İftar topuyla açılan oruçlar…

Geleneksel sahur sofralarında sahurunu yapan insanlar, iftar vaktinde ezan sesini duymayı bekliyorlardı. Ezan sesinin hemen öncesinde iftar topunun sesi duyuluyordu. Yeni neslin pek fazla şahit olamadığı bu gelenek yurdun çeşitli bölgelerinde yaşatılmaya çalışılıyor. Şimdiler de iftar topunun sesinin yerini, televizyonlar ve akıllı telefonlar almış durumda. Top sesini duymadan oruç açmayan eski nesil ise çoktan yeni nesle ayak uydurdu bile.

Gelenek nasıl ortaya çıktı?

Osmanlı Devleti’nde 1800’lü yıllarda hem iftar saatinde hem de sahur saatinde top atışı yapılırdı. İftar topu günümüzde sadece bazı bölgelerde atılırken imsak saatinde atılan top ise çoktan tarihimizin tozlu sayfalarına kalktı bile.

Osmanlı Devlet arşivlerinde yer alan belgeler incelendiğinde iftar topu geleneğinin ilk ortaya çıkışı hakkında bilgi sahibi olabiliyoruz. İlk iftar topu 1821 yılında İstanbul’da Anadolu Hisarı’nda ateşlendiği kayıtlara geçmiş durumda.

Anadolu Hisarı’nda başlayan iftar topu uygulamasının kısa bir süre sonra Rumeli Hisarı’nda da uygulanmaya başlandığı kayıtlara geçirilmiş. 1827 yılında ise Yedikule surlarında da iftar topu atılmaya başlanmış. Uygulamanın halk tarafından benimsenmesi üzerine zamanla birçok semtte top atışı yapılmaya devam edilmiş.

Tüm Osmanlı coğrafyasında uygulanıyor

Aradan 20-25 yıl geçmişti ki iftar topu geleneği, Osmanlı Devleti’nin tüm şehirlerine yayıldı. Günümüzde de Osmanlı’dan kopmuş Müslüman ülkelerin çoğunda iftar topu geleneği devam ettirilmektedir.

Osmanlı Devleti döneminde, top atışları sırasında kaza sonucu hayatını kaybeden kişilerde olmuş. Devlet kazada vefat eden kişilerin ailelerine ömür boyu yatacak olan maaş bağlamış.

Cebel topları, sahra topları, balyemez topu, dağ topu, karabina topu ve kamış topu iftar zamanının geldiğini duyurmak için kullanılan toplardan olmuşlardır.

Kalelerin olmadığı bölgelerde, top atışları yapılamamış ve bu bölgelerde iftar topu yerine tüfek ateşlenerek iftar saatinin geldiği duyurulmuş.