Gastroözofageal reflü hastalığı; mide salgılarının yemek borusu veya ağza kadar yer değiştirmesi olarak tanımlanabilir. Amerika da en sık görülen gastrointestinal bozukluk olup batı toplumlarında yetişkinlerin %30’unu etkilemektedir. En sık 30-40 yaş aralığında görülür.
Genetik yatkınlık, hamilelik, karın içi basınç artışı, şişmanlık, stres, alkol ve sigara kullanımı reflü için risk faktörleri arasındadır.
Neden reflü oluruz?
Normal bireylerde alt yemek borusu sfinkteri, midenin asit içeriğinin yemek borusuna uzun süreli temas etmesini engellemektedir. Aynı zamanda yemek borusunun yüzeyi bu sıvılara kısa temas için yeterli defansa sahiptir. Eğer bu mekanik bariyerlerde ya da defans mekanizmalarında bir yetersizlik yaşanırsa asit-peptik mide sıvısının yemek borusuna kaçması sonucunda bir takım semptomlar ve doku düzeyinde değişiklikler görülür.
Reflü belirtileri
- Göğüste yanma (en sık)
- Ağza ekşi su gelmesi (regürjitasyon)
- Karında şişlik
- Hıçkırık
- Mide gazı
- Ağız kokusu
- Boğazda dolgunluk hissi
- Larenjit, farenjit gibi boğaz enfeksiyonları
- Ses kısıklığı
- Ses tellerinde polip, nodül
- Uykuda kısa süreli soluk durması
Göğüste yanma bazen kalp rahatsızlığı için şüphelendirici olabilir ve hasta doktora başvurabilir. Kalp tetkiki ardından reflü düşünülür.
Reflüde mide sıvısının istem dışı ağza gelmesi ile kusma arasındaki fark reflüde bu durumun mide bulantısı olmaksızın gelişmesidir.
Göğüste boğaza doğru yükselen yanma ve ağza ekşi su gelmesi haftada bir kez ya da daha sık oluyorsa önemsenmelidir.
Reflü süt çocuğu döneminde ani çocuk ölümüne neden olabilmektedir. Ayrıca çocukluk çağı astımlarının üçte birinden sorumludur.
Gastroskopi, pHmetre, manometre tanı için kullanılan yöntemlerdir.
Reflünün yol açtığı hastalıklar
- Çocuklarda büyüme ve gelişme geriliği
- Mide kanseri
- Yemek borusu iltihabı
- Kansızlık (anemi)
- Zatürre (mide sıvısının soluk borusundan akciğere kaçmasına bağlı)
- Ses kısıklığı
- Larenjit, farenjit, bronşit, astım
- Özofajit (yemek borusu iltihabı)
- Sinüzit
- Otit
- Sandifer sendromu (çocuğun rahat etmek için kafasını sürekli geriye atması)
- Barret hastalığı (yemek borusu kanserine neden olabilir)
- Sindirim kanalı kanaması
- Peptik darlık (midenin bir kısmının daralması)
- Ameliyata rağmen büyüyen geniz eti
- Uyku bozuklukları
- Diş çürümesi
Reflü tedavisi
Reflü tedavisi, ilaç ve cerrahi tedavi olmak üzere ikiye ayrılır. İlaçlar asit oluşumunu engelleyici ya da mevcut asidi nötralize edicidir. İlaç tedavisinden yanıt alınamadığında, mide fıtığı gibi anatomik bir sorun söz konusuysa ya da hasta isteği doğrultusunda cerrahi müdahale uygulanabilir. Bu durumda da alt yemek borusu sfinkteri yani yemek borusu ve mide arasındaki kapı sağlıklı hale getirilir. Tedavide en önemli basamak yaşam tarzı değişikliğidir. Reflü olan kişi neler yapabilir, inceleyelim.
Reflü olan kişi neler yapabilir?
- Yemek porsiyonlarınızı azaltın.
- Uzun süre aç kalmayın. Öğünlerinizi az miktarda, iyi çiğneyerek ve sık sık tüketin. Son yemeği gece yatmadan en az 2 saat önce kesin. Tok karnına yatmayın.
- Sıvı alımını yemekten yarım saat önce veya yarım saat sonra yapın.
- Reflüyü tetikleyecek gıdalardan uzak durun. Alkollü içecek, kahve, gazlı içecek, hazır meyve suları, yağlı gıda, çikolata, baharatlı yiyecek, soğan, sarımsak, turşu, sirke, salça, domates, ekşili yiyecekler bu yiyeceklerdendir. Yağlı yiyecekler midede uzun süre kalır ve daha fazla mide asidi salınır.
- Sigara ve tütün ürünlerinden sakının.
- Yastığınızı yükseltin.
- Yemek borusunu irrite eden maddelerden kaçının.
- Öğünlerden sonra dar değil, rahat giysiler tercih edin.
- Fazla kilolarınızdan kurtulun.
- Stresten uzak kalın.
Ayrıca yulaf, balık, kereviz, lahana, muz, brokoli, haşlanmış patates, şeftali gibi yiyeceklerin de reflüye iyi geldiği bilinmektedir.
