Zaporizhzhia Nükleer Santrali tehlike altında! İkinci Çernobil vakası yaşanır mı?

Birleşmiş Milletler'in nükleer gözlemcisi, Rusya ve Ukrayna'yı Ukrayna'nın Enerhodar kentindeki Zaporizhzhia Nükleer Santrali çevresinde bir “güvenlik ve koruma bölgesi” kurmaya davet etti. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) tarafından 6 Eylül 2022'de yapılan savunma, Avrupa'nın en büyük nükleer santrali olan tesisin yakındaki çatışmalara karşı savunmasız olduğu ve sahaya verilen hasarın bir felakete neden olabileceği yönündeki artan endişelerin arkasından geldi. Bombardıman, santrale giden güç ve iletişim hatlarına şimdiden zarar vermiş, santralin güvenliğine yönelik korkulara yol açmış ve 1986'da Çernobil'de yaşanan dünyanın en kötü nükleer kazasının hâlâ yaralı olduğu bir ülkede acı dolu hatıralar uyandırmıştır. Buna ek olarak, Rus makamları tesisin hasar görmesi durumunda, Rus işgali altındaki topraklardaki şebekeye geçişin bir başlangıcı olarak, santrali Ukrayna'nın elektrik şebekesinden ayırma planları geliştirdiler. Öte yandan tesisi şebekeden ayırmak riskli bir işlemdir. Güney Kaliforniya Üniversitesi'nde profesör ve nükleer güvenlik uzmanı olan Najmedin Meshkati nükleer santrallerde ve çevresinde meydana gelen savaş risklerini açıkladı.

Zaporizhzhia elektrik santrali Rus saldırısından önce ne kadar güvenliydi?

Zaporizhzhia'daki tesis, Avrupa'nın en büyük ve dünyanın en büyük nükleer santrallerinden biridir. Hem fisyon reaksiyonunu sürdürmek hem de reaktörü soğutmak için su kullanan altı basınçlı su reaktörüne sahiptir. Bunlar, fisyon reaksiyonunu sürdürmek için su yerine grafit kullanan Çernobil'deki RBMK reaktörlerinden oldukça farklı. RBMK reaktörleri çok güvenli görülmüyor ve dünyada tamamı Rusya'da olmak üzere kullanımda olan sadece sekiz reaktör var. Zaporizhzhia'daki reaktörler orta derecede iyi bir tasarıma sahip ve tesis, iyi bir işletim geçmişi ile iyi bir güvenlik siciline sahiptir. Ukraynalı yetkililer, Rusya'dan 30 kilometrelik bir güvenlik tamponu gözlemlemesini isteyerek savaşı bölgeden uzak tutmaya çalıştı. Ancak Rus birlikleri tesisi kuşattı ve mart ayında tesisi ele geçirdi.

Zaporizhzhia'da, dünyadaki reaktörlerin çoğunda olduğu gibi, reaktör aşırı ısınırsa hem soğutma hem de ılımlılık azalır ve dolayısıyla reaktör gücü de azalır. Nükleer mühendisler bunu güvenli reaktör tasarımının temeli olarak görüyorlar. Ancak, saldırılar nükleer malzemelere veya güvenlik açısından kritik ekipmana zarar verirse, yakıtla çalışan bir reaktörün ihlali yine de felaket ile sonuçlanabilir. Bu durum havaya büyük miktarlarda tehlikeli nükleer madde salabilir ve potansiyel olarak geniş arazi ve su kaynaklarını kirletebilir.

Çatışma bölgesindeki bir nükleer santral için riskler nelerdir?

