Uyku problemi yaşayanlar dikkat! Bütün yaşantınızı etkisi altına alıyor

Uykunun tanımını yapan Eskişehir Osmangazi Üniversitesi (ESOGÜ) Tıp Fakültesi yapan Nöroloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Demet İlhan Algı,” Bilinç farklılıkları, belirli alanlarda baskılanmış duyusal hareketler, düşmüş kas eylemleri, çevreyle olan etkileşimin düşmesi, doğal bir şekilde tekrar eden olarak bir bilinç şeklinde uykuyu tanımlayabiliriz. Sağlıksız ve yetersiz bir şekilde alınan uyku, metabolizmayı düşürebildiği gibi öfke, depresyon, halsizlik, unutkanlık, sabırsızlık ve içe kapanma meydana getirebiliyor. Uyku hijyeni ve polisomnografi şeklinde uygulanan metot sayesinde uyku sorunları engellenebiliyor” dedi.

Uyku 1920’li senelere kadar gizemini korudu

Uykunun gizemini uzunca bir süredir koruduğunu söyleyen Dr. Demet İlhan Algın, “1900’lü senelerde sinir uçlarının temel eylem birimi olan nöronların bulunmasından sonra 1920’li senelerde beynin elektriksel eylemlerini kayıt altına alan elektroensefalogram (EEG)’nin çıkarılmasına gelene kadar uyku durumu gizemi saklı kalmıştır. Gerçekleşen bu buluşlar sonrasında ise uyku adına incelemeler yoğunlaşmıştır. Son yirmi seneden bu yana uykuyla alakalı olarak yapılan bilimsel araştırmalar, uykunun gizemine ışık olmuştur” diye belirtti.

Uyku kaç evreden oluşur?

Uykunun beyinde öğrenme, mantık ve ezberleme fonksiyonlarını harekete geçirdiğine vurgu yapan Demet İlhan Algın,” Normal bir uyku geçirmenin ilk aşaması olarak hızlı göz hareketleri dediğimiz REM’dir. Daha sonrasında ise hızlı göz hareketleri yavaşlar ve ikinci evresi NREM gerçekleşir. İlk evre olan REM uykusunda öncelikle serotonin ve asetilkolin salgılanır, ikinci evre olan NREM uykusunda ise GABA ve serotonin mühim etkide olan nörotrasmitterlerdir. REM ve NREM tüm gece süresinde 90-110 dakikalık sikluslar halinde gecede 5-6 defa tekrar eder. Bu şekilde bağışıklık sistemi, duygular, iştah ve metabolizmamız düzene girer” şeklinde ifade etti.

Uyku esnasında rüya görmenin önemi

Uyku sırasında rüya görmenin geçmişteki ve şu anda ki bilgileri beynin bir araya getirerek sanal bir gerçeklik alanı oluşturduğunu belirten Demet Algın,” Nasıl ki normal hayatta yemek içmek vücut için gerekliyse rüyada aynı şekilde önemli. Fiziksel ve ruhsal sağlık açısından uyku da en az yeme içme ve fiziksel aktivite kadar önemlidir. Oluşturulacak sanal gerçeklik alanını kırmamak adına rüya görüyor olma çok önemli bir hal alıyor” dedi.

Uyku problemlerine neler sebep oluyor?

Uyku problemlerinin kişiler adına etkilerinin bulunduğuna dair açıklama yapan Demet İlhan Algın, “Takriben 85 çeşit uyku hastalığının olduğunu biliyoruz. Bazı uyku problemleri uykuyu sürdürme veya dalma zorluğuna bunun yanı sıra gündüz vakitlerinde uykululuğa sebep olur. Herkeste olduğu gibi kişiler biyolojik saatlerini uykularıyla tutturamadığından dolayı gün içerisinde uykulu olabilir. Bunun haricinde uyku esnasında yürüme, kâbus, altını ıslatma ve buna benzer problemler de uykuda sorunlara ortam yaratabilir. Bazı uyku sorunları ise günlük yaşantıyı riske sokacak boyutlardadır. Bunların belirlenerek tedavi edilmesi gerekmektedir. Hastalığın tedavisi adına birden fazla yol bulunuyor. Uyku laboratuvarındaki polisomnografik kayıtlamalar ile hastanın öncelikle uyku süresince kandaki oksijen seviyesini, beyin dalgalarını, nefesi, kalp atış hızını, bacak ve göz hareketlerini ölçeriz” ifadesinde bulundu.

Uyku kalitesini arttırmak için yapılması gerekenler

Kaliteli bir uyku alabilmek adına uyku hijyeni standartlarına uyulması gerektiğine dikkat çeken İlhan Algın, “Kaliteli bir uyku için hijyen standartlarına uyulmalı, çünkü çok fazla bir önemi bulunuyor. Sağlıklı ve kaliteli uyku adına, devamlı olarak aynı saatte yatmalısınız, sabahları da aynı şekilde kalkmalısınız. Devamlı olarak aynı saatte yatıp o anda uyuyamıyorsanız bile sabah uyandığınız vakitler benzer olsun. Yattığınız yerin sessiz ve karanlık olması gerekiyor. Gündüz vakitlerinde güneş ışığını vücudunuza alın, yürüyüşe gidin, en kötü ihtimalle balkonda durun. Uykuya dalmadan önce ılık bir duş ve bir bardak süt içmek daha kolay yatmanıza sebep olur. Öğlen 14.00’dan sonrasında ise kafein alımını sınırlayın. Akşam yemeğinizi hafif şekilde tüketin, yemek ile uyku arasında en az 3-4 saat aralık bırakın. Uyumadan dört saat öncesinde egzersiz yapmış olun. Yatmaya hazır hissettiğinizde ise yatağa gidin. Uykunuz yoksa yatağa gitmeyin. Eğer uykunuz kaçtıysa 20 dakikadan daha uzun süre yatakta kalmayın. Takribi olarak yedi ila sekiz saat arasında uyku zamanınızı ayarlayın. Kitap okuma sanıldığı gibi uyku getirmez, o yüzden uykuya dalmadan birkaç saat önce kitap okumayın. Tablet ve cep telefonundan uzak durun” diyerek sözlerine son verdi.

Uyku sorunları tedavi edilebilir

Kişilerin yaşadığı uyku problemlerinin tedavisinin sağlandığına vurgu yapan Demet İlhan Algın, “Ben ve Prof. Dr. Oğuz Osman Erdinç 2006 senesinde kurulan ve 2015 senesinde bu yana beraber götürdüğümüz Video EEG Monitorizasyon Ünitesi işlemi uyku problemi yaşayan hastaları sağlığıyla buluşturmayı hedeflemektedir. Tedaviyi şu şekilde başlatıyoruz. Uyku şikayetiyle bize gelen kişilere öncelikle polisomnografi için randevu veriyoruz. Daha sonra ise hastanın kontrollerinin gerçekleşeceği gün uyku merkezine 20.00-21.00 aralığında gelmesi istiyoruz. Kişiye, geldiği gün içinde kafein veya alkollü içecek tarzında kullanımlar sağlaması gerektiğini, ağır sporlar yapmamasını söylüyoruz. Bütün bu bilgilendirmeler sonrasında ise detaylı şekilde randevu saatinin, tarihinin üzerinde yer aldığı yazılı kâğıdı veriyoruz. Bunlar dikkate alınarak gelinmesi çok önemlidir. Kişiler işlem esnasında bir teknisyen sayesinde kamera ile izlenecektir. İşlemde kullanılacak olan yapıştırıcıların (kolodyum), bağlantı ve elektrotların ne işe yaradığına dair bilgisi olmalı, hastanın herhangi bir duyarlılığının bulunup bulunmadığı sorgulanmalıdır” diyerek sözlerine vurgu yaptı.