ABD siyasetinde neden kırmızı ve mavi renk var?

1960’lı ve 70’li yıllarda renkli televizyonların yayılmaya başlamasıyla beraber bu durum da değişmeye başladı. 70’lerde başlayan bu furyanın bir sonucu olarak bugün alışkın olduğumuz renk şemasının kullanılmaya başlanması ise birkaç 10 yılı alacaktı. 

Amerikan siyasetini belirleyen renklerin nereden geldiğini anlamak için takvimleri televizyon ağlarının seçim sonuçları için renkli haritalar kullanmaya başladığı zamanlara götürmemiz gerekiyor. 1972 yılı olarak kaydedilen bu yıl Amerikan halkının yüzde 80’e yakın çoğunluğunun artık evinde renkli televizyon kullandığı bir zamana tekabül ediyor. Bu sene Amerika’nın en büyük üç yayın kuruluşu ABC, CBS ve NBC’nin seçim sonuçlarını renkli olarak yayınladığı biliniyor. Ancak CBS bu yarışta öne geçmek için başka bir taktik izliyordu. 

CBS Amerikan televizyonculuk tarihinde sonuçları vermek için seçim haritası kullanan ilk kanal oldu. ABD tarihinde bugün Trump’ın gündemini de işgal eden azil süreci denilince akla gelen ilk isimlerden olan ve bu süreç sonrası istifa edecek olan Cumhuriyetçi Richard Nixon’ın 1972 zaferi, CBS’in yayınladığı sonuç haritasında Cumhuriyetçilerin kazandığı eyaletler maviye boyanarak duyurulmuştu. 

CBS’in bu dâhiyane yayıncılık fikri diğer yayın kuruluşlarını da harekete geçirmiş, kırmızı ve mavi renkler kullanılan Amerikan haritalarını seçim sonuçlarının vazgeçilmez bir parçası haline getirmişti.

CBS ilk olarak kullandığı renkleri kullanmaya devam etmiş 1980 seçimlerinde de Cumhuriyetçileri mavi, Demokratları kırmızı ile göstermiş sonrasında bu durumu tersine çevirmişti. 

Mavinin ilk olarak Cumhuriyetçiler için kullanımına sebeplerinden biri olarak Amerikan İç Savaşı’nda Cumhuriyetçi Abraham Lincoln’ün yönettiği Birlik Ordusu’nun maviyle temsil edilmesi biliniyor. Kırmızı ise diğer yandan sol veya sol tandanslı hareketlerin bugün olduğu gibi o gün de neredeyse tüm dünyadaki sembolü olarak biliniyordu.

Bir başka iddia ise NBC’nin 1976 seçimlerindeki baş editöründen geliyor. Ona göre üstüne hiç düşünülmeden tıpkı İngiliz parlamentosundaki gibi Amerika’da da muhafazakârlara mavi renk verildiğini ve daha liberal olan parti için de kırmızı kullanıldığını ifade ediyor. Kısaca NBC’nin belirlediği renk dağılımına göre İngiltere’deki muhafazakâr parti Tory’lerin mavisi Cumhuriyetçilere, İşçi Partisi kırmızısı ise Demokratlara gidiyor. 

1980’lerden 1996’ya dek tüm seçimlerde bu renk politikasını uygulayan NBC diğer iki büyük yayın kuruluşu ABC ve CBS’in tam tersi renkleri kullanması sebebiyle 1996’da kafa karışıklığı yaratan bu durumu değiştirmek için NBC de Demokratları mavi Cumhuriyetçileri kırmızı ile temsil etmeye başladı. 

2000 senesine gelindiğinde ise Amerikan siyasal jargonunda kırmızı eyaletler ve mavi eyaletleri sokacak olan Al Gore ve Bush çekişmesi yaşandı. O geceden sonra pek çok köşe yazarı, yorumcu ve televizyon programcısı bu tabirleri Demokrat ve Cumhuriyetçileri ifade etmek için kullanır oldu.

Tabir bununla beraber Amerikan seçim coğrafyasında belli kültürel değerlere de atıf yapar bir kapsamda genişledi. Bu tabirler artık parti sembollerinde, danışma kurullarında, kahve markalarında dahi kullanılmaya başlandı.

Ama bir süredir tam anlamıyla kırmızı ya da mavi olmayan eyaletleri de kapsayan bir tabir var. Bu eyaletler mor eyaletler olarak tabir ediliyor ve tabirin kırmızı ve mavinin ülkede yarattığı politik bölünmüşlük hissini dağıtabileceği ifade ediliyor.

Habernediyor.com/ Umur Gerenli