Lodos kabusu dönüyor: Uzmanlar, çatı uçmaları konusunda uyarıda bulunuyor 

Geçtiğimiz günlerde etkili olan lodos, yurdun dört bir yanından kötü görüntüleri basına taşımızda. Yalnızca İstanbul’da 528 evin/binanın çatısı hasar görmüş, bunların bir kısmı da arabaların ve insanların üstüne savrulmuştu. Birkaç gündür etkisini kaybeden kuvvetli fırtınanın geri geldiğini duyuran Meteoroloji Genel Müdürlüğü, İstanbul ve bazı kıyı illeri için sarı fırtına kodu verdi.  

Çatıların sağlamlığı gündemde 

Fırtınanın dönmesi ve sarı kodların verilmesiyle birlikte çatıların sağlamlığı yeniden gündeme geldi. İklim şartlarına göre yapılması gerektiğini vurgulayan uzmanlar, fırtınadan korunmak için yapılan ahşap çatılardan vazgeçilmesi ve bunların yerine metal yapılar ile çelik konstrüksiyonların tercih edilmesi gerektiğini kaydetti. 

Karadeniz ve Marmara’da geçtiğimiz günlerde etkili olan ve büyük hasarlara sebep olan lodosun bu hafta da maddi hasara ve insanların yaralanmasına sebep olabileceği belirten İnşaat Mühendisi Erol Dilaver, doğru projenin önemine şu sözlerle değindi: “Doğru projelendirilmemiş yapılar, fırtına halinde hasar alır. Fırtına sırasında alınacak hasarın minimum seviyeye indirilmesi için iklim şartlarına göre hesaplama, doğru projelendirme yapmak ve yapıları o şekilde inşa etmek önemlidir. İstanbul’da gerçekleşen fırtınada AFAD verilerine göre 528 yapının çatısı hasar gördü. Bu yapıların yüzde 70’i de onarım sürecinde bulunuyor. Bu 528 çatının doğru projelendirilmemiş yapılar olduğunu söylemek mümkün. Geleneksel yöntemlerle yapılmış çatılarda felaketin bıraktığı izleri hep birlikte gördük. Kullanılan malzemenin kalitesinin yanı sıra işçiliğin kalitesi de fırtınadan olumsuz etkilenmemek için oldukça önemli.” 



“İstanbul’daki yapıların yüzde 70’i fırtınadan etkilenecek” 

Dilaver: “Fırtına, özellikle çok yüksek kesimlerde daha da etkili oluyor. Bu etkinin önüne geçmek için de iklim şartları göz önünde bulundurularak hesaplama yapılmalı. Hesaplama yapılmaması ve rastgele bir yapı inşa edilmesi durumunda doğal afetler karşısında bu tarz hasarlar meydana gelebilir. Felaketlerin oluşmaması için öncelikle ahşap çatılardan vazgeçilmeli. Ahşap yerine metal ve çelik konstrüksiyonlar kullanılmalı. Bu malzemeler mukavemeti yüksek olan ve kuvveti de fazla olan malzemelerdir. Fırtına durumunda uçması, can ve mal kaybına sebep olması çok çok nadirdir. İstanbul’daki kentsel dönüşüm projelerin ama hedefi, depreme karşı dayanıklılık oluşturmaktır. Fakat aslında dönüşüm projeleri tüm doğal afetlere karşı dayanıklılık oluşturur. Geçtiğimiz günlerde görülen lodos, yüksek kesimlerde oluştu. Anadolu ve Avrupa Yakası’ndaki yüksek kesimler felaketi yaşadı. Avrupa’da en çok Çatalca ve Başakşehir bölgelerinde etkili oldu. Bu şehirdeki yapılan yüzde 70’i lodostan etkilenir. Daha kuvvetli fırtına olması durumunda orta yükseklikteki kesimler de olumsuz etkilenecektir.” 

“Malzemenin hem kalitesi hem de uygulaması önemli” 

Dilaver: “Projelerde uygulanan malzemelerin yanı sıra nasıl uygulandığı da çok önemli. Bu projelerin uzman ekipler tarafından yapılması gerekiyor. İklim şartlarına uygun projeler gerekiyor. Uygulama yanlış yapılırsa ve yanlış malzemeler kullanılırsa daha pek çok kötü haberle karşılaşmamız mümkün olur. Yani malzeme kalitesi kadar malzemenin uygulanma şekli de oldukça önemlidir. Yaşadığımız fırtınada binanın dış cephelerinde de hasarlar meydana geldi. Dış cephe hasarlarının sebebi de yanlış uygulamadır. Yaz ve kış mevsiminde dış cephe yapılmaması gerekir. Dış cephe malzemelerinin ilkbaharda uygulanması durumunda yapının daha kuvvetli olduğu bilinmektedir. Doğal afetler, yanlış işçilik ve yanlış uygulamaya bir de yanlış zamanda uygulama eklenirse o zaman felaket kaçınılmaz olur. Lodosun etkili olduğu bazı ülkelerde hızı 250 kilometreye kadar ulaşıyor fakat çok hasar meydana gelmiyor. Ama Türkiye’de 130 kilometreye ulaşan fırtınada dahi aldığımız hasar çok fazla.”