Buğday anavatanına ithal ediliyor!

Göbeklitepe, Şanlıurfa il merkezinin yaklaşık 22 kilometre kuzeydoğusunda bulunan Örencik Köyü yakınlarında bulunan, dünyanın en kült yapılar topluluğu olarak biliniyor. Arkeologlar, ilk buğday evcilleştirmesinin Göbeklitepe’de  olduğuna dair bulgular elde ettiler. Bulgular, buğdayın dünyaya yayılışındaki başlangıç noktasının Anadolu olduğunu gösteriyor.

Tarihçi Harari; "insanlık buğdayı evcilleştirmedi, buğday insanı evcilleştirdi"

İnsanlığın kısa tarihi mottosuyla okuyucuyla buluşan “SAPIENS” adlı kitabın yazarı İsrailli Tarihçi Yuval Noah Harari’ye göre insanlık buğdayı evcilleştirmedi, buğday insanı evcilleştirdi.

Anadolu'da inanç sembollerine dönüştü

İnsanlık tarihinin en eski besin maddelerinden biri olan buğdayın kökeni Anadolu’nun bereketli topraklarından geliyor. Avcılıktan yerel hayata geçişte büyük öneme sahip olan buğdayın birçok Mezopotamya Tanrısı bulunuyor.

Buğday üretimi yıldan yıla azalıyor

Buğday üretiminde yıldan yıla daha küçük alanda daha fazla üretim yapılıyor fakat en çok makarna yapımında kullanılan, besin değeri açısından en kuvvetli olan durum buğdayında ekilen alan ve üretim azalıyor.

Anavatanı Türkiye olan ve Anadolu’nun her yerinde yetişebilen buğday ekim alanlarının 2005’ten bu yana 20 milyon dekar daraldığını gösteriyor.

1939'da buğday ithalatı nispeten sonlandı

1932 yılında buğday üretiminin desteklenmesi için Ziraat Bankası kuruldu. Daha sonra Ziraat Bankası 1938 yılında bu görevi Toprak Mahsulleri Ofisi’ne devretti ve 1939’da buğday ithalatı nispeten sonlandırıldı.

Çiftçiye 12 Eylül'ün neoliberalizm etkisi

Ancak 12 Eylül 1980 askerî darbesiyle birlikte sonlandırılan buğday ithalatının kapıları yeniden açıldı. O dönemde uygulamaya konan neoliberal ekonomi modeliyle serbest piyasa ekolü uygulandı. Alım gücü gerileyen çiftçi de buğday üretiminden vazgeçmeye başladı. Bu da gerek bitkisel üretim gerek hayvansal üretimde gerilemeye neden oldu.

Ziraat Mühendisleri odasının verilerine göre, Türkiye’nin buğday ithalatı 2000 yılında 1 milyon ton iken, 2019 yılında 6,5 milyon tona ulaştı. Türkiye, 2000 yılında 1 ton buğday 80 liraya ithalat edilirken, Türkiye 2019’un ilk 9 ayında buğdayı 1315 liraya ithal eder hale geldi.

Kanuna göre millî gelirin yüzde 1'inin tarıma aktarılması gerekiyor

Türkiye tarıma yıllık 16 milyar TL kaynak aktarıyor ancak 2006’da çıkarılan tarım kanuna göre tarımsal desteklerin millî gelirde yüzde 1 olması gerekiyor ve bu da yaklaşık 45 milyar TL’ye tekabül ediyor.

Çiftçi altından kalkamayacağı kredilere yöneliyor

Çiftçinin desteklenmesi için 1938 yılında kurulan Toprak Mahsulleri Ofisi, son dönemlerde ithalat yapan bir kurum haline geldi. Toprak Mahsulleri Ofisi’ne, Ocak ayında toplam 1 milyon ton ithalat yetkisi verildi. Türkiye buğdayı en çok Rusya, Kazakistan ve Ukrayna’dan ithal ediyor. Tarımsal destekler mazot, gübre, ilaç gibi ithal girdiler karşısında düşük buğday alım fiyatı çiftçiye yetmiyor. Bu nedenle de çiftçi, banka kredilerine yöneliyor. 2019 Eylül ayına bakıldığında çiftçi 107 milyar TL civarında tarımsal kredi kullandı, bu da çiftçiye yapılan tarım desteğinin yaklaşık 7 ila 8 kat fazlasında bir miktara tekabül ediyor. Çiftçinin icralık olup takibe düştüğü kredi miktarı 2018 Eylül ayına göre 2019 Eylül ayında yüzde 45 arttı.

Türkiye un ihracatında birinci, makarnada ikinci

Aslında Türkiye ithal ettiği buğday girdisiyle katma değer elde ediyor. Türkiye un ihracatında dünyada birinci, makarna ihracatında dünyada ikinci sırayı yer alıyor ancak anavatanı buğday olan Türkiye hibrit buğday ithalatı yaparak kendi oluşturabileceği girdiye serbest piyasa ekonomisinde yeterince yer vermiyor.