Nükleer santraller savaşlar için değil, barış zamanı operasyonları için inşa edilir. Olabilecek en kötü şey, bir tesisin ya da nükleer santralin kasten veya yanlışlıkla bombalanmasıdır. Bir mermi, tesisin kullanılmış yakıt havuzuna (hala radyoaktif kullanılmış yakıtı içerir) çarparsa veya kullanılmış yakıt havuzuna yangın yayılırsa, radyasyon yayabilir. Bu kullanılmış yakıt havuzu, muhafaza binasında yer almıyor ve bu nedenle yakıt havuzu daha savunmasız. Nükleer reaktörlerin bulunduğu çevreleme binaları da kasıtlı bombardımana karşı korunmuyor. Bu binalar basınçlı bir su borusunun küçük bir iç patlamasına dayanacak şekilde inşa edilmişlerdir. Ancak büyük bir patlamaya dayanacak şekilde tasarlanmamışlardır. Muhafaza binasındaki reaktörlere gelince, buradaki tehlike kullanılan silahlara bağlı. En kötü durum senaryosu, bir bunker-buster füzesinin reaktörün üzerinde kalın bir betonarme kabuktan oluşan muhafaza kubbesini delerek ve patlamasıdır. Bu durumun yaşanması durumunda nükleer reaktöre ciddi şekilde zarar verir ve santralden hızlı bir şekilde atmosfere radyasyon yayılır, bu da herhangi bir yangını kontrol altına almak için müdahalecileri bölgeye göndermeyi zorlaştırır. Yani yeni bir Çernobil vakası yaşanabilir.

Reaktörler, yüksek mukavemetli muhafaza binaları ile çevrilidir. Bunlar hem içeriden patlamaları engelleyecek hem de dışarıdan belirli bir miktarda kuvvete dayanacak şekilde tasarlanmıştır. Bununla birlikte, modern tesisler uçak saldırılarına dayanacak şekilde tasarlanırken, kasıtlı bombardımana dayanıp dayanamayacakları tartışmalıdır. Yapılar çelik astarlı, metrelerce betondan yapılmışlardır, ancak uygun silahlarla saldırılmaları durumunda delinebilirler.

İleriye dönük endişeler neler?

Uzmanlar bu konuda iki tehlike üzerinde duruyorlar. Bunlardan ilki insanlardan kaynaklanabilecek hatalar. Diğeri ise elektrik kesintileri.

1) İnsan hatası

Tesisteki işçiler inanılmaz bir stres altında çalışıyor, hatta bildirildiğine göre çoğu silah zoruyla çalışıyor. İnsanların yaşadığı bu stres, hata ve düşük performans olasılığını oldukça artırır. Bir nükleer santrali işletmede insan unsuru vardır. Operatörler genel anlamda tesis ve halk adına ilk ve son savunma katmanlarını oluşturur. Zira herhangi bir anormalliği tespit eden ve herhangi bir olayı durduran ilk kişiler onlar. Öte yandan bir kaza olması durumunda da, kahramanca onu kontrol altına almaya çalışan ilk kişiler yine operatörler olacak. Bu endişe, tesisteki Ukraynalı personelin “sürekli yüksek stres ve baskı” altında çalıştığını belirten Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı raporunda vurgulandı. Yaşanan bu senaryonun nükleer güvenlik için sonuçları olabilir.

En büyük endişe kaynaklarından biri de yüksek oranda radyoaktif kullanılmış nükleer yakıtın su altında depolandığı dış mekan kullanılmış yakıt soğutma havuzlarıdır. Yakıt havadan gelen darbelere karşı nispeten korumasız olduğu için bunlardan herhangi birine doğrudan bir saldırı gerçekleşmesi durumunda, atmosfere büyük bir radyoaktif madde salınımı meydana gelebilir.

2) Elektrik kesintisi

İkinci sorun ise nükleer santralin sürekli elektriğe ihtiyaç duyması ve bunu savaş zamanında sürdürmesi oldukça zor olması. Reaktörleri kapatsanız bile, reaktörde kalan ısıyı uzaklaştırmak ve onu soğuk kapatma denilen duruma getirmek için büyük soğutma sistemini çalıştırmak için tesisin saha dışı güce ihtiyacı olacaktır. Kullanılmış yakıtın aşırı ısınmamasını sağlamak için her zaman su sirkülasyonu gereklidir. Kullanılmış yakıt havuzlarının da serin kalması için sürekli su sirkülasyonu gerekir ve kuru silindirlere konmadan önce birkaç yıl soğutulmaları gerekir. Japonya'daki 2011 Fukushima felaketindeki sorunlardan biri, kaybedilen saha dışı elektriğin yerini alması amaçlanan acil durum jeneratörlerinin suyla dolup arızalanmasıydı. Böyle durumlarda istasyon kesintisi yaşarsınız bu olabilecek en kötü şeylerden biridir ve bu durum soğutma sistemini çalıştırmak için elektrik olmadığı anlamına gelir.

