Tilavet secdesi nedir? Tilavet secdesi nasıl yapılır? Tilavet secdesi neden yapılmalıdır?
Tilavet secdesi nedir? Tilavet secdesi nasıl yapılır? Tilavet secdesi neden yapılmalıdır? Tilavet secdesi farz mıdır? Tilavet ne demektir? Hanefilere ve Şafiilere göre nasıl yapılır...
Kelime anlamı olarak ardı ardına yapmak, geciktirmeden tamamlamak anlamındadır. Arapça’da “tülüvv” masdarından türemedir. Başka bir anlamı ise Allah’ın buyurduklarını yapmak demektir.
Tilavet Secdesi
Bu secde türü, Kur’an’da 14 farklı yerde geçen secde ayetlerinden birini okuyan ya da secde ayetini duyan kişinin yapması gereken secde türüdür. Bu secde yapılırken namaz kılıyor gibi daha öncesinden abdest alınır ve gerekli yerler örtülür. Daha sonra secde edecek kişi ellerini kaldırmadan “Allahuekber” diyerek tekbir alır ve doğrudan secdeye gider. Bu secdede iftitah (başlangıç) tekbirini bu şekilde almak sünnettir.
Eğer namaz esnasında secde ayeti geçerse; Hz. Muhammed (s.a.v), içinde secde ayeti geçen bir sure okuduğu zaman secde ettiği, onunla beraber sahabenin de secde ettiği, hatta bazılarının secde için alnını koyacak bir yer bulamadıkları bile rivayet edilmiştir. ( Müslim, Mesacid, 20; Ebu Davud, Secde, 3-6)
Namaz kılanın namaz esnasında secde ayetini okuması durumunda, eğer secde ayetinden sonra üç ayetten daha fazla okumayıp rükûya eğilecekse tilavet secdesine niyet ederek rükûya eğilir. Yaptığı rükû aynı zamanda tilavet secdesi yerine de geçmektedir. Eğer üç ayetten daha fazla okuyacaksa, tilavet secdesine niyet etmeli ve hemen secdeye gitmeli ve bir defa secde yapıp hemen ayağa kalkıp kaldığı yerden sureyi okumaya devam etmelidir.
Mezheplere Göre Tilavet Secdesinin Hükmü Ve Uygulanışındaki Farklılıklar
Hanefi âlimler İnşikak Suresi 20 ve 21. Ayetlerde geçen tilavet secdesi mükellefiyetinden söz edilmesini esas almışlar ve tilavet secdesinin hükmünün vacip olduğunu söylemişlerdir.
Diğer üç Sünni mezhebe (Maliki, Şafii ve Hanbeli) göre ise tilavet secdesinin hükmü sünnettir.
Hanefilere göre secde ayetini işiten namaz üzerine farz olan kişi eğer secde ayeti duymuşsa bu secde üzerine vacip olmuştur. Yani mutlaka tilavet secdesi yapması gerekmektedir. Ayrıca bir kimseye tilavet secdesinin vacip olması için secde ayetini okuyanın mutlaka necasetten temizlenmiş ve namaz üzerine farz olmuş olması şart değildir. Adetli veya lohusa kadına secde ayetini işitmesi halinde yapması vacip olmaz. Aynı şekilde sağır veya dilsiz kişiye ise sadece bu secdeyi yapması vacip olmaz. Tilavet etmeksizin secde ayetini yazmakla da tilavet secdesi yapmak zorunda kalmayız.
Radyo, televizyon, telefon vb. aletler de bizzat okuyucunun ağzından duyuluyormuş gibi olduğu için bunlardan duyulan secde ayetlerinde tilavet secdesi vacip olmaktadır. Gözüyle secde ayetini takip edip ayeti telaffuz ederek okumamış olanlar için secde ayeti yapmak gerekmez.
Hanefilere göre bir yerde birden fazla secde ayeti okunmuşsa yalnız bir defa secde yapmak lazımdır. Eğer farklı farklı yerlerde (mekânlarda) secde ayeti okunmuşsa okunan yer sayısı kadar secde ayeti yapmak gerekir.
Diğer mezheplere göre ise ister aynı ister farklı yerlerde okunmuş olsun her bir secde ayeti için ayrı tilavet secdesi yapmak gerekir.
Hanefilere Göre Tilavet Secdesinin Yapılışı;
Elleri kaldırmadan “Allahuekber” denilerek secdeye gidilir. Üç kez “Subhane Rabbiye’l a’la” denilir. Sonra tekrar “Allahuekber” denilir ve kalkılır. Kalkılırken “Semi’na ve eta’na ğufraneke Rabbena ve ileyke’l- masır” denilir ve denmesi müstehaptır.
Tilavet secdesinde, selam yoktur ve tek bir secdeden oluşmaktadır.
Şafiilere Göre Tilavet Secdesinin Yapılışı;
Niyet ettikten sonra elleri kaldırarak iftitah tekbiri alınır. Secdeye gidilir ve bir defa secde yapıldıktan sonra oturup selam vermek lazımdır. Niyet, tekbir ve selam İmam Şafii’ye göre tilavet secdesinin rükünlerindendir.
