın meşru lideri olarak tanımaları çağrısını yaptı.

13 Ocak 2019’da istihbarat servisi üyeleri tarafından yakalandı ve 45 dakika boyunca gözaltında tutuldu. Bu durum, onun popülerliğini artırdı. Twitter hesabındaki takipçi sayısı 100 binden 330 binlere çıktı. Brezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro ve Amerikan Devletleri Örgütü başkanı Luis Almagro, onu Venezuela’nın cumhurbaşkanı olarak tanıdı.

Kendisini geçici cumhurbaşkanı ilan etti

Askeri diktatör Marcos Perez Jimenez’in devrilmesinin yıl dönümünde, 23 Ocak 2019’da Juan Guaido, kendisini Venezuela’nın geçici cumhurbaşkanı olarak ilan etti. Maduro’nun kazandığı seçim sonuçlarının hileli olduğunu söyledi. Ayrıca Ulusal Meclis’in başkanı olarak, anayasa tarafından kendisine yürütme organının yetkilerini üstlenme izni verildiğini iddia etti.

ABD, hemen Guaido’nun cumhurbaşkanlığı üzerindeki iddiasını tanıdı. Şubat ayının ikinci haftasına kadar Arjantin, Brezilya, Kanada, Şili, Kolombiya, Kosta Rika, Ekvador, Fransa, Almanya, Guatemala, İsrail, Paraguay, Peru, İspanya ve İngiltere dahil olmak üzere neredeyse 50 ülke Guaido’nun cumhurbaşkanlığını resmi olarak tanıdı.

Aynı zamanda Maduro da Bolivya, Çin, Küba, Nikaragua, Rusya ve Türkiye’den destek aldı.

Gerilimler arttıkça güçler dengesi, başlangıçta Maduro’yu destekleyen Venezuela ordusunun eline kaldı.