Doğalgaz konusunda sıkıntılı günler yaşayan Avrupa, Azerbaycan'dan yapılan satın almayı iki katına çıkarmayı düşünüyor. AB Komisyonunun Enerjiden Sorumlu Üyesi Kadri Simson ve AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen konu ile ilgili dün bir iyi niyet protokolü imzaladı. Bu anlaşmaya göre Avrupa, mevcutta bulundurduğu gaz kapasitesini iki katına çıkarmak ve Azerbaycan'dan doğalgaz alımını fazlalaştırmayı planlıyor.
Rus gazının yeri doldurulmaya çalışılıyor
Anlaşmanın imzalanmasından sonra Von der Leyen açıklamada bulunarak, "Avrupa Birliği bundan sonrası için daha güvenilir enerji sağlayıcılarına yönelecektir" ifadelerine yer vererek, Rus gazının yerine geçecek çalışmalar için devam edileceğini belirtmişti.
İlk olarak Türkiye yararlanacak
Azerbaycan ve Türkiye arasında Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı (TANAP) için 26 Haziran 2012 tarihinde imzalanan protokolün 7. maddesinin 8 ve 9. fıkraları gereğince, boru kanalında ek kapasitede öncelikli kullanım mülkiyeti Türkiye'ye veriliyor.
Türkiye ve Azerbaycan arasında imzalanan anlaşmanın detayları
Alınan kararın içerisinde, "Devletler, senelik on altı (16) milyar metreküp başlama kapasitesinin üstündeki, Azerbaycan Cumhuriyeti’ne bağlı ve TANAP tertibatının taşınması düşünülen tüm doğalgazı ilk olarak Türkiye Cumhuriyeti içinde bulunan alıcılara teklif olarak götüreceğini kabul ederler. TANAP tertibatının senelik otuz iki (32) milyar metreküplük başlama hacminin üstüne büyültmesi için devletlerin karşılıklı olarak anlaşmasına tabi tutulacaktır" ifadeleri yer alıyor.
Türkiye ile görüşülecek, Ankara’dan onay alınacak
Bu karara göre, Avrupa'nın Azerbaycan’dan satın alma talebinde bulunduğu ek doğalgaz ve yararlanma düşüncesinde olduğu kapasite için ilk olarak Türkiye ile görüşülmesi ve Ankara tarafından da bu duruma onay verilmesi gerekiyor.
Azerbaycan’dan Avrupa’ya gönderilecek olan toplam 1,3 trilyon metreküp doğrulanmış doğalgaz rezervlerinin fazlalaştırılması için ek işletmelere ihtiyaç bulunuyor.
Güney Gaz Koridoru noktasında kurulan TANAP'ın Avrupa kısmı olan TAP'ın senelik hacminin 10 milyar metreküp olacağı düşünülüyor. Bu boru kanalının kapasitesinin iki katına çıkarılması planlanıyor.
Azerbaycan’dan alınan gaz Rusya’yı geçecek
Avrupa normal şartlarda Rusya'dan senede ortalama 155 milyar metreküp doğalgaz satın alıyordu. Ancak Avrupa, Azerbaycan’dan Rusya’ya oranla daha fazla gaz satın almak istiyor. Bu durum da kayda değer bir ikame ortaya çıkarabilir.
Avrupa tarafından Güney Gaz Koridoru için kapasite yükseltimi talep ediliyor ve bu çerçevede 10 milyar metreküp olan TAP'ın hacminin 20 milyar metreküpe artırılması teknik açıdan olabilir görünüyor.
En erken 5 sene içerisinde faaliyete alınabilir
16 milyar metreküp olan TANAP'ın hacminin de ilk olarak 24 milyar metreküpe, ardından ise 31 milyar metreküpe yükseltilmesi planlanıyor. Yatırımlar sayesinde oluşturulacak bu kapasite genişletilmesi bir amaç olarak görülüyor. Bu düşüncelerin ise 5 seneden önce faaliyete alınması olası görünmüyor, hacim yükseltimler adına yatırımlar oluşturulsa bile anlaşmalar ve ek protokoller gerekiyor.