İslam dininde ibadetin önemi nedir? Dinde ibadetin geniş anlamları nelerdir?

İbadet kelimesi sözlük anlamı olarak “alçak gönüllülük, tapmak” gibi anlamlara gelmektedir. Arapça olarak dilimize geçmiştir. “abede-ya budu” fiilinin mastar halidir. Dini literatürde ise Allah’ın kudreti karşısında aciz olmak, ona karşı isyan etmemek gibi anlamlara gelir. Emir ve yasaklara riayet etmek ve onun rızasını kazanmak amacıyla yapılan işler ibadet kapsamındadır.  Yerlerde ve göklerde bulunan her şey ibadet halindedir. İbadet halinde oluşlarını şu ayetten anlamaktayız. “ Yedi gök, yer ve onların içinde yer alan her şey O’nu teşbih ederler/sınırsız kudret ve yüceliğini anarlar; Her şey O’nu hamd ile tesbih eder. Ancak siz onların tesbihlerini anlamazsınız. O halimdir (hemen cezalandırmaz, mühlet verir), çok bağışlayandır.” (İsra Suresi 44.ayet) 

Dinde ibadetin geniş anlamları nelerdir?

Taat; Allah’ın emir ve yasaklarına itaat etme anlamında kullanılır.
Hudu ve Kunut; Allah’ın emir ve yasaklarına boyun eğmek, demektir.
Kurbet;  Allah’a yaklaşmak anlamındadır. 
Tezellül; Alçak gönüllülükle nefsine hakim olmak anlamında kullanılır.
İnabe; kalp ile gönülden Allah’a yönelme anlamına gelmektedir.
Zikr; daima Allah’ı anmak ve onunla beraber olmak anlamındadır. 
Nüsük; Kulluk ve itaatle ilgili dini davranışlar anlamındadır. 
Bu kelimeler dini anlamda ibadeti ifade eden geniş anlamlı kelimelerdir. 

İbadet Allah’a kulluğun ölçüleri ve yapılması gerekenler olarak Allah Rasulu tarafından belirlenen ve düzenli olarak yerine getirilmesi istenen davranış biçimleri şeklinde tanımlanabilir.  Halk arasında ibadet denildiği zaman geniş anlamlarından ziyade günlük yapılan ibadetler anlaşılmaktadır. 
İbadet inanç esaslarının temelini oluşturur. Halk arasında amentü olarak bilinen iman esaslarının temelini oluşturan kurallar Allah’a kulluğu yerine getirmede ve İslam dinine uygun olarak yaşamada vaz geçilmez bir unsurdur.

İbadet sayesinde insan Allah ile iletişim kurar. Ona yönelir, şükür bilinci gelişir, en önemlisi de kulluk görevini yerine getirir.  Bu görevin yerine getirilememesi demektir ki İslam dini bunu asla kabul etmez. İbadetsizlik imansızlığı da beraberinde getirir. İbadet imanı koruyan bir kalkan gibidir.  Ayrıca Allah yarattığı varlıkları sadece ibadet etsinler diye yaratmıştır. Ayette de bu şu şekilde belirtilmiştir. “Ben cinleri ve insanları, ancak bana ibadet etsinler diye yarattım” (Zariyat Suresi 56. Ayet) 

İnsan ibadetlerinde mola vermek yoktur. Hastayken bile göz ucuyla dahi olsa namaz kılmak gerekir. İbadet insan hayatı sona erinceye kadar devam eder.  “ Sana ölüm gelinceye kadar Rabbine ibadet et!” (Hicr Suresi 99. Ayet) 

Efendimizin hadislerinde de ibadetin dinin temel taşı olduğunu şu hadislerden anlamaktayız; “Namaz dinin direğidir.” (Tirmizi, İman,8)  “Rukusuz bir dinde hayır yoktur.” (Ebu Davud, İmara,26) 

İnsan nasıl bedenini besliyorsa ruhunu da beslemelidir. Ruhun temel gıdası ise ibadettir. İbadet insana huzur verir. Kulluk bilincinde olup ibadetini yerine getiren kişi manevi olgunluğa erişir.  Hayat anlamını bulur. Düzenli olarak ibadetlerine devam eden, aksatmayan kişi de nefsin kötülüklerinden arınır. 

İbadetlerin en önemli amacı; İnsanı yoktan var eden, en şerefli varlık olarak kılan, her türlü nimeti veren ve nimetlerini artıran yüce Allah’ın rızasını kazanmaktır. İnsan ibadet ettikçe şükür bilinci artar şükür bilinci arttıkça da Allah insan üzerindeki nimetlerini arttırır.  “Sadece sana ibadet eder ve yalnız senden yardım dileriz” (Fatiha 1/5) diye günde beş defa namazlarında tekrarlayan insanın hayatına bu bilinç yalnızca ibadet ederek ve ibadetlerde düzen sağlayarak yerleşir. Düzenli yapılan ibadetler sayesinde insanda ihlas, sabır, af, şükür ve tevazu bilinci gelişir. Kul hakkı yememe, gıybet etmeme gibi bilinçler gelişir.

Aleyna Nur AYAN / habernediyor.com