Gurur tablosunun formülü: 4T

Türkiye “yayılma hızını kontrol altında tutma” konusunda koronavirüs ile mücadelede önemli başarı gösteriyor. Sağlık Bakanlığı kaynakları ve uzmanlar bunu 4T olarak adlandırdıkları “erken Tespit”, “yakın Takip”, “erken ilaç Tedavisi” ile vakalara müdahale eden “profesyonel sağlık Takımı” olarak özetliyor.

Türkiye’de ilk yeni tip koronavirüs (Covid-19) vakasının görüldüğü 10 Mart tarihinden bu tarafa 36 gün geçti. Koronavirüsle mücadele ve tedavide diğer ülkelerden birkaç adım öne yürüyen Türkiye, vaka sayısına göre en düşük ölüm oranının yaşandığı ülkeler arasında bulunuyor. Vaka sayısına göre ölüm oranı, Belçika yüzde 12.7, İngiltere’de yüzde 12.7, İtalya’da 12.8, Fransa’da yüzde 10.9, İspanya’da yüzde 10.4, ABD’de yüzde 4, Çin’de yüzde 4, Almanya’da ise yüzde 2.5. Bu oran Türkiye’de ise yüzde 2.1 seviyesinde. Yoğun bakımdaki hasta sayısı da birçok ülkeye göre çok iyi durumda. Salgınla mücadeledeki başarılı tablonun nedenlerini Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Ateş Kara yorumladı.

"İlaç kullanımına erken başladık"

Türkiye'nin yeni tip koronavirüs (Covid-19) vakalarının tedavisi noktasında ciddi bir başarı ivmesi yakaladığının altını çizen Prof. Dr. Ateş Kara, şunları söyledi:

“Diğer ülkelerle karşılaştırdığımız zaman bizim yoğun bakıma gidişimiz daha az, yoğun bakımdaki hastalarımızın iyileşerek taburcu olma oranları ise daha iyi durumda” dedi. Bu başarının temel ayakları olduğuna dikkat çeken Kara, “Virüsün ülkeye geç girmesi sağlanırken, virüsün tedavisinde kullanılacak ilaçlar da temin edilmişti. Böyle olunca pek çok ülke sadece yoğun bakımda kalan hastalarına ilaç verebilirken, Türkiye hastanede Kovid-19 olasılığı olup, evde takip edilebilen hastalarına bile ilaç verebildi. Yüzde yüz etkili olmasa da ilaçların çok etkin olduğunu biliyoruz. Birinci başarımız erken dönemde ilaca başlayabilmemiz oldu.”

Türkiye teknik altyapı ve sağlık personelinde çok iyi!

Türkiye'nin sağlık altyapısına dikkatleri çeken Prof. Dr. Ateş Kara, başarının diğer etkenlerini ise şu şekilde sıraladı:

“Türkiye’nin yatak ve yoğunbakım kapasitesi OECD ülkeleri arasında en yüksek oranlara sahip. Asıl ve en önemli avantajımız ise Türkiye’nin yetişmiş sağlık personeli. Sağlıkçılarımızın gerek eğitim kalitesi gerekse pratik tecrübesi çok iyi düzeyde. Acil, enfeksiyon, yoğunbakım doktorlarının Avrupa ve ABD’dekilere göre ortalama eğitimleri de çok daha kaliteli. Tecrübeleri de hayli fazla. Bunların hepsi biraraya gelince ülkemiz koronavirüsle mücadelede oldukça avantajlı duruma geliyor.”

İlaçlar ülkemizde üretiliyor

14 Nisan’da açıklanan verilere dikkat çeken Prof. Dr. Ateş Kara ilaç üretiminin de önemini şu şekilde açıkladı:

“Son verilere göre iyileşen hasta sayımız 4799 oldu. Tedavi olarak iyileşen hasta sayımız da yüksek. İlaçlara erken başlanmasının büyük avantajı var. Koronavirüsün tedavisinde kullanılan 'Hidrosiklorokin' isimli ilacı Türkiye kendisi üretiyor. Sıtma ilacı olarak geçen ilaçları da yine kendisi üretiyor. Aynı zamanda tedavide kullanılan ilaçların bir kısmı yine Türkiye'de üretiliyor. Bu ülkeler yurtdışı menşeili ama eşdeğer olarak Türkiye'de üretiliyor. Dışarıdan gelen ilaçlar da var. Türkiye erken dönemde bu ilaçları ülkeye getirmeyi başardı.”

