Gece yattı, sabah uyanamadı! 'Alt tarafı grip' deyip geçmeyin

Her şey karlı bir kış gecesinde başladı. 2020 yılının son günlerinde Noel'i kutlayan Kirby ailesi için bu gece, umut dolu bir geleceğin habercisiydi. Ancak, bu gece aile için trajik bir dönemeç olacaktı. Beewan Athwal, Adrian Kirby ve 12 yaşındaki güzel kızları Amy, bu gece uykuya dalarken, sabah uyandıklarında yaşamları alt üst olacaktı.

Beewan, kızını uyandırmak için odasına gittiğinde, onun cansız bedeniyle karşılaştı. Amy, ne tedavi edilemez bir hastalığa sahipti, ne de ölümüne neden olacak herhangi bir olay yaşamıştı. Doktorlar, ölüm nedenini belirleyemediler, sadece "Bilinmiyor" dediler. Ancak ailesi, bu açıklamaya katılmadı. Amy, oldukça sağlıklıydı ve hiçbir hastalığı yoktu. İngiltere'de yaşayan ortaokul öğrencisi, dövüş sanatları ve yüzmeyle ilgileniyor, sabahları dans derslerine gidiyordu. Ne var ki, 6 Aralık sabahı uyandığında, hayatının sonuna yaklaşmıştı.

Ölüm nedeni bulunamadı

Amy'nin ani ölümü, ailesini derin bir acıya sürükledi. Otopsi sonuçları "Ölüm nedeni belirlenemedi" yazsa da, aile bu durumu kabul etmekte zorlandı. Ailesi ikna olmadı ve ikinci bir inceleme talep etti ancak yapılan ikinci incelemede yine herhangi bir açıklama yapılmadı. Yalnızca 'SUDC (Sudden unexplained death in childhood) yani 'ani çocuk ölüm sendromu' yazıyordu. Ne yazık ki kızlarının ölüm nedenini kabul etmekten başka hiçbir çareleri yoktu.

Kalıtsal bir kalp sorunu olabileceği düşüncesiyle, kalp doktorlarına gittiler ancak herhangi bir sorun bulunamadı. Geriye tek bir seçenek kaldı: Amy'nin genetik analizi.

Ölümü açıklanamayan çocukların genetik analizi, potansiyel nedenleri belirlemek için bir umut olabilirdi. Ailenin isteği üzerine, Amy'nin DNA örnekleri New York'a gönderildi. Ancak bu, zaman alacak bir süreçti ve aile, bir gün cevap almayı beklemekten başka yapabilecekleri bir şey olmadığını biliyordu.

Yeniden çocuk sahibi olmak istediler ama...

Bu trajik olayın ardından, Beewan ve Adrian hayatlarına devam etmenin bir yolunu bulmaya karar verdi. Beewan, tekrar çocuk sahibi olmak istediğini açıkladı. Adrian da aynı fikirdeydi, ancak ikisi de yeni bir kayıp yaşama korkusuyla doluydu.

2021 yazında, Yunanistan'a bir tüp bebek kliniğine giden çift, sağlıklı yumurta ve spermle embriyo oluşturmayı tercih etti. İlk denemede ikiz embriyolar transfer edildi ve Alfie adında bir oğulları doğdu. İkinci denemede ise Daisy adında bir kızları oldu. Ancak, Amy'nin kaybının ardından, iki oğullarının da sağlıklı olduğunu hatırlamak bile, SUDC korkusunu yenmiyordu. Ancak aile, yaşamın devam ettiği gerçeğini kabul ederek, bu adımı atmaktan mutluluk duyuyordu.

Kirby ailesi, şimdi Birleşik Krallık'ta SUDC alanında farkındalık yaratıyor ve benzer acıları yaşayan ailelere destek oluyor.

Hiçbir belirti göstermeyebilir

Küçük Amy'nin ölüm sebebine yazılan SUDC, 'ani çocuk ölüm sendromu' olarak biliniyor. SUDC (Sudden Unexplained Death in Childhood), yani 'Ani Çocuk Ölüm Sendromu', genellikle otopside hiçbir bulgu bulunamaması durumunda kullanılıyor. Ancak Amy Kirby gibi 18 yaş altı çocuklarda meydana gelen ani ölümler için 'Ani Aritmik Ölüm Sendromu (SADS)' terimi daha uygun görülüyor.

SUDC'nin nedenleri net olarak bilinmiyor ancak kalp ritim bozukluğu ve nöbetler gibi faktörlerin rol oynadığı düşünülüyor. Çocuk Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Celal Akdeniz'e göre, bu vakalarda genetik kökenli kalp kası hastalıkları veya genetik aritmi sendromları gibi durumlar öne çıkıyor.

Ancak hastalıkların belirtileri çoğu zaman belirsiz olabiliyor ve ani ölüme kadar herhangi bir belirti görülmeyebilir.

‘Güçlü bir grip kas iltihabına sebep olabilir’

Uykuda ya da güçlü bir efor esnasında bir anda hayatını kaybeden çocukların aritmiye bağlı ölüm nedenlerinin önemli bir kısmı genetik kökenli kalp kası hastalıkları (kardiyomiyopatiler) veya genetik aritmi sendromu grubunda olan (Uzun QT sendromu, Brugada sendromu, CPVT vb.) hastalıklardır. İkinci büyük grup olarak virüslerin yol açtığı (grip gibi) kalp kası iltihabı (miyokarditler) da ani ölüme yol açabilir ve bu hastalıkların hepsinde ani ölümün yaşandığı güne kadar çok belirgin şikayet de olmayabilir.

Dr. Akdeniz: ‘Riskli olan bazı durumlar olabilir’

Prof. Dr. Akdeniz, "Aniden ölen ve sebebi izah edilemeyen bir hasta varsa, normal otopside sebebi bulunamadıysa mutlaka moleküler otopsi yapılması gerekir" diyerek bu tip vakalarda moleküler otopsinin önemine vurgu yapıyor. Bu sayede, ölen kişinin genetik kökenli bir hastalığa sahip olup olmadığı tespit edilebilir ve aile üyeleri üzerinde gerekli taramalar yapılabilir.

Ailelerin bu gibi durumlarda duygusal davranmamaları ve mutlaka otopsi yaptırmaları gerektiğini belirten Prof. Dr. Akdeniz, SADS'ın yanı sıra ABÖS (Ani Bebek Ölüm Sendromu) gibi riskli durumlar da olduğunu söylüyor.

Bu durumlar, prematüre doğan bebekler, sigara içen annelerin bebekleri, uygun olmayan yatak veya battaniye kullanan bebekler, yüz üstü yatırılan veya ebeveyniyle yatan bebekler gibi grupları içeriyor.

‘1 ay ile 1 yaş arasını kapsayabilir’

Ölümün ardından, ailelerin dikkat etmesi gereken en önemli nokta, diğer çocuklarının ve gelecekte doğacak çocuklarının sağlıklarını kontrol etmektir. Prof. Dr. Akdeniz, "18 yaş altı çocuklarda meydana gelen SADS'ın yanı sıra 1 ay ila 1 yaş aralığında aniden ölen bebekler için de risk faktörlerinin göz önünde bulundurulması gerektiğini" vurguluyor.