Pompalar ve borular gibi güvenlik açısından kritik ekipman, nükleer santral kapatıldıktan sonra bile önemini koruyor. Zaporizhzhia'nın altı reaktör ünitesinin hepsi şu anda kapalı durumda. Reaktör içindeki kullanılmış yakıt, kapatıldıktan ve reaktörden çıkarıldıktan sonra birkaç yıl boyunca oldukça sıcak kalır. Zaporizhzhia gibi tesislerde, yakıt sürekli soğutulmadıkça aşırı ısınabilir, patlayıcı gazlar oluşturabilir, eriyebilir veya alev alabilir. Bu aynı zamanda radyasyon salınımına da yol açacaktır.

Rusların elinde yeterince yakıt var mı?

Bu durumda, kullanılmış yakıt aşırı ısınır ve zirkonyum kaplaması hidrojen kabarcıkları oluşturabilir. Bu baloncukları havalandıramazsanız patlayarak radyasyon yayarlar. Dış güç kaybı olursa, operatörlerin acil durum jeneratörlerine güvenmeleri gerekecektir. Ancak acil durum jeneratörleri devasa makinelerdir ve oldukça dikkatli çalıştırılmaları gerekir. Bununla birlikte yine de jeneratörler için soğutma sularına ihtiyacınız vardır. Uzmanların en büyük endişesi Ukrayna'nın sürekli bir elektrik şebekesi arızasından muzdarip olması. Çatışma sırasında bunun olasılığı artar, çünkü elektrik hattı direkleri bombardımana maruz kalabilir veya gaz santralleri hasar görerek çalışmayı durdurabilir. Ukrayna istihbarat servisleri Rusların bu acil durum jeneratörlerini çalışır durumda tutmak için dizel yakıt depolamayı planladığını iddia etse de, kendi araçlarına yakıt ihtiyaçları göz önüne alındığında, Rus birliklerinin fazla yakıta sahip olması pek olası değildir.

Zaporizhzhia'daki yakıt, fazla ısıyı almak için üzerinde sürekli bir soğutma suyu akışı gerektirir. Bu su borularda, havuzlarda veya reaktörlerde hasar nedeniyle kaybedilirse veya pompalar çalışmaz hale gelirse, tehlikeli sonuçlar hissedilmeden önce müdahale etmek için yalnızca sınırlı bir süre kalacak. Şimdiye kadar iddia edilen saldırılar büyük ölçüde elektrik hatlarını, radyasyon izleme ekipmanını ve eğitim tesisleri gibi nükleer olmayan binaları vurdu. Soğutma suyu pompalama için saha dışı güce güvenilir erişim gerektiğinden, elektrik hatlarına yönelik saldırılar özellikle endişe verici. Tesis, çalışma sırasında kendi gücünü üretebilir durumda ve saha dışı güce erişimin kesilmesi durumunda bir dizi yedek dizel jeneratöre sahip ancak herhangi bir güvenlik sisteminin kaybı oldukça endişe verici.

Savaş nükleer santrallerin güvenliğini başka nasıl etkiler?

Savaşın nükleer santraller üzerindeki etkileriyle ilgili kapsayıcı endişelerden biri, savaşın bir santrali işletmek için çok önemli olan güvenlik kültürünü bozmasıdır. Güvenlik kültürünün insan vücudunun patojenlere ve hastalıklara karşı koruma sağlayan bağışıklık sistemine benzer. Psikolog James Reason'a göre "Bir sistemdeki tüm unsurları iyi ya da kötü etkileyebilir". Zaporizhzhia nükleer santralindeki trajik durum, sağlıklı nükleer güvenlik kültürünün evrensel olarak kabul edilen her ilkesini, özellikle de personelin güvenlik endişelerini dile getirebileceği bir ortamın korunmasını ihlal ediyor olması. Savaş, güvenlik kültürünü çeşitli şekillerde olumsuz etkiler. Operatörler stresli ve yorgundur ve bir şeyler ters gidiyorsa bunu söylemekten ölesiye korkabilirler. Bununla birlikte, personel eksikliği veya yedek parça bulunmaması nedeniyle tehlikeye girebilecek bir tesisin bakımı da vardır. Bir nükleer endüstrinin güvenli çalışması için çok önemli olan yönetim, düzenleme ve gözetim ve yerel itfaiyecilerin kapasitesi gibi yerel altyapı da kesintiye uğrar. Savaşta her şey daha zordur.

