Şimdide saklanan bir geçmiş: Kızılırmak Sineması

Her insan anılarının aynı anda hem sahibi hem de esiri ve anıların saklandığı sandık olan bellek, günümüz kent sosyolojisi için de oldukça mühim bir kavram. Bellek, Türk Dil Kurumu’ndaki tanımıyla açıklanmaya çalışılırsa yaşananları, öğrenilenleri, deneyimlenenleri ve bunların geçmişle ilişkisini bilinçli şekilde zihinde saklama gücü olarak tanımlanıyor. Bir hatırlama veya unutma biçimi olan bellek, kaydettikleriyle önce bireyi sonra da bireylerin kolektif ortaklığında toplumu da var ediyor. Toplumu var eden kolektif bellek, kuşkusuz deneyimden, ortak yaşantıdan ve bu yaşantının nasıl hatırlandığı veya unutulduğu üzerinden de bir ortak kültür yaratıyor. Bu ortak kültür de ortak toplumsal göstergelerde kendisini buluyor ve bunun devam ettirilmesi toplum olarak devam edebilmemiz, yani bir toplumsal kimlik oluşturabilmemiz noktasında değerli bulunuyor. Toplumsal belleğin en somut karşılığı ise her gün içerisinde nefes alıp verdiğimiz, diğer insanlarla aynı mekan ve zamanı paylaşarak ortak ama aynı zamanda biricik deneyimler yaşadığımız kentlerde kendini buluyor. Bu kentsel belleğin oluşumu kavramın mucidi Fransız sosyolog Halbwash’ın deyimiyle kentlerin “şimdiki zamanda geçmişi keşfetmemizi sağlayan” zemini sağlamasından geçiyor. 

Ankara’nın şimdisinde saklanan bir geçmiş: Kızılırmak Sineması

Bahsettiğimiz ortak deneyimlerin paylaşıldığı mekânlar, kahveler, kitapçılar, pasajlar, sinemalar gibi insanların sosyalleştiği, kültürel çeşitliliğin buluştuğu her yer olabiliyor. Bu mekânların tarihleri her an deneyimlenerek yaşıyor ve oradaki yaşanan deneyim sayısı başka belleklerde çoğaldıkça tekrar tekrar üretiliyor. Bu toplumsal hafızanın Ankara’daki örneklerinden birini ele alırsak karşımıza Kızılırmak Sineması çıkıyor.

Henüz AVM sinemaları pıtrak gibi her yere yayılmamışken seyirci ve sinemalar arasındaki ilişki bugünlerdeki gibi çok açık bir şekilde can çekişmiyorken ismini sokağından alan, Ankara’nın en eski sinemalarından biri Kızılırmak Sineması. 

1959 yılında inşaatına başlanılan sinemanın binası ilk olarak Ankara’daki ABD’li büyükelçi ve vatandaşlara film gösterimi yapmak için açılmış bir salon olarak biliniyor. 1970’lere dek Ankara’daki Amerikan üslerinde yaşayan Amerikalılara hizmet veren, hatta kilise olarak bile kullanılan salon 1971’den beri 3 kuşaktır aynı aile tarafından ticari amaçlı olarak işletiliyor. 

Avrupa filmlerinin akla gelen ilk adresiydi

Ankara Kızılay’da kitapçılarıyla ünlü Olgunlar Caddesi ve sinemaya da ismini veren Kızılırmak Sokak’ın kesiştiği yerde bulunan sinema genelde farklı filmler göstermesiyle biliniyordu. Hayatına başladığı ilk zamanlarda gösterecek film bulunamaması sebebiyle ana akım harici Avrupa sinemasından, bağımsız sinemadan, gösterim şansı bulamayan, mesajı olan filmlere ağırlık vererek kendi özgün ve organik kitlesini oluşturmuştu. Kendiliğinden oluşan bu kitleyle özel bir bağ da kuran sinema Uluslararası Uçan Süpürge Kadın Filmleri Festivaline, İnsan Hakları Sinema Günleri, İşçi Filmleri Festivali gibi önemli festivallere de ev sahipliği yapmıştı. Bunun yanında Ankara Film Festivali, Gezici Festival gibi köklü festivalleri de evinde misafir etti. Açtığı ortak kültürel paylaşım kanalı kentsel hafızaya ait bir mekân olmasında rol oynayan bu 60 yıla dayanan tarih ayakta kalmak için kimi popüler filmleri de gösteriyordu. 

Kültür Bakanlığı’ndan genellikle müzelere verilen Kültür Girişim Belgesi de alan sinema Eurimages olarak bilinen Avrupa Görsel-İşitsel Eserler Destek Fonu’ndan senelik 10-15 bin Avro gibi bir yardım alıyordu. Verilen bu destek belirli incelemeler sonucunda sağlanırken sinemanın yayınladığı filmlerin en az yüzde 33 oranında Avrupa filmi olmasını gerektiriyordu.  Ancak salonu işleten Can Yüksel’in ifadesiyle salonun sahibi olduğu için işletmesine halen devam edilebilen tarihi sinema salonu geçtiğimiz aylarda daha fazla direnemeyerek kapanmak zorunda kalmıştı. 

Ancak pek çok Ankaralının ilk sinema deneyimini yaşadığı bu önemli mekanın tekrar açıldığı yönünde gelen haberler sevinçle karşılandı.  Tekrar açılarak Ankaralılardan destek bekleyen Kızılırmak Sineması Ankara’nın yaşatılması gereken değerlerinden biri olarak yeni seyircilerini ve onlarla birikip çoğalarak yaşayacak pek çok anıyı bekliyor.

Sosyal medyadan salonun tekrar açılmasına gelen tepkiler şöyle:

Habernediyor.com / Umur Gerenli