Hissedilen sıcaklık nedir, nasıl ölçülür?

Bu yaz yaşanan kavurucu sıcaklar sonrası hissedilen sıcaklığa ilişkin araştırmalar da ilgi çekmeye başladı. Peki, hissedilen sıcaklık nedir, nasıl ölçülür? İşte ayrıntılar…

YAŞAM 13.08.2022, 12:18 15.08.2022, 09:42
Hissedilen sıcaklık nedir, nasıl ölçülür?

Bu yaz hem Türkiye’de hem de Batı Avrupa’da etkili sıcak hava dalgası, pek çok kentte hayatı olumsuz etkiledi. Özellikle İngiltere ve Fransa gibi ülkelerde 40 dereceyi aşan hava sıcaklıkları sebebiyle ölümler yaşandı. Bu gelişmelerle birlikte hava durumu tahminleri de dört gözle incelenmeye başlandı. Hava durumu aktarılan haberlerde sıkça rastlanan ‘hissedilen sıcaklık’ tanımı da merak edilen ifadelerin başında geliyor. Peki, hissedilen sıcaklık nedir?

Sıcaklık kavramı nedir?

Hissedilen sıcaklığın tanımına ilişkin görüşlerini paylaşan uzmanlar, tahmin edilen sıcaklığın her zaman dünyada hissedilen gerçek sıcaklık gibi olmadığını vurguluyorlar. Bu karışık konuyu net bir şekilde kavrayabilmek için ilk olarak temel sıcaklık kavramına göz atmak gerekiyor. Temel olarak sıcaklık; sıcak ve soğuğun ölçüsü olarak belirtiliyor. İnsanlarda sıcaklık hissini doğuran ise, bir maddede bulunan ısı derecesi olarak açıklanıyor. Moleküler düzeyde sıcaklık, bir maddenin atomlarının sahip olduğu ortalama kinetik enerji olarak vurgulanıyor. 

Sıcaklık ölçümünde hangi birimler kullanılır?

Bu tanımlamalar çerçevesinde bakıldığında, bir cismin sıcaklığı ne kadar fazla ise kinetik enerjisi de aynı seviyede yüksek oluyor. Sıcaklığın ölçümüne ilişkin atfedilen birçok farklı birim olmakla beraber, günümüzde en çok tercih edileni Celsius, Fahrenheit ve Kelvin olarak ön plana çıkıyor. Sıcaklığı ölçen alete ise termometre adı verilir. Bugün pek çok noktada satılmakta olan cıva, gaz ampulü ve bimental termometreler gibi birçok farklı termometre çeşidi mevcuttur. Bunların arasında en basit ve yaygın kullanılanı ise camdaki cıva termometresi olarak dikkat çekiyor. Bu termometre, sıvıların ısıtıldığı zaman genleşmesine, soğutulduğunda ise içine çekilerek büzülmesine dayanan bir prensibe sahiptir. Bu yöntem sayesinde cıva genişlediğinde sıcaklığın arttığı, büzüldüğünde ise havanın soğuduğu anlaşılır. 

Hissedilen sıcaklık nasıl hesaplanır?

Hissedilen sıcaklık, bulunulan yerdeki havanın sıcaklığıyla beraber birkaç değişik faktörü daha ele alarak hesaplanır. Bu kavram, normal sıcaklıktan farklı olarak bireylerin dışarıya çıktılarında kendilerini nasıl hissedeceklerini anlamalarına daha iyi bir referans olur. Hissedilen sıcaklığın hesaplanmasında rüzgârın kuvveti, havanın o anki sıcaklığı, bölgenin bağıl nem oranı ve insan vücudunun mevsimler kıyafetler içinde yaşayabileceği ısı kaybı gibi pek çok farklı unsur değerlendirilir. Tüm bu unsurlardan elde edilen veriler o günkü hava sıcaklığı ile birleştirildiğinde hissedilen sıcaklık değerine de erişilmiş olur. 

Rüzgar hissedilen sıcaklığı artırır mı?

Hissedilen sıcaklığı belirleyen en önemli unsurların arasında yer alan rüzgar, insan vücudundaki ısı değerini de doğrudan etkiler. Sağlık bir bireyin ortalama vücut ısısı 37 santigrat derecedir. Tüm vücudu kaplayan bu ısı değeri, deriye de doğrudan etki eder. Vücut ısısı ve hava sıcaklığı arasındaki fark azaldıkça kendimizi daha rahat ve sıcak hissederiz. Rüzgar ise kuvvetli estiğinde bu sıcak hava tabakasını bozarak insan vücuduna doğru soğuk hava oluşturur. Bu da insanların vücut ısısını doğrudan etkiler. 

Yüksek nem, neden sıcaklığı yükseltir?

İnsanın sıcaklık hissini belirleyen bir diğer önemli unsur da nemdir. Nemin bu kavramdaki işleyişi, rüzgârın tam tersi yönündedir. Güneşli ve sıcak bir havada insan vücudu ter üretmeye başlar. Ter üretimi, vücut ısını düşürmek için bedenimizin uyguladığı özel bir yöntemdir. Ter, havadan ısıyı emdikten sonra cildimiz üzerinden buharlaşır. Böylelikle insanda bir soğuma hissine sebebiyet verir. Bu durum, ‘buharlaşmalı soğutma’ olarak da tanımlanır. Bunun yanı sıra eğer hava o gün nemliyse, soğutma büyük oranda düşer. Sonuç olarak ter ve ılık hava deri üzerinde kalır ve insanın kendisini normal sıcaklıktan daha fazla sıcak hissetmesine sebep olur. Meteorologlar, hissedilen sıcaklığı ölçmek için ‘ısı indeksi’ni kullanırlar. Bu indeks, birey tarafından algılanan sıcaklığı tespit etmek için o anki hava sıcaklığı ve bağıl nemi birleştirerek ölçen bir indekstir. Örnek olarak yüzde 10 neme sahip 29,4 derecelik bir sıcaklık 26 dereceye yakın hissedilir. Yüzde 90 nemde ise bu ölçüm 37 dereceye kadar çıkar. 

Yorumlar (0)