Radyoaktif madde salınımı olması durumunda, yetkililerin tehlikeyi değerlendirmek ve uygun şekilde müdahale etmek için hızlı hareket etmesi gerekecek. Bu noktada risk, ne kadar malzemenin salındığı ve rüzgar ve hava yoluyla nasıl yayıldığı gibi faktörlere bağlı olacak. Radyasyon seviyesi, tesise yakın en yüksek seviyede olacak ve daha uzak noktalara doğru gittikçe, maruz kalanların potansiyel olarak sağlık etkileri yaşamasıyla birlikte azalacak.

Ukrayna nükleer santrallerini daha iyi korumak için ne yapılabilir?

Tek çözüm, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı tarafından teşvik edilen koruma bölgesine benzer şekilde, nükleer santrallerin çevresinde askerden arındırılmış bir bölge ilan etmektir. Ancak Rusya, daha önce Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres'in santral çevresinde askerden arındırılmış bölge ilan etme talebini reddetmişti. İdeal olmasa da optimal bir çözüm olarak, saha dışı güç kaybı ve istasyon kesintisi riskinden önce, çalışan iki reaktörü soğukta kapama durumuna getirmek, fabrika sahasındaki farklı konumlarda acil durum dizel jeneratörleri için daha fazla yakıt depolamak ve kullanılmış yakıt havuzlarına bakmak için yalnızca bir iskelet bekçisi personel bulundurmak oldukça önemlidir.

Tesiste bir felaket gerçekleşmesi durumunda çok yüksek düzeyde radyasyona maruz kalanlar için, en kötü durumlarda ölümcül olabilen akut radyasyon sendromu riski var. Daha düşük maruz kalma seviyeleri, yaşamın ilerleyen dönemlerinde kanser riskini artırabilir. Bu tür durumlarda yapılacak en iyi şey binalara sığınmak, tüm kapıları, pencereleri ve havalandırma deliklerini kapatmak ve güvenilir yetkililerin tavsiyelerine uymaktır.

Üst düzey, önde gelen, uluslararası bir kişi santralin başına getirilebilir

Kuşkusuz, bu sadece bir geçici önlemdir. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın Direktörü General Rafael Mariano Grossi'nin liderliğindeki çabalarına paralel olarak, BM Güvenlik Konseyi'nin savaşan taraflar arasında arabuluculuk yapmak için derhal özel bir komisyona yetki vermesi gerektiğine inanılıyor. 2000 yılındaki Birleşmiş Milletler İzleme, Doğrulama ve Teftiş Komisyonu'ndan sonra modellenebilir ve önde gelen, üst düzey bir uluslararası devlet adamını santralin başına atayabilir. Bu kişinin, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın efsanevi eski genel müdürü İsveçli Hans Blix'in kalibresinde olması santralin güvenliği için oldukça önemlidir. Blix, 1986'daki Çernobil kazası sırasında ajansı yönetmişti ve bugün Rusya ve Ukrayna'da oldukça saygı görüyor. Uzmanlara göre savaş, nükleer güvenliğin en büyük düşmanıdır. Bu eşi benzeri görülmemiş ve değişken bir durum. Bu can sıkıcı soruna ancak aktif, pragmatik mühendislik ve nükleer diplomasi yoluyla makul ve kalıcı bir çözüm bulunabilir.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, tesisi çeşitli sebeplerden ötürü kontrol etmek isteyebilir. Rusya bu kontrolle beraber santralden Ukrayna'ya giden güç kaynaklarını kesebilir. Alternatif olarak, Rusya, işgal altındaki topraklar üzerindeki iddiaları meşrulaştırmak için bunu siyasi bir pazarlık veya propaganda aracı olarak kullanabilir. Rusya tesiste asker ve teçhizat yerleştirmesi Ukrayna'nın misilleme yapmaya cesaret edemediği hem bir kale hem de füze fırlatma alanı olarak kullanılmasına da izin veriyor.

Soğuk kapatma ne anlama geliyor?

