Trump'tan Türkiye'ye vergi indirimi açıklaması!

ABD Başkanı Donald Trump, Türkiye’yi Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS) programından çıkaran talimatnamesinin tüm ayrıntılarını yaptığı yazılı bir açıklamayla kamuoyuna duyurdu. Trump’ın açıklamasına göre Türkiye, vergi muafiyetine tabi ülkeler listesinden çıkarıldı. Kararın sebebi olarak Türkiye’nin GTS programından yararlanmasına neden olan ekonomik seviyenin üstüne çıkması gösterildi.

Kararın 17 Mayıs 2019 tarihinden itibaren uygulanacağını söyleyen Trump, Kongre’ye 4 Mart’ta gönderdiği mektupta Türkiye’yi GTS programından çıkarma isteğini dile getirmiş, Türkiye’nin artık ekonomik açıdan gelişmiş olduğunu ifade etmişti.

 ABD’de 1974 yılında yürürlüğe giren GTS programına Türkiye, 1975 yılında dahil oldu. Program çerçevesinde uygun kriterlere sahip olan 121 ülkenin yaklaşık olarak 4 bin kalem ürünü Amerikan pazarına gümrüksüz girebiliyor. ABD’nin GTS programı kapsamında Türkiye’den ithal ettiği ürünler arasında mücevherat ve kıymetli taşlar, tarımsal ürünler, plastik ve otomotiv parçaları bulunuyor.

Çelik ürünlerine gümrük vergisi indirimi

Trump yaptığı açıklamada, ABD’nin Türkiye’den ithal ettiği çelik ürünlerine uygulanan yüzde 50 oranındaki gümrük vergisinin yüzde 25’e indirildiğini belirtti. Söz konusu verginin yüzde 25’e indirilmesinin gerekçesi olarak da toplam çelik ithalatındaki yüzde 12’lik azalmayı gösterdi.

Türkiye’den yapılan çelik ithalatına uygulanan vergi, 10 Ağustos 2018’de ABD yönetimi tarafından yüzde 50’ye, alüminyum ithalatına uygulanan vergi de yüzde 20’ye çıkarılmıştı. Bunun karşısında Türkiye, bu kararın Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) kararlarına aykırı olduğunu savunmuştu.

Rahip Brunson krizinin etkisi

Çelik ithalatına uygulanan verginin daha önceden yüzde 50’ye çıkarılmasında Rahip Brunson krizinin etkisi vardı. Peki, bu kriz ortaya çıktı?

Ekim 2016’da, ‘milli güvenliği tehdit eden faaliyetlerde bulunduğu’ iddiası ile İzmir Diriliş Kilisesi Rahibi ABD vatandaşı Andrew Craig Brunson’ın eşi ile birlikte sınır dışı edilmesi kararı alındı. İzmir’deki evlerinden alınarak Göç İdaresi’ne teslim edilen çift, 23 yıldır Türkiye’de ikamet ediyordu ve süresiz oturma izni başvurusunun sonuçlanmasını bekliyordu.

15 Temmuz soruşturmasında gizli bir tanık, savcılıkta Brunson aleyhine ifade verdi. FETÖ ve PKK bağlantılı olduğu gerekçesiyle tutuklanan Brunson’ın toplamda 35 yıla kadar hapsi istendi. İçişleri Bakanlığı, Brunson’ın Suriye’den gelen sığınmacılara yardım etme görüntüsü altında misyonerlik faaliyetleri gerçekleştirdiğini ileri sürdü.  

16 Mayıs 2017’de Washington’da gerçekleşen Trump-Erdoğan görüşmesinde, Brunson’ın serbest bırakılma talebi gündeme getirildi. Hapiste 16 aydır iddianamesinin hazırlanmasını bekleyen Brunson için 13 Mart 2018’de müebbet hapis cezası istendi.

Brunson’ın tahliye başvurusu üçüncü kez reddedilince Trump, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, durumu ‘rezalet’ olarak tanımladı. Brunson’ın çok uzun süredir rehin tutulduğunu, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Brunson’ın serbest kalması için bir şey yapması gerektiğini, kendisinin yanlış bir şey yapmadığını ve ailesinin ona ihtiyacı olduğunu söyledi.

Çelikte 'yüzde 50' gümrük vergisi

Raihibin tutukluluğu, 25 Temmuz 2018’de ev hapsine çevrildi. Ziyaretçi kabul edebilmesi ve internet ve tüm iletişim araçlarını kullanabilmesine olanak sağlansa da ABD, bunların yeterli olmadığını söyledi. ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence’ten açıklama gecikmedi. Pence, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Türk hükümetine gönderdiği mesajda, Pastör Andrew Brunson’ı derhal serbest bırakın, aksi takdirde sonuçlarına katlanmaya hazır olun!” dedi.

ABD Başkanı Trump’ın yine Twitter hesabından yaptığı paylaşım gündeme bomba gibi düştü. Trump, Türk lirasının dolar karşısında hızla düştüğünü, çelik ve alüminyumda gümrük vergilerinin iki katına çıkarılmasına onay verdiğini, alüminyumda bu oranın artık yüzde 20, çelikte de yüzde 50 olduğunu açıkladı ve ‘Şu an Türkiye ile ilişkilerimiz iyi değil.” dedi.

ABD’li Pastör Brunson, 3 yıl 1 ay 15 gün hapis cezası almış ve yurt dışına çıkma yasağı kaldırılmıştı. En sonunda içeride geçirdiği süre de göz önüne alınarak serbest bırakılmıştı.