Maske takmak koronavirüsten koruyor mu?

Çin'in Wuhan kentinde ortaya çıkarak, dünya genelinde birçok ülkeye yayılan koronavirüs, paniğe yol açtı. Dünya genelinde ise birçok insan salgına yakalanmamak için toplu taşıma araçlarında ve sokaklarda maskeyle dolaşıyor. Hatta bazı evcil hayvan sahipleri, hayvanlarını dolaştırmaya çıkarırken, onların da ağızlarına maske takıyor.

Koronavirüs yeni yeni gündeme gelse de aslında Uzak Doğu ülkelerinde yaygın olarak yıllardır maske kullanılıyor. Çoğu insan kronik hava kirliliğinden korunmak için veya toplu taşıma araçlarından hastalık kapmamak için maske takıyor. Fakat Uzak Doğu ülkeleri dışındaki bölgelerde ise maske kullanımı yaygın değil.

Peki maske takmak gerçekten koronavirüsten korunabilmek için yeterli bir önlem mi?
Live Science'ın haberine göre, Vanderbilt Üniversitesi Bulaşıcı Hastalıklar Uzmanı Dr. William Schaffner, sıradan ameliyat maskelerinin koronavirüse karşı tam koruma sağlamadığını belirtiyor.

Virüse karşı etkin koruma sağlayan maskenin türü ise N95 olarak biliniyor. Bu maskenin adı ise, havadaki küçük parçacıkların en az yüzde 95'ini filtreleyebiliyor olmasından geliyor. N95 maskeleri daha kalın yapıda ve kullanımı ameliyat maskelerine oranla daha zor. Kullanım zorluğundan dolayı Schaffner, şu anki aşamada N95 maskelerinin insanlar tarafından kullanılmasını önermiyor. 

N95 maskelerinin etkin koruma sağlayabilmesi için, taktıktan sonra kontrol etmek ve maske ile yüz arasında hiç boşluk bırakmamak gerekiyor.

Maskenin doğru şekilde takılmasının nefes almayı güçleştirdiğini, nefes vermek için bile daha fazla çaba sarf etmek gerektiğini belirten Schaffner, nefes alış-verişiyle birlikte maskenin içinin nemlendiğini ve genel olarak klostrofobik bir hisse dönüştüğünü söylüyor. N95 tipi maskeler, koronavirüs taşıdığı düşünülen hastalarla ilgilenen doktorlar tarafından kullanılıyor.

"Bu maskeyi ihtiyaç duyduğumda yarım saat takabiliyorum. Fakat sonra karantina odasından çıkıp, biraz nefeslenme ihtiyacı duyuyorum. İşe ancak ondan sonra devam edebiliyorum" diyen Schaffner'a göre, sıradan ameliyat maskelerinin kullanılmasının sebebi, ameliyat sırasında doktorların hastalara bakteri veya virüs bulaştırmamasını sağlamak. Bu maskelerin etrafında boşluk olduğu için, ameliyat maskelerinin koronavirüse karşı etkin bir koruma sağlayabilmesi mümkün değil.

Çevredeki insanların hapşırmaları veya öksürmeleri sonucunda ortaya çıkan sıvıların, doğrudan kişinin solunum sistemine doğru saçılması durumunda, ameliyat maskeleri bulaşmayı engelleyebiliyor. Ancak ameliyat maskeleri, havada küçük parçalar halinde ilerleyen virüslerin solunum sistemine girmesini engelleyemiyor.

Independent gazetesi için konuşan İngiltere Kamu Sağlığı Kurumu'ndan Dr. Jake Dunning, maske takmanın fayda sağladığına dair çok az kanıt olduğunu söylüyor. Koronavirüsün, vücuda gözlerden de girebileceğini vurgulayan Independent, maskenin tam anlamıyla bir garanti sağlamadığının altını çiziyor.

Diğer yandan ise Çin'in Wuhan kentindeki yerel yöneticiler, halka ameliyat maskesi takma çağrısında bulunuyor. Bunun amacı ise, vücudunda virüs bulunmasına rağmen, herhangi bir belirti göstermeyen taşıyıcıların, farkında olmadan virüsü başkasına bulaştırmasını engellemek.

Independent'a açıklamalar yapan Londra Hijyen ve Tropik Tıp Okulu'ndan Uluslararası Kamu Sağlığı Profesörü Jimmy Whitworth, “Maskelerin çok etkili olduğuna dair çok az kanıt var. Maskelerin en etkili olduğu nokta, hasta kişilerin takıp bunu başkalarına bulaştırma riskini azaltması" diyor.

Uzmanlara göre, virüsün birkaç kişide görüldüğü ABD ve İngiltere gibi ülkelerde bu tür önlemler almaya ihtiyaç yok.

Time dergisi için konuşan Washington Üniversitesi Pandemik Salgınlara Hazırlık ve Küresel Sağlık Güvenliği Merkezi'nden Dr. Peter Rabinowitz ise N95'in düzgün takılamaması durumunda koruma sağlamayacağını belirtiyor. Rabinowitz, N95 maskelerinin, bu konuda eğitimi olmayan kişiler tarafından düzgün ve güvenli bir şekilde takılması zor olduğundan, maske düzgün olarak takılsa bile, hareket ettikçe maskede tekrar hava boşluklarının oluşabileceğini belirtiyor.

İngiltere Sağlık ve Güvenlik Laboratuvarı'ndan mikrobiyolog Makison Booth'un 2008 yılındaki bir çalışmasına atıfta bulunan İngiltere'deki Guardian gazetesi, maskeler üzerine yapılan bir deneyin sonuçlarını aktarıyor.

Havada bulunan parçacıkların farklı maskeler tarafından ne kadar engellenebildiğini araştıran Booth, bütün maskelerin bir miktar virüsü engelleme konusunda başarısız olduğunu ortaya koymuştu. Çalışma sonucu, maskelerin virüse maruz kalma oranını altıda bire indirdiği fakat bunun yüzde yüz bir koruma anlamına gelmediği belirtilmişti.

Konu evcil hayvanlara takılan maskelere gelince ise Dr. Schaffner, koronavirüsün köpeklere bulaştığına dair bir bulgu olmadığından, evcil hayvanlara maske takmanın gerekli olmadığını söylüyor.