Türkiye’nin resmen tanınmasını sağlayan Lozan Antlaşması, 98 yaşında 

I. Dünya Savaşı sonrasında 24 Temmuz 1923 tarihinde İsviçre’nin Lozan kentinde, Leman Gölü kıyısında bulunan ve şu anda Beau-Rivage Palace ismiyle restoran olarak kullanılan bir binada imzalanışının 98. yıl dönümü bugün pek çok siyasi mesajla kutlandı. Türkiye Cumhuriyeti’nin bağımsız ve egemen bir devlet olarak dünya genelinde tanınmasını sağlayan antlaşma ile ülkenin temelleri daha sağlam atılmıştı. 

Görüşmeler 1922’de başlamıştı 

24 Temmuz 1923 tarihinde imzalanan antlaşmada Türkiye’yi TBMM temsilcileri olarak seçilen İsmet İnönü, Hasan Saka ve Dr. Rıza Nur Bey temsil ediyordu. Türkiye’nin karşısında ise Fransa, Birleşik Krallık, Portekiz, Yugoslavya, Belçika, Bulgaristan, Romanya, Japonya, Yunanistan ve İtalya bulunuyordu. 

20 Kasım 1922 tarihinde başlayan görüşmeler, boğazlar sorunu, Osmanlı Devleti’nin dış borçları, Musul-Kerkük sorunu, kapitülasyonlar gibi nedenlerden dolayı sürekli kesintiye uğramış ve 23 Nisan 1923 tarihinde tekrar başlamıştı. 

Suriye sınırı, 1921’de belirlendi 

Görüşmeler sonrasında Suriye sınırının 20 Ekim 1921 tarihli Ankara Antlaşması’na göre belirlendiği aktarıldı. Irak sınırı ise TBMM ve İngiltere tarafından ileri bir tarihte yapılacak olan görüşmeler ile belirlenecekti. Yunanistan sınırı, Mudanya Antlaşması’nda yazıldığı şekilde kabul edildi ve Yunanistan, Karaağaç’ı savaş tazminatı olarak Türkiye’ye bıraktı. Sovyet sınırı ise Kars, Moskova ve Gümrü Antlaşmalarında belirlendiği gibi kaldı. 



Doğu’da Ermeni devletinin kurulmasından vazgeçildi 

Doğu Anadolu’da bir devlet kurmak isteyen Ermenilerin istekleri geri çevrildi. Kapitülasyonlar ise Lozan Antlaşması ile kesin olarak kaldırıldı. Şu anda Çanakkale’ye bağlı olan Gökçeada ve Bozcaada da Türkiye’ye bırakıldı. Başta İtalya’ya verilen On İki Ada, İtalya’nın savaştan çekilmesiyle birlikte Yunanistan’a devredildi. 

 Azınlıklar Türk vatandaşı kabul edildi 

Lozan Antlaşması’nda yer alan bir maddeye göre Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde kalan her azınlık, Türk vatandaşı kabul edildi. Sınırlar içindeki yabancı okullar da Türk milli eğitim sistemine uymaya başladı. Fener Rum Patrikhanesi’nin Türkiye’de kalması kabul edilirken tek şart ise yabancı kiliselerle ilişki kurmaması oldu. Ayrıca sınırlar içerisinde yer alan azınlıklara verilen tüm ayrıcalıklar da kaldırıldı. 

Rumlar, Yunanistan’a gönderildi 

Antlaşma ile birlikte Yunanistan ve Türkiye arasında bir de nüfus mübadelesi imzalandı. Buna göre İstanbul dışında kalan Rumların tümü Yunanistan’a gönderilirken Batı Trakya haricindeki kentlerde yaşayan tüm Türkler de Türkiye’ye gönderildi.  



Boğazlar sorunu çözüldü 

Lozan görüşmeleri sırasında üzerinde en çok durulan başlıklardan biri de boğazlar idi. 20 Temmuz 1936 tarihinde imzalanan Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin temeli genel hatlarıyla Lozan’da atıldı.  

Lozan’da 143 madde ve 4 bölüm vardı 

Lozan Antlaşması, oldukça kapsamlı bir antlaşmaydı. Bir önsöz, 4 bölüm ve 143 maddeden oluşuyordu. Önsözünde ise tüm devletlerin hakimiyetine ve istiklaline saygı gösterilmesi prensibi yer alıyordu. Bu antlaşma I. TBMM tarafından imzalanmış olsa da II. TBMM tarafından onaylandı. Türkiye Cumhuriyeti’nin bağımsızlığı, misak-ı millisi ve toprak hakimiyeti itilaf devletleri başta olmak üzere herkes tarafından resmen tanındı. Bu antlaşma ile de Sevr, geçersiz hale geldi. Ülke sınırları, Irak sınırı haricinde belli oldu. I. Dünya Savaşı, Türkiye açısından sona erdi.