Bir nükleer enerji santralinde ısı üreten fisyon reaksiyonu, bir dizi uranyum yakıt çubuğunun birbirine yakın konumlandırılmasıyla üretilir. Bir nükleer reaktörün kapatılması, fisyon reaksiyonunu durdurmak için yakıt çubukları arasına kontrol çubuklarının yerleştirilmesi anlamına geliyor. Reaktör daha sonra sıcaklık düştükçe soğuma modunda kalır. ABD Nükleer Düzenleme Komisyonu'na göre, sıcaklık 93 santigrat derecenin altına düştüğünde ve reaktör soğutma sıvısı sistemi atmosfer basıncında olduğunda, reaktör soğuk kapatmaya geçer. Reaktör çalışırken, ısıyı emmek ve yakıt çubuklarının birlikte erimesini önlemek için soğutma gerekir, bu da zincirleme reaksiyonu başlatır. Bir reaktör soğuk kapatmadayken, artık aynı seviyede sirkülasyona ihtiyaç duymaz.

Nükleer tesisler etrafındaki askeri çatışmalar, 1977 Cenevre Sözleşmesi’nde yapılan değişiklik ile yasa dışı ilan edildi. Ancak, uluslararası toplumun Zaporizhzhia'daki Rus işgalini ele alma girişimleri büyük ölçüde başarısız oldu. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı, koşulları incelemek ve nükleer malzemelerin yerinde kaldığını kontrol etmek için defalarca erişim talebinde bulundu, ancak henüz giriş hakkı kazanmadı.

Soğuk kapatmada olmak tesisin güvenliğini nasıl artırır?

Kapatma, büyük bir risk unsurunu ortadan kaldırdı. Zaporizhzhia Nükleer Santrali bir basınçlı su reaktörüdür. Bu reaktörler sürekli soğutmaya ihtiyaç duyar ve soğutma pompaları devasa, güçlü, elektrik yakan makinelerdir. Soğuk kapatma, soğutma döngüsünde soğutma suyunu dolaştırmak için pompaları sürekli olarak aynı seviyede çalıştırmanızın gerekmediği anlamına gelir. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA), 6 No'lu reaktörün şu anda tesisin diğer beş reaktörü gibi soğuk kapatma durumunda olduğunu ve soğutma için daha az güce ihtiyaç duyacağını bildirdi. Bu sayede, en azından tesis saha dışında güç kaybederse, operatörlerin çalışan bir reaktörü dizel jeneratörlerle soğutma konusunda endişelenmesine gerek kalmayacak. Tesis operatörler 6 No'lu reaktörü kapatarak sahada süregelen belirsizlikler arasında reaktörleri izleyen iş yüklerinden önemli ölçüde kurtulabilir. Bu, insan hatası olasılığını önemli ölçüde azaltabilir. Operatörlerin işleri savaş nedeniyle eskisinden çok daha az zorlu ve stresli olacak. Ancak yine de kapatma reaktörlerinin ve kullanılmış yakıt havuzlarının durumunu sürekli olarak izlemeleri gerekiyor.

BM yakın zamanda sitenin silahsızlandırılması çağrısında bulundu, ancak Rusya bunun santrali nükleer terör tehdidi nedeniyle daha fazla riske sokacağını iddia ediyor. Tesisi güvenlik amacıyla tarafsız bir üçüncü şahsın gözetimi altına almak potansiyel bir çözüm olabilir.

Tesiste kullanılmış yakıttan kaynaklanan riskler nelerdir?

Tesis, muhafaza yapılarının içindeki altı büyük kullanılmış yakıt havuzunu soğutmak ve kapatma reaktörlerinden kalan ısıyı gidermek için hala güvenilir bir elektrik kaynağına ihtiyaç duyuyor. Kullanılmış yakıt havuzları için soğutma pompaları, reaktörün birincil ve ikincil döngülerindeki soğutma pompalarından çok daha az elektriğe ihtiyaç duyar ve kullanılmış yakıt soğutma sistemi kısa bir elektrik kesintisini tolere edebilir. Bir diğer önemli faktör de, 2017 Ukrayna hükümetinin IAEA'ya verdiği bir rapora göre, Zaporizhzhia Nükleer Santrali'ndeki kullanılmış yakıt havuzlarındaki kullanılmış yakıt depolama raflarının kapasiteyi artırmak için sıkıştırılmış olmasıdır. Depolanan kullanılmış yakıt çubukları ne kadar fazla sayıda ve sıkıştırılmışsa, o kadar fazla ısı üretirler ve bu nedenle onları soğutmak için daha fazla güç gerekir.

