Covid-19'a yakalanmamayı sağlayan gen bulundu
Covid-19 salgını dünyayı çepeçevre sarmasına karşın insanlığın bir kısmı ya şimdiye kadar hiç hasta olmadı ya da hasta oldu fakat belirti göstermedi. Uzun süredir bu durumu araştıran bilim insanları, buna sebep olan bağışıklık sistemi değil bir gen olduğunu tespit etti.
Covid-19 virüsü sebebiyle dünya genelinde 150 milyondan fazla kişi hasta olurken milyonlarca kişi de vefat etti. İnsanlık tarihini deyim yerindeyse “kırıp geçiren” salgına karşın şu ana kadar hiç hasta olmayan ya da hastalanıp da belirti göstermeyen kişiler çoğunlukta. Bilim insanları, hastalığı geçirmeyen ve geçirip de belirti göstermeyen kişilerin neye göre belirlendiğini araştırmaya başladı ve aranan cevabı buldu.
Newcastle Üniversitesi tarafından yürütülen çalışmada insanlarda bulunan HLA-DRB1*04.01 isimli genin asemptomatik kişilerde, diğer kişilere oranla 3 kat daha fazla olduğu saptandı. Bu gen sayesinde Covid-19’a karşı korunan insanlar ya hastalığa hiç yakalanmadı ve yakalanmayacak ya da yakalandı ve belirti göstermedi ve ilerleyen zamanlarda da göstermeyecek.
İngiltere İnovasyon Ajansı (Innovate UK) tarafından finanse edilen çalışmada semptomatik hastalardan oluşan topluluktan pek çok kişi incelendi. Gen incelemesi sonuçları, ülkenin en önemli tıp dergilerinden birinde yayınlandı. Bilim insanları, Covid-19 salgınına yakalanmaya karşı olan ilk vücut organizmasının “genetik direnç” olduğunu açıkladı.
Enlem ve boylama göre genler değişiyor
Kromozomların üzerinde bir arada paketlenmiş HLA genlerini ayrıntılı olarak inceleyen bilim insanları, incele sırasında yeni nesil dizileme de geliştirdi. “Lökosit antijen geni” olarak isimlendirilen gene sahip olmada etkili olan durumlardan birinin dünyanın enlemi ve boylamı olduğunu saptadı. Çalışmada görevli olan bilim insanları, “Avrupa’nın kuzeyinde ve batısındaki insanların bu gene daha fazla sahip olduğunu saptadık. Avrupalı insanların bu sebeple hastalığa yakalanmadığını ya da asemptomatik olarak geçirdiklerini biliyoruz.”
Çalışmada bulunan David Langton: “İşin ilginç yanı, genlerin hastalık durumlarını etkilemesi. Bunu zaten uzun süredir biliyorduk. Enlemlerin atmasıyla birlikte multipl sklerozun arttığını biliyorduk. Fakat bu, UV ışınlarının daha az gelmesi ve bu sebeple D vitamini eksikliğinin oluşmasına bağlanıyordu. Artık Covid-19'da da genlerin etkili olduğundan eminiz. Bu konuda daha fazla çalışma yapacağız.”
Aşılama takviminde etkili olabilir
Newcastle Hospitals’de görevli olan Dr. Carlos Echevarria: “İnsanlar, taşıdıkları gen sayesinde Covid-19'a yakalansalar bile hasta olmuyorlar. Bu durum bizi, yapacağımız aşılar konusunda önceliği belirlemeye itiyor. Aşılamadan önce yapılacak genetik testlerle kimin hastalığa yatkın olduğunu anlayabilir ve onlara aşı önceliği verebiliriz.”