Türkiye'den son veriler

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, son 24 saatte Türkiye’de 115 kişinin daha koronavirüs sebebiyle yaşamını yitirdiğini açıkladı. Toplam can kaybı sayısı 1518’e ulaşırken, vaka sayısı da 4281 yükselerek 69 bin 392’ye çıktı. Son 24 saatte 34 bin 90 test yapılırken, toplam test sayısı da 477 bin 716’a yükseldi. Toplam entübe hastası 1052, toplam yoğun bakım hastası 1820 oldu. Vaka, yoğun bakım ve solunum desteğine ihtiyacı olan hasta sayısındaki artış hızının sabit kalma eğiliminde olduğunu vurgulayan Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Vaka sayısındaki artış hızı, yoğun bakım ve solunum desteği ihtiyacı olan hastaların sayısındaki artış hızı sabit kalma eğiliminde. 875’i son 24 saatte olmak üzere 5 bin 674 hastamız taburcu edildi. İki gücümüz var: Tedbir, tedavi. Gücümüzü kullanalım” ifadelerini kullandı.

Salgına karşı 4T

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın “Yayılma hızını kontrol altına aldık” müjdesini verdiği Covid-19 (yeni tip koronavirüs) salgınına karşı başarıda dört faktör rol oynadı. Sağlık camiası, bunları “erken TESPİT”, “yakın TAKİP”, “erken ilaç TEDAVİsi” ile vakalara müdahale eden “profesyonel sağlık TAKIMı” diye “4T” olarak özetliyor.

Yeni tip koronavirüse (Covid-19) karşı mücadelede sağlık çalışanları, yetkililer ve toplumun moralini artıran verilerin altında yatan başarının kodlarını Sağlık Bakanlığı kaynakları ve bilim dünyası değerlendirdi. Salgına karşı devlet ve kurumların koordinasyon içinde takındığı profesyonel tutumun yanı sıra yoğun bakım ve entübe hastalarındaki düşüşe etki eden unsurlar şu şekilde sıralandı:

Test sayısı

* Test sayısı inanılmaz sayıda yükseldi, bunun sonucu olarak vakalar da erken saptanmaya başlandı. Bu da yoğun bakıma ihtiyaç duyulmadan vakanın tedavisini öne çekti. Onun için de yoğun bakım oranı düşük oluştu. Düşük yoğun bakım sayısı ise ölüm oranını düşürdü.

İlaç tedavisi

* Dünyadaki yaklaşımlardan farklı olarak Covid-19 (yeni tip koronavirüs) testi pozitif çıkan hastaya ilaç tedavisi derhal başlatıldı. Erken ilaç tedavisi, hastalığa karşı sağlanan başarıda en büyük fayda etkeni olarak başı çekti.

Temastakilerin derhal tespiti

* Bir hastada koronavirüs testinin pozitif çıkması durumunda o hastanın ailesi başta olmak üzere tüm yakınları ve temasta olduğu tüm kişiler tavizsiz olarak hemen izolasyona alındı. Son birkaç gün içinde iş yeri dahil olmak üzere temas kurduğu herkes takip edildi. Bu takibe alınanlara hemen test uygulandı. Pozitif çıkan olursa hemen izole altına alındı. Yakınlarının şikayeti olsa da olmasa da teste bakıldı. En geç iki gün içinde izolasyon önlemleri devreye sokuldu.

* Kaynaklar, Türkiye’nin almış olduğu önlemlerin dünyanın diğer ülkelerine göre çok daha sonuca yönelik önlemler olduğunu belirtiyor. Uzmanlar, “Pozitif çıkan bir hastanın kimlerle temas ettiği ve o kişilere testlerin yapılması dünyada sadece Türkiye’de yapılıyor. Bunun için aile hekimlikleri başta olmak üzere tüm kaynaklardan kusursuz yararlanılıyor. Profesyonel bir uygulama.” diyor.

Personel alt yapısı

* Elde edilen başarıda Türkiye'nin personel alt yapısı da önemli bir faktör olarak vurgulanıyor. Profesyonel sağlık ekibi ile hastalara müdahale süreci hızlandırıyor. Akademik her düzeyde hekim seferber olmuş durumda. Sağlık çalışanlarının fedakarlıkları da öne çıkıyor. Evine gitmeden tedaviye odaklanan uzun mesai harcayan hekimlerin rolünün altı çiziliyor.

Fizikî alt yapı

* Mücadelede fiziki altyapının önemi de vurgulanıyor. Bu çerçevede Türkiye’nin oturmuş bir sağlık sistemi bulunduğu, özellikle hastanelerin genel durumunun sonuca etki ettiği ifade edilerek şehir hastaneleri için de ayrı bir parantez açılıyor. Şehir hastanelerinde yoğun bakım odalarının yanı sıra anında yoğun bakıma dönüşecek alanlar ve odalar bulunuyor. Yoğun bakım yatağı bir anda yüzde 30 yükseltilebiliyor. Tıbbi cihaz ve tıbbi malzeme konusunda da Türkiye, dünyanın sayılı güçlü ülkelerinden.