Depremde neler yapmalıyız?

Depremler öncesi alınması gereken tedbirler dışında deprem sırasında ve sonrasında hayat kurtaran davranışlar bulunuyor.

Deprem öncesi, deprem sırası ve deprem sonrası. Üç aşamanın da kendi içinde hayat kurtaran tedbirleri ve davranışları bulunuyor.

Deprem öncesi alınması gereken tedbirlerin ilki, Deprem Yönetmeliğine uygun konut yapımı. Vatandaşın, satın aldığı konutun sağlam olup olmadığını bilmesi pek de mümkün olmayabilir ancak olası yıkım durumuna hazırlık için de yaşam alanlarında "deprem çantası" bulundurmak hayat kurtarabilir.

Zorunlu deprem sigortanızı yaptırmak dışında binanızın dayanıklılığını kontrol ettirmeniz de mümkün.

Deprem tedbirleri kapsamında mutlaka evinizdeki dolapları ve büyük eşyaları deprem demiri ya da deprem kayışlarıyla duvarlara sabitleyin.

Deprem çantasında neler olmalı?

Deprem çantasında neler bulunması gerektiği ile ilgili neredeyse uluslararası bir liste oluşmuş durumda. Çanta ile ilgili kritik uyarı ise en az 6 ayda bir olmak koşuluyla sıkça kontrol edilmesi ve içeriğinin yenilenmesi.

İşte kritik değerdeki deprem çantasında en az miktarda olması gerekenler:

- 72 saat yetecek su
- 72 saat yetecek yiyecek (konserve ve bisküvi gibi bozulmayan yiyecekler)
- İlk yardım çantası
- El feneri ve yedek pilleri
- Cep radyosu ve yedek pilleri
- Powerbank ve cep telefonu şarj aleti (Sıkça doldurulmalı)
- Çok amaçlı çakı (İsviçre çakısı gibi)
- Çakmak
- Kalem ve kağıt
- Önemli evraklar
- Kullanılan ilaçlar
- Islak mendil
- Tuvalet kağıdı
- Atık poşetleri
- Hijyen ve dezenfektan ürünleri

İkincil değerdeki deprem çantası

Kritik değerdeki deprem çantası, enkaz altında yaşama tutunmanız için büyük önem arz ediyor.

İkincil değerdeki deprem çantası ise daha kaba eşyaları içeriyor ve olmaması durumunda ilk çantadaki malzemeler kadar hayati önem arz etmiyor ancak yine de olması gerekli görülüyor.

Çantaların ikiye ayrılmasının sebebi ise deprem anındaki bulunduğunuz yere, depremin şiddetine göre çantalara erişip erişemeyeceğinizle ilgili. Çantanın büyük ve ağır olması durumunda bu kez de kritik malzemelere erişememe sorunu yaşanabiliyor. Uzmanlar, çantaların mutlaka kolaylıkla erişilebilecek yerde olması gerektiğinin altını çiziyor. İşte enkaz altında afetzedeleri koruyacak ikincil değerdeki malzemeler:

- Battaniye
- Uyku tulumu
- Mevsime uygun giysiler (bere, çorap, yağmurluk, kazak gibi)
- Bir miktar para (İlk çantada olabilir)

Deprem çantasına konulacak bir miktar para, enkazdan kurtulduktan sonra ilk ihtiyaçlar için gerekiyor. Ancak battaniye gibi ihtiyaçlar, enkazdan kurtulduktan sonraki zamanı değil, enkaz altında soğuğa karşı önlemin bir parçası olarak listede konumlandırılıyor.

Listede bir zamanlar var olan "çadır" gibi malzemelere ise Yeni Türkiye'de ihtiyaç olunmuyor.

Deprem sırasında neler yapmak gerekir?

- Deprem anında kesinlikle panik yapmamalısınız. Paniğin sizin en büyük düşmanınız olduğunu unutmayın!

- Pencerelerden ve size zarar verebilecek eşyalardan uzak durun.

- Geçmiş bilgilerden biri olan "masa altlarına sığının" önerisini unutun. Bina kat sayılarının çok az olduğu ve yapıların döküldüğü yıllarda bu önerinin sebebi, depreme maruz kalan insanların başlarına beton parçaları ya da eşyaların düşmemesi idi. Artık onlarca kattan ve binlerce tonluk inşaat malzemelerinden oluşan binalar için bu önerinin geçerliliğini yitirdiğini unutmayın.

- Sağlam bir nesnenin yanına çökün, anne karnındaki bebeğin duruş pozisyonunu alarak içinize kapanın, bir elinizle eşyadan tutunun, diğer elinizle başınızı koruyun.

- Evinizde sağlam nesnelerin yerlerini çocuklarınıza ezberletin. Sağlam eşyanın üzerine düşecek bir beton blokun "yaşam üçgeni" sayesinde onlara zarar veremeyeceğini anlatın.

- Sarsıntı bitmeden dışarı çıkmayın. Çünkü deprem sırasında zemin ayaklarınızın altından kayıp gidecektir.

- Açık alanda bulunuyorsanız üzerinize devrilebilecek ya da parça gelebilecek yapılardan (bina, üst geçit, köprü, direk, elektrik telleri, ağaç vs) uzak durun.

- Çakmak ya da kibrit yakmayın.

- Prizlere, elektrik düğmelerine dokunmayın.

- Mümkünse elektrik şartelini indirin, gaz vanasını kapatın. Zaman kalırsa su vanasını da kapatın.

Deprem sonrasında neler yapmak gerekir?

- Zaman bulamayarak kapatamadığınız elektrik şartelini, gaz ve su vanalarını kapatın.

- Herkesin iyi olup olmadığına bakın. Her şey yolunda görünüyorsa binayı terk edin.

- Asansörleri ne deprem sırasında ne de sonrasında asla kullanmayın. Yangın merdiveni varsa, bina ana merdivenlerini tercih etmeyin.

- Sarsıntılar dindikten sonra deprem çantalarınızı da yanınıza alarak vakit kaybetmeden size en yakın toplanma bölgelerine gidin. Unutmayın. Büyük depremlerde hasar gören kimi binalar, hemen ardından gelen artçı sarsıntılarda yıkılabilmektedir.

- Sinema ve tiyatro salonları gibi kalabalık alanlardaysanız bulunduğunuz yerde kalın ve sarsıntı boyunca çıkışlara gitmeye çalışmayın.

Panik nedeniyle ezilmeden kaynaklı ölümler olduğunu, çıkışların tamamen kapalı duruma geldiğini unutmayın. Bulunduğunuz yerde çök-kapan-tutun hareketlerini yapın.

-  Kıyı bölgelerdeyseniz Tsunami gibi felaketlere karşı yüksek yerlere çıkın.

- Araç kullanıyorsanız yolu kapatmadan sağa yanaşıp durun. Aracınızı elektrik direkleri, kablolar ve binalardan uzak yere park edin. Üst geçitlerde, tünel içinde ve köprü altlarında durmayın. Buralardaysanız hemen çıkın ve uygun yere yanaşıp durun.