Türkiye’de kadınların siyasete bakışı nasıl?

Kamusal Politika ve Demokrasi Çalışmaları Derneği’nin (PODEM) yürüttüğü araştırmaya göre, en çok orta yaş grubu siyasete ilgi gösterirken, en az ilgiyi elli yaş üstü grup gösteriyor. ‘Kadınların Gözünden Türkiye: Siyaset, Ekonomi ve Toplumsal Meseleler’ konulu araştırmaya, Türkiye’nin 12 şehrinden farklı siyasi görüşlere sahip olan 2 bin 832 kadın katıldı. Araştırmaya katılım gösteren kadınların yüzde 76’sı hiçbir siyasi etkinliğin içinde yer almadığını ifade etti.

En çok parti mitinglerine katılıyorlar

Araştırmaya göre kadınlar, ‘yalan ve ‘yetkilerin kötüye kullanılması’ gibi nedenlerle siyasetten uzak hissediyorlar. Kadınlar en çok parti mitinglerine, en az da parti kongrelerine katılım gösteriyorlar.

31 Mart yerel seçimlerinden önce gerçekleştirilen bir araştırma, Millet İttifakı ve Cumhur İttifakı seçmeni kadınların siyasete gösterdikleri ilginin birbirine yakın oranlarda olduğunu gösterdi. İYİ Parti’ye oy veren kadınların siyaset alanında daha aktif oldukları ortaya çıktı. PODEM’in proje yöneticisi Zeynep Gülöz Bakır’a göre, İYİ Parti’nin kadın bir lidere sahip olmasının bu duruma büyük bir etkisi var.

Bakır, araştırmaya katılım gösteren kadınların geçmişten günümüze toplumsal ve siyasal hayatta daha görünür hissettiklerini söylerken, bunun mevcut toplumsal eşitsizliği ortadan kaldırmaya yetmediğini de vurguluyor.

Siyasetçi dendiğinde akla ‘gerilim’ geliyor

Araştırma sonuçlarına göre, kadınlar siyaset kelimesini duyduklarında akıllarına en çok ‘oy verme’ ve ‘gerilim’ kavramları geliyor. PODEM’in anonim kaynaklardan topladığı bilgiler, siyaset kelimesinin kadınlara ‘takım elbise giymiş erkekleri’ ve ‘erkekliği’ anımsattığını gösteriyor.

‘Siyasetçi’ dendiğinde kadınların aklına ilk başta liderler, milletvekilleri ve seçimler gelirken, ardından gerilim ve tartışma geliyor. Bu durumun gerekçesi olarak siyasette kullanılan dil gösteriliyor.

Siyasi gerilimler kadınların huzurunu kaçırıyor

Araştırmaya katılım gösteren kadınların yüzde 54,9’u siyasi gerilimlerin huzurlarını kaçırdığını, yüzde 39,7’si siyasetin hayatlarını etkilediğini, yüzde 38,6’sı ise siyasetin sorunlarını çözmediğini söylüyor.

Ayrıca kadınların yüzde 37,6’sı da siyasetin dışında hissettiğini söylerken, yüzde 37,4’ü siyasetin toplum için faydalı olduğunu savunuyor.

Kadınların siyasete olan ilgisi ve katılımı düşük olsa da araştırmaya katılan kadınların yüzde 63’ü, kadınların katılımı ile siyasetin olumlu yönde etkileneceğine inanıyor.

Siyasete girer miydiniz?

Görüşmelerde ‘Siyasete katılmak için bir şeyler yapar mıydınız’ veya ‘Siyasete girmek ister miydiniz?’ gibi sorulara farklı görüşlerden kadınlar olumsuz cevap verdiler. Kadınlar, kendilerini siyasete dahil olabilecek donanımda görmüyor ve kendilerini yetersiz hissediyorlar.

Hem AK Parti hem de CHP seçmeni olan kadınlar, günümüzdeki mevcut siyasi atmosferden memnun olmadıkları için siyasete girmek istemediklerini söylüyorlar. Siyaseti bir anlamda ‘kurtlar sofrası’ olarak gördüklerini ve bu alanda kadınlara değer verilmediğini belirtiyorlar.

Yerel yönetimlere daha olumlu bakılıyor

Ankara’da Norveç Büyükelçiliği ve Yaşama Dair Vakıf ortak bir çalışma yürüttü. Bu çalışmaya göre kadınlar, büyük ölçekli siyasete göre yerel yönetimleri daha verimli ve olumlu buluyor. Genellikle yerel yönetimler ‘kamu hizmeti’ ile ilişkilendiriliyor. Kadınlar, siyasi parti binalarını daha çok ziyaret ediyorlar.

Kadın Adayları Destekleme Derneği üyesi Hilal Dokuzcan, kadınların yerel yönetime kolay bir şekilde ulaşılabileceğini ve tam anlamıyla katılım sağlayabileceğini vurguluyor. Kadınların siyasete olan ilgisinin arttığını söyleyen Dokuzcan, belediyelerde adaylık sürecinde olan kadınların çok fazla engelle karşılaştıklarını da ifade etti. 

Yaşama Dair Vakıf üyesi Pınar Gürer, kadınların hem iş hayatında hem de siyasette temsil edilmesi konusunun ‘göstermelik’ seviyede olduğunu söylüyor. Toplumsal cinsiyet eşitliğinde gündeme gelen konular ekonomik eşitlik, siyasi temsil ve şiddet olsa da bu gerçek yadsınamıyor.

En büyük sorun işsizlik

PODEM’in araştırmasına katılım gösteren kadınların yüzde 59’una göre, Türkiye’nin en büyük sorunu işsizlik. Kadınlar, en çok sağlık sisteminde başarı gösterildiğini düşünüyorlar.

Başörtüsü meselesi ise hem başörtülü hem de başörtüsüz kadınların gündeminde. Araştırmaya katılan kadınların yüzde 36’sı ilkokulda başörtüsü kullanımının serbest olmasını isterken, yüzde 40’ı ise bu düşünceye karşı çıkıyor.

Siyaset kadınları nasıl görüyor?

Yapılan görüşmelerden çıkan sonuca göre kadınların siyasette ‘göstermelik’ olarak yer aldıkları, ciddiye alınmadıkları ve seçim zamanlarında temsili olarak değerlendirildikleri düşünülüyor. Yani kadınların siyaset alanında yeterli derecede aktif ve etkin olarak yer alamadıklarına dair genel bir algı var.