Hıdırellez’de neler yapılacağı, hangi duaların edileceği ile ilgili araştırmalar yapılıyor. Vatandaşlar, her yıl Hıdırellez döneminde, günün anlam ve önemine uygun bir biçimde gelenekleri yerine getiriyorlar. Bu önemli gün 5 ve 6 Mayıs günlerinde kutlanıyor.
Hıdırellez nedir?
Baharın müjdecisi olarak değerlendirilen Hıdırellez, Ortadoğu, Anadolu ve Orta Asya gibi pek çok coğrafyada kutlanan bir bayramdır. Hızır ile İlyas peygamberlerin buluşma günü olarak değerlendirilen Hıdırellez Bayramı’nın gelenek ve ritüelleri merak ediliyor.
Hıdırellez ya da Hıdrellez, Ortadoğu, Orta Asya, Balkanlar ve Anadolu'da kutlanan mevsimlik bayramdır. Ruz-ı Hızır (Hızır günü) ismiyle anılan Hıdırellez günü, dünyada darda kalan kişilerin yardımcısı olduğu belirtilen Hızır ile denizlerin hakimi olduğu düşünülen İlyas'ın yeryüzünde buluştukları gün kabul edilir ve böylece kutlanır.
Hıdırellez hangi ülkelerde, ne zaman kutlanır?
Her yıl 5-6 Mayıs'ta kutlanan Hıdırellez, asırlar boyunca Türkiye'nin haricinde Balkanlar ile Türkmenistan, Kazakistan, Kırgızistan, Azerbaycan ve Özbekistan gibi ülkelerde geleneksel bir bayram şeklinde kutlanıyor.
Bu özel günde şans, bereket, bolluk ve sağlık getirileceğine inanılan ve bölgeden bölgeye değişen farklı ritüelleri görmek mümkün. Geçmişten günümüze kadar uzanan bu geleneklerin bazıları, şehirleşmenin etkisiyle birlikte unutulmaya yüz tutarken bazıları da yaşatılmaya çalışılıyor.
Hıdırellez ritüel ve gelenekleri
Hıdırellez denildiği zaman ilk olarak akıllara her çeşit kötülük ve hastalıktan korunmak için yakılan ateşin üstünden üç defa atlanması ve kağıda dileklerin yazılarak gül ağacına asılması veya ağacın altına gömülmesi geliyor.
Üzerine çeşitli niyet, dilek yazılan kağıtlar açık bir şekilde ve yavaşça bir akarsuya bırakılıyor. Otlarda birikmiş olan çiğ damlalarından hamur mayalanıyor ve yoğurt yapılıyor.
O gün içindeki bir başka ritüele göre, dere veya deniz kenarından dilek tutularak toplanmış olan 41 taş, 1 sene saklanıyor ve bu taşlar, sonraki Hıdırellez'de suya atılıp, yenileri toplanıyor.
Bekar kızlardan alınan boncuk, kolye ve yüzük gibi eşyalar, su dolu çömleğin içerisine alınıp, çömleğin ağzına yeşillik bırakılarak, kırmızı bir yemeni ile üstü örtülüp kilitlenerek gül ağacının altına bırakılıyor. Sonraki gün çömlekteki eşyalar, maniler eşliğinde çömlek başına gelen kızlardan birinin üstünden kilit açılarak çıkarılıyor.
Verimli olmayan ağaca balta ile gidilerek ürün vermesi bulunmuyorsa kesileceği belirtiliyor.
Kırık dalgalardan veya deniz kenarından bir kaba doldurulan deniz suyu, bereket ve bolluk için evin içine serpiliyor.
Bereket getireceğine inanılarak keselere alınan bakliyat, gül ağacına asılarak 1 gece boyunca bekletiliyor, 1 yıl boyunca bu malzemeler yemeklere konarak tüketiliyor. Hazırlanan salıncakta oturan genç kızı, onunla evlenmek isteyen genç erkek sallıyor.