1986 yılında meydana gelen Çernobil faciası genellikle insan hatası olarak değerlendirilir. İnşaat müdürü ve nükleer santralin müdürü olan Viktor Bryukhanov, kazadan sorumlu tutuldu ve 1987 yılında güvenlik kurallarının ihlali nedeniyle hapsedildi. 1991'de ise serbest bırakıldı. Ancak aradan geçen yılların ardından, kazanın nedeninin büyük olasılıkla Sovyet dönemi RBMK 1000 reaktörlerindeki tasarım eksikliklerinin bir kombinasyonu olduğu ve bu hataların çoğunun Sovyet uzmanları tarafından bilindiği ancak Bryukhanov'dan gizli tutulduğu biliniyor. HBO geçtiğimiz yıllarda bu konuları ele alan Chernobyl adında bir mini dizi yayınladı.

Beton levha üzerinde dört büyük beton silindir

Tesiste ayrıca kuru kullanılmış yakıt depolama tesisi bulunmaktadır. Kullanılmış kuru yakıt depolama, kullanılmış yakıt çubuklarının su veya başka soğutucu gerektirmeyen büyük silindirler veya fıçılar içine paketlenmesini sağlar. Silindiler, içindeki yakıt çubuklarını en az 50 yıl tutacak şekilde tasarlanmıştır. Bununla birlikte, silindirler tesisteki muhafaza yapılarının altında yer almıyor. Öte yandan bu silindirler bir uçak tarafından çarpmaya dayanacak şekilde tasarlanmış olsalar da, topçu bombardımanı ve hava bombardımanının, özellikle tekrarlanan saldırıların, silindir yapılara zarar verip vermeyeceği açık değil. Bu senaryoya en yakın benzetme ise Ulusal Araştırma Konseyi tarafından yapılan ufuk açıcı bir araştırmaya göre, bir silindiri kırabilecek ve potansiyel olarak kullanılmış yakıttan radyoaktif madde salınımına neden olabilecek bir terör saldırısı olarak gösteriliyor. Böyle bir senaryoda yakıt parçacıklarının veya parçalarının dağılması veya radyoaktif aerosollerin dağılması gerçekleşebilir. Bu durum rüzgar yönüne ve yayılma yarıçapına bağlı olarak radyoaktif kirlenme ile sonuçlanabilecek bir felakete yol açabilir. Bu da tesise erişim ve tesiste çalışma konusunda ciddi sorunlara neden olabilir.

Çok büyük olmasına rağmen, Çernobil'deki patlamalar sadece iki fabrika operatörünü doğrudan öldürdü 28 işçi ve itfaiyeci, temizliğin ilk birkaç ayında akut radyasyon zehirlenmesine yenik düştü ve düzinelerce kişi fena halde hastalandı. Fransa ve Birleşik Krallık kadar batıya yayılan ağır radyoaktif serpinti de aynı şekilde zarar verdi. Binlerce çocuk tiroid kanserine yakalandı ve en az 15'i öldü. Çernobil, neredeyse kesin olarak diğer erken kanser ölümlerine de neden oldu, ancak sayı üzerindeki tartışmalar devam ediyor. 2005 yılında, Birleşmiş Milletler destekli Çernobil Forumu, kazanın toplamda 4.000 cana mal olacağını tahmin ederken, Greenpeace sayıyı 93.000 olarak belirledi.

IAEA ve BM'den sonraki adımlar

IAEA, Rusya ve Ukrayna'ya tesisin çevresinde bir "güvenli koruma bölgesi" kurma çağrısında bulundu. Ancak, IAEA bir bilim ve mühendislik müfettişliği ve teknik yardım kuruluşudur. Savaş bölgesindeki bir nükleer santralde bir koruma bölgesi müzakere etmek ve kurmak tamamen farklı bir olaydır ve bu durum geçmişteki IAEA çabalarından da oldukça farklıdır. Bir koruma bölgesi oluşturmak için Kiev ve Moskova'da en yüksek siyasi ve askeri seviyelerde müzakereler ve onaylar gerekiyor. Bu güvenlik bölgesi için gerçekleştirilecek anlaşma, özellikle nükleer güvenlik odaklı mühendislik diplomasisi yoluyla gerçekleştirilebilir. Bu arada, IAEA'nın bir karar, yetkilendirme veya özel bir komisyon oluşturulması şeklinde Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nden güçlü bir desteğe ihtiyacı var.