Abdest nedir? Abdest nasıl alınır? Abdestin farzları nelerdir? Abdest almak niçin gereklidir? 

Müslümanlar için bir temizlenme şekli olan abdestin kelime anlamı nedir? Abdest nedir? Abdest nasıl alınır? Abdestin farzları nelerdir? Abdest almak niçin gereklidir? işte tüm merak edilenler...

YAŞAM 16.12.2020, 09:51 16.12.2020, 11:43 Hanife
Abdest nedir? Abdest nasıl alınır? Abdestin farzları nelerdir? Abdest almak niçin gereklidir? 

Fıkıh’ta abdest “taharet-i suğra” Türkçesi olarak “küçük temizlik” olarak bilinmektedir. Abdest Müslümanlar için bir tür temizlenme şeklidir. Kur’an’ı Kerim’de abdest için parlaklık, temizlik ve güzellik anlamlarına gelen “vudu” kelimesi kullanılır. (Mâide Suresi 6. Ayet). Ayette şu şekilde buyrulmuştur: “Ey iman edenler! Namaz için kalktığınız zaman yüzlerinizi, dirseklere kadar (dirsekler dahil) kollarınızı yıkayın, başınızı meshedin ve topuklara kadar (aşık kemikleriyle beraber) ayaklarınızı yıkayın… Eğer su bulamazsanız temiz toprakla teyemmüm edin.” (Mâide, 5/6). Başka bir anlam olarak abdest  “Belli organları usulüne uygun şekilde yıkamak, bazılarını ise ıslak el ile mesh etmektir.” (Merğînânî, el-Hidâye, I, 93-94). Ab (su), dest (el) anlamlarına gelmektedir ve dilimize Farsça’dan geçmiştir. “Vudu” kelimesi Arapça‘da “maddi ve manevi kirlerden arınmak” anlamındadır. Nitekim dünyada işlediğimiz günahlarımız abdest aldığımızda akıp gider. Hz. Ebu Hüreyre’den (r.a) nakledilen hadiste "Resûlullah (s.a.v) şöyle buyurmaktadır; "Mü'min bir kul abdest aldı mı yüzünü yıkayınca, gözüyle bakarak işlediği bütün günahlar su ile yüzünden dökülür. Ellerini yıkayınca elleriyle işlediği günahlar su ile birlikte ellerinden dökülür. Ayaklarını yıkayınca da ayaklarıyla giderek işlediği tüm günahları suyla dökülür. Öyle ki abdest alınca günahlarından temizlenmiş olarak tertemiz çıkar." (Müslim, Taharet 32, (244); Muvatta, Taharet 31, (1, 32); Tirmizi, Taharet 2, (2)).

Hz. Osman’dan  (r.a) gelen bir rivayete göre  "Resûlullah (s.a.v) buyurdular ki: "Kim abdest alır ve abdestini güzel yaparsa hataları vücudundan tırnak diplerine varıncaya kadar çıkar dökülür.''(Müslim, Taharet 33. Ayrıca benzer rivayetler için bk. Nesâî, Tahâret 84; İbni Mâce, Tahâret 6).

Terim anlam olarak abdest; dirseklere kadar ellerin, topuklara kadar ayakların, yüzün tamamının yıkanması ve başın meshinden oluşmaktadır. 

Abdest almak illa namaz kılmak, Kur’an okumak veya ibadet yapmak için alınmamalıdır. Bir müminin ayakları sürekli yere abdestli basmalıdır. Uygun olan, güzel olan davranış budur. Hz. Peygamber (s.a.v) her işini abdestli olarak yapmaya çalışmıştır. Yine Efendimiz’in (s.a.v) hadisinden öğrendiğimiz şekliyle Peygamberimiz kıyamet günü biz müminleri abdest uzuvlarımızın parlaklığından tanıyacaktır. Ebû Hüreyre (r.a) şöyle demiştir: Resûlullah’ı (s.a.v) “Şüphesiz ki benim ümmetim, kıyamet gününde, abdest izlerinden dolayı yüzleri nurlu, elleri ve ayakları parlak olarak çağırılacaktır. Yüzünün nûrunu artırmaya gücü yeten kimse bunu yapsın” buyururken işittim. (Buhârî, Vudû‘ 3; Müslim, Tahâret 35.) 

Abdestin farzları nelerdir?

Yukarıda belirttiğimiz üzere abdestle ilgili ayette; “Ey iman edenler! Namaza kalktığınızda yüzlerinizi, dirseklere kadar kollarınızı yıkayın, başınızı meshedin ve topuklara kadar ayaklarınızı yıkayın… Eğer su bulamazsanız temiz toprakla teyemmüm edin.” (Mâide, 5/6) buyrulmuştur. 

Bu ayetten hareketle abdestin farzının dört olduğu konusunda mezhep imamları ittifak etmişlerdir.  Ancak Hanefi mezhebinin dışında kalan diğer Sünni üç mezhebe göre ise  (Şafii, Maliki, Hanbeli)  abdestte niyet etmek de farzlardandır. Abdeste başlarken besmele çekmek Hanbelîlere göre, farzların ayette belirtilen sırasına göre yapılması (tertîp) Şâfiî ve Hanbelîlere göre, bu işlemlerin ara verilmeden ardı ardına yapılması (muvâlât) ise Maliki ve Hanbelîlere göre farzdır. Hanefilere göre ise bu sayılanlar sünnettir.

Abdest nasıl alınır?

Önce niyet edilir ve besmele çekerek abdeste başlanır. Eller bileklere kadar yıkanır. Parmak araları ve yüzük varsa yüzük altı ovuşturulmalıdır. El üzerinde su geçirmeye mani olacak (boya, oje, hamur, yapıştırıcı vb.) şeyler varsa çıkarılmalıdır. Abdest alırken her yere su değdiğine ve kuru yer kalmadığına dikkat etmeliyiz. 
Ellerden sonra ağıza geçilir ve ağıza sağ el ile üç defa su verilip ağız içinde bir şey kalmayacak şekilde çalkalanır. Abdest alırken organları üç defa yıkamak sünnettir.  Ağızdan sonra buruna üç defa su verilip sümkürülür. Burun içi iyice temizlenmelidir. 

Daha sonra yüz çehresi güzelce üç kez yıkanır. Yüz yıkanırken su şap şap yüze çarpılmamalıdır mekruhtur.  Yüzden sonra kollar gelmektedir. Kollar dirseklerle beraber üç kez yıkanır. Önce sağ sonra sol kol yıkanır. Daha sonra baş mesh edilir. Sağ elin avcuyla parmak uçları beraber kullanılarak mesh edilmelidir.  Başın iki elle tamamını mesh etmek Malikilere göre farzdır diğer mezheplere göre ise bu şekilde yapılması sünnettir.  

Baştan sonra kulaklara geçilir. Kulaklar başparmakla kulağın dışı, şehadet parmağı veya serçe parmakla (parmaklar ıslak olarak) mesh edilir. Sonra her iki elin arkasıyla boyun mesh edilir. En son olarak ayaklar yıkanır. Önce sağ sonra sol ayak yıkanır. Ayak parmak araları yıkanırken mutlaka ovuşturulmalıdır. 

Aleyna Nur AYAN / habernediyor.com
 

Yorumlar (0)