İsveç kabul etti: Onlar Türk köftesi!

Ülkenin mutfak meraklılarını şok eden olayda, İsveç'in resmi Twitter hesabı, yemeğin Türkiye'de ortaya çıkmış olabileceğini öne sürdü. Tweet, "İsveç köftesi aslında 18. yüzyılın başlarında Türkiye'den İsveç’e Kral Charles XII'nin tarifine dayanıyor" dedi. Ve "Gerçeklere sadık kalalım!" diye de ekledi.

Bir zamanlar Osmanlı köftesiydi

IKEA’ya gidip hiçbir şey almadan dönen ama köfte yemeyi ihmal etmeyenler, İsveç köftesinin aslında Osmanlı köftesi olduğunu duysalar sanırım çok şaşırırlar. Ancak bu durum tamamen gerçek. İsveç köftesi tam olarak bu topraklardan çıkma bir tarif ve artık İsveç de bunu kabul ediyor. Peki nasıl oldu da halis mulis Osmanlı köftesi İsveç’e gidip bir güzel değişip sonra da popüler olup İsveç köftesine dönüştü? 

5 günlüğüne geldi ama 5 yıl kaldı

İsveç Kralı Karl XII, 1709'da Rusya'ya saldırıp savaş başlattı ancak amacına ulaşamadı ve savaşı kaybetti. Yenilgiye uğrayınca, saklanacak yer telaşına düştü ve kendine çözüm yolu olarak Osmanlı topraklarını gördü. Ciddi miktarda borcu olan Kral, Osmanlı’ya sığınarak kendisini kurtarma yolunu seçti.

 XII. Karl, o dönemde Osmanlı’nın lojistik üssü olan, bugünkü Moldova sınırlarındaki Bender kasabasına yerleştirilir. Kral, Osmanlı topraklarında sadece 5 gün kalacağını belirtir, ama 5 yıl boyunca Bender’i terk etmez. 

Hikaye ikiye ayrılıyor

Osmanlı’ya sığınan İsveç Kralı Karl XII, burada 5 yıl kadar hayatını sürdürdü. Bu süre içerisinde hem Osmanlı geleneklerini yakından görme fırsatını buldu hem de Osmanlı mutfağının şahane yemeklerini bir bir tattı. Daha önce hiç denemediği lezzetler denedi, pirincinden etine her çeşidin tadına baktı.

 Ancak İsveç Kralı çatışma yarattığı gerekçesiyle dönemin padişahı Ahmed tarafından İsveç’e gönderilmek istendi. Artık yavaş yavaş misafirliğin sonuna geldi. Hikaye de tam bu noktada ikiye ayrılıyor. Bir taraf diyor ki İsveç Kralı Karl XII ülkesine dönerken yanında Osmanlı'dan birkaç aşçıyı da beraberinde götürdü. O aşçılar da İsveç Kralı'nın ülkesine bugünkü sarmayı ve köfteyi tanıttı. Diğer taraf da der ki Kral İsveç'e dönerken sadece anılarını değil, aynı zamanda Osmanlı'da tadıp bayıldığı bazı yiyeceklerin tariflerini de beraberinde götürdü. Bunlar da reçel, lahana sarması, kahve ve ünlü köftemiz. Yanlış okumadınız, VII. Karl’ın ilk kez İstanbul’da yedikten sonra müptelası olduğu lahana sarması da bir Türk tarifidir.

İki taraftan da anlayacağımız üzere, her şekilde, İsveç köftesi bir zamanlar Osmanlı köftesiymiş.

Köftenin yanına reçel koyuyorlar

Şimdi bir de diğer konuyu açmak gerekiyor. İsveç köftesinin yanına (haşlanmış veya kızarmış) patates, reçel ve özel soslar konur. Reçeli köftenin yanında hayal etmek biraz zor olsa da o dönemde reçel şu andaki gibi kahvaltıda değil, yemek esnasında veya sonrasında tatlı niyetine tüketilen bir gıda olarak görülürmüş. Karl XII, Osmanlı'da yemeğin yanında reçel yendiğini gördüğü için de İsveç'e diğer yiyeceklerin tarifi ile beraber reçeli de götürmüş, hatta köftenin yanına da koymuş. Onların da bizden ayrıldığı nokta bu olmuş.

IKEA’ya gittiğimizde yediğimiz İsveç köftesi aslında bizimmiş, tıpkı kahve ve dolmada da olduğu gibi.