Sehiv secdesi nedir? Hangi durumlarda sehiv secdesi gerekir? Sehiv secdesi unutulursa ne olur?
İnsan olarak çoğu konuda yanıldığımız ya da unuttuğumuz şeyler oluyor günlük hayatımızda. Peki Efendimiz’in (s.a.v) “Dinin direği” olarak nitelendirdiği namazda bir rüknü yapmayı unutursak veya bir sureyi unutursak ne yapmamız gerekiyor? İşte bu yazımızda bunu ele alacağız.
Namaz kılarken bazı davranışlar eksik veya fazla yapılabilmektedir. Bu davranışlar namaz gibi önemli bir ibadetin yerine getirilmesini olumsuz etkiler. İşte bu yanlışları veya fazlalıkları düzeltmek için sehiv secdesi yaparız.
Namazı kılarken bazı noksan yapılan şeyler namazın iadesini gerektirir. Ancak bazı noksanlıklar ise sehiv secdesi ile düzeltilebilir. “Sehiv” sözlükte yanılma, bilerek veya bilmeyerek terk etmek anlamlarına gelmektedir. Namazın farzının geciktirildiğinde, namazın vaciplerinden ise birini unutulunca veya geciktirilince namaz sonunda yapılan secdeye “sehiv secdesi” denir. Bu secde yapılarak namaz sonundaki eksik veya fazla yapılmış davranışlar düzeltilmiş olur.
Sehiv secdesinin hükmü nedir?
Sehiv secdesinin hükmü sünnet ile sabit olup sahabeler de gerek Peygamber (s.a.v.) döneminde gerekse de daha sonra yanıldıklarında, unuttuklarında veya bir rüknü geciktirdiklerinde sehiv secdesine başvurmuşlardır.
Sehiv secdesi Hanefilere göre vaciptir. Ancak farzlardan biri unutulursa namazı tekrar kılmak gerekir. İmama uyan bir kişi için sehiv secdesi yapması gerekecek bir durum olsa dahi bunu yapmak vacip değildir.
Sehiv secdesi Maliki, Şafii ve Hanbelilere göre ise sünnettir. Hanbelilere göre ayrıca, kasten yapılan bir davranışı kasıtsız olarak yapmak da sehiv secdesi gerektirir ve bu durumda sehiv secdesi vacip olur.
Sehiv secdesi nasıl yapılır?
Hanefilere göre; namazın sonundaki tahiyyat duası okunduktan sonra iki tarafa selam verilir ve sonra arka arkaya iki defa normal secde yapar gibi secde yapılır, secdede okunan dualar tekrar okunur. Daha sonra secdeden kalkıp son oturuş yapılır ve selam verilip namaz bitirilir.
Şafiilere göre sehiv secdesi “Ettahiyatü”den hemen sonra, selamdan önce yapılmalıdır. Sehiv secdesi yapıldıktan hemen sonra ise tekrar Ettahiyatü duasını okumaya gerek yoktur. Hemen selam verilerek namaz tamamlanır.
Sehiv secdesini gerektiren durumlar
Hz. Peygamber’in beş durum için sehiv secdesi yaptığı bilinir. Bu durumlar;
- İki rekat kıldıktan sonra Ettahiyatü’ye oturmadan üçüncü rekata kalkınca
- Dört rekatlı namazın iki rekatını kıldıktan sonra selam verdiği için
- Dört rekatlı bir namazı beş rekat kılınca
- Dört rekatlı bir namazın 3 rekatını kılıp selam verince
- Namazı kaç rekat kıldığı hususunda tereddüte düştüğü durumlarda. ( Buhari, Sehv,1-3; Müslim, Salat,19)
Şafii mezhebine göre namazın müekked sünnetlerinin unutulması halinde sehiv secdesi yapmak gerekir. Unutulmaması gereken bu müekked sünnetler şunlardır:
- İlk oturuş, ilk tahiyyatın tamamı veya bir kısmı
- Kunut duasını okumak ve kunut duası için ayakta durmak
- Kunut duasından sonra Hz. Peygamber’e (s.a.v.) ve âline salavat-ı şerife getirmek
- Tahiyyat duasından sonra Hz. Peygamber’e (s.a.v) ve âline salavat-ı şerife getirmek
Şafii mezhebine göre sehiv secdesi gerektiren diğer durumlar şunlardır:
- Kaç rekât kıldığından şüpheye düşmek
- Kasten yapıldığında namazı bozan şeyin istemeden yapılması
- Sözlü bir rüknü mahallinin dışında başka bir yere taşımak (Zamm-ı sureyi son oturuşta okumak gibi)
- Müekked sünnetleri yapıp yapmadığında şüpheye düşmek.
- Şafii mezhebine göre namazında eksiklik olan diğer mezheplerden birine uymak (Örneğin, Hanefiler sabah namazında kunut okumaz, bu durumda ona uyan bir Şafiinin namaz sonunda sehiv secdesi yapması gerekir.)
Sehiv secdesini yapmayı unutursak ne olur?
Sehiv secdesi yapması gereken kişi yapmayı unutmuş ve namaz dışında bir şey yapmışsa (gülmek, konuşmak, kıbleden yönünü dönmek gibi) bu kişinin artık sehiv secdesi yapması gerekmez. Namazını ise tekrar kılmasına gerek yoktur. Fakat bu davranışları yapmamış ve selam vermesinin üzerinden de uzun vakitler geçmezse hemen secdesini yapabilir.
