Koronavirüs aşısı hazır!

ABD Savunma Bakanlığı Pentagon tarafından fonlanan Kanada merkezli Medicago firması, koronavirüsün genetik diziliminin elde edilir edilmez 20 gün içerisinde aşıyı geliştirdiklerini duyurdu. Medicago CEOsu Bruce Clark, genetik kodun özel bir yöntem ile elde edildiğinden bu yöntemin de FDA tarafından onaylanmasına ihtiyaçları olduğunu söyledi.

Öte yandan Clark, bürokratik engellerin ortadan kaldırılması halinde aşının Kasım ayında hazır olacağını ifade etti.

Ayrıca İsrailli bir firma da koronavirüse karşı aşı geliştirmeyi başardıklarını iddia etti. Medicago CEOsu Clark ise kullandıkları yöntemlerin söz konusu İsrailli şirketten daha etkili ve güvenilir olduğunu öne sürerek, "Aşıyı geliştirdiklerini öne süren birkaç firma daha var ancak bunlar farklı teknolojiler. Bazıları, bırakın Covid-19'u, henüz hiçbir konuda kendini kanıtlamamış olan RNA veya DNA bazlı aşı türleri. Umarım başarılı olurlar tabi." şeklinde konuştu.

Bitkisel yöntem sayesinde hızlı geliştirildi

Clark, kullandıkları yöntemden dolayı ekibin başarılı olduğunu ve çok hızlı bir şekilde  aşı geliştirebildiklerini söylüyor. Yöntem ise, aşı proteinlerini geliştirmek için biyolojik reaktör olarak geleneksel şekilde kullanılan tavuk yumurtası değil bitki kullanılması.

Geleneksel metodlara bakıldığında; aşı geliştirme sürecinde çok fazla sayıda yumurta gerekiyor. Aşı geliştiricileri bu yumurtalara virüsü enjekte ederek deneme yanılma yöntemi ile ilerlemeye çalışıyor. Ancak bu süreç hem çok uzun sürüyor hem de ciddi maliyetlere ulaşıyor. Bunların yanı sıra ortaya çıkan sonuçlar da mükemmel olmuyor. Virüsün geçirdiği mutasyonlar da aşıyı etkisizleştirebiliyor.

Hızlı üretilen aşı

Medicago şirketi yumurta yöntemi ile çalışmak yerine son 10 yıldır geliştirilmeye devam eden bitki yöntemi ile ilerliyor.

Bu süreçte virüsün genetik kodu amaca uygun şekilde genetiği dizayn edilmiş agrobakteri içine enjekte ediliyor. Agrobakteri, bitkilerde tümöre neden olan ve yatay gen transferi kullanan bir cins gram-negatif toprak bakterisi.

Agrobakteri, tütün benzeri bir bitki tarafından bünyeye alınıyor ve aşıda kullanılacak olan proteinleri bitki kendi otomatik olarak üretmeye başlıyor. Eğer virüs, Covid-19'da beklendiği gibi, mutasyon geçirirse üretim yeni bitkiler kullanılarak güncelleniyor.

İşte bu da yumurta ile çalışan üreticiler ile bitkiler ile çalışan üreticiler arasındaki temel farkı oluşturuyor. Bitkiden gerekli proteini alan üretici beklemeden direk olarak aşı safhasına geçiyor.

Pentagon'dan Medicago'ya fon

Pentagon Gelişmiş Savunma Araştırma ve Proje Ajansı'nın (DARPA) söz konusu yöntem sebebiyle Medicago'yu desteklediği ve bunun için "Mavi Melek" programı çerçevesinde 100 milyon dolar bütçe ayırdığı söyleniyor. Bu bütçenin büyük kısmının Medicago firmasının Kuzey Carolina'daki yeni laboratuarı için harcandığı kaydediliyor. 20 günlük aşının da bu laboratuvarda geliştiriliyor.

İlk vegan aşı mı?

Medicago CEOsu Clark'ın yaptığı açıklamalara göre şu an gereken tek şey FDA onayı. Bunun için de zorunlu "klinik deney" safhalarına doğrudan insanlarla başlayabilmek ve üretime geçebilmek gerekiyor.

Hayvan deneylerinin atlanması ve insan testlerine geçilmesi durumuna müsaade edilirse Medicago'nun ürettiği aşı, tarihteki ilk baştan sona vegan aşı olacak.

Başka aşı çalışmaları var mı?

ABD Ulusal Alerji ve Enfeksiyon Hastalıkları Enstitüsü Direktörü Dr. Anthony Fauci de Perşembe günü yaptığı açıklamada birkaç hafta içinde bir aşının insan testleri için hazır olabileceğini söyledi. Ancak Fausi, en hızlı süreç de dahi 12 ila 18 ay arası bir zamanın büyük miktarlarda üretim için gerekli olduğunu kaydetti.

Belçika'daki Leuven Üniversitesi de virüs için fareler üzerinde test aşamasına geçildiğini kaydetti. İlk sonuçların olumlu olduğunu söyleyen ve bu sebeple hayvan deneylerine geçildiğini söyleyen virolojist Johan Neyst birkaç hafta içerisinde bu aşamanın da tamamlanabileceğini söyledi. Neyst, aşının onay alıp kitlesel düzeyde üretilmesinin en az 18 ay alacağını da sözlerine